Wyrok WSA w Warszawie z dnia 15 listopada 2011 r., sygn. II SA/Wa 860/11

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Ewa Pisula-Dąbrowska Sędziowie WSA Stanisław Marek Pietras (spr.) Ewa Marcinkowska Protokolant specjalista Elwira Sipak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 listopada 2011 r. sprawy ze skargi A. S. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] lutego 2011 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji w sprawie ustalenia wysługi lat uwzględnianej przy ustalaniu wzrostu uposażenia zasadniczego - stwierdza nieważność zaskarżonej decyzji, - uchyla decyzję Komendanta Głównego Policji z dnia [...] grudnia 2010 r. nr [...], - zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości.

Uzasadnienie

Komendant Policji rozkazem personalnym z dnia [...] lutego 2004 r. nr [...], działając na podstawie art. 6f, art. 101 ust. 1 i art. 107 ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (tekst jedn. z 2002 r. Dz. U. Nr 7, poz. 58 ze zm.), zaliczył [...] A. S. wysługę lat na dzień przyjęcia do służby w Policji, tj. na dzień [...] października 1994 r. w wymiarze:

- w Policji - [...] dzień,

- okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych - [...] dni,

- okres pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym - [...] lata [...] miesięcy i [...] dni,

to jest w łącznym wymiarze 3 lata 11 miesięcy i 17 dni, zaś procentową wysokość wzrostu uposażenia zasadniczego z tytułu wysługi lat na dzień [...] lutego 2001 r. ustalono na poziomie 10%.

Po wszczęciu w dniu [...] października 2010 r. postępowania z urzędu o stwierdzenie nieważności powyższego rozkazu personalnego, Komendant Główny Policji decyzją z dnia [...] grudnia 2010 r. nr [...], działając na podstawie art. 156 § 1 pkt 2, art. 157 § 1 i art. 158 § 1 k.p.a., stwierdził nieważność rozkazu personalnego z dnia [...] lutego 2004 r. nr [...]. W uzasadnieniu wskazał na instytucję postępowania nadzwyczajnego i uwarunkowania dotyczące stwierdzenie nieważności, zaś odnosząc powyższe do rozpoznawanej sprawy podał, że w dniu wydania powyższego rozkazu w myśl § 4 pkt 5 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad otrzymywania i wysokości uposażenia zasadniczego policjantów, dodatków do uposażenia oraz ustalania wysługi lat, od której jest uzależniony wzrost uposażenia zasadniczego (Dz. U. Nr 152, poz. 1732 ze zm.), do wysługi lat uwzględnianej przy ustalaniu wzrostu uposażenia zasadniczego zalicza się inne okresy jeżeli na podstawie odrębnych przepisów podlegają wliczeniu do okresu pracy lub służby, od którego zależą uprawnienia pracownicze lub wynikające ze stosunku służbowego. Za odrębny zaś przepis uważa się ustawę z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (Dz. U. Nr 54, poz. 310) i zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 3 tej ustawy, ilekroć przepisy prawa lub postanowienia układu zbiorowego pracy albo porozumienia w sprawie zakładowego systemu wynagradzania przewidują wliczanie do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownika wynikające ze stosunku pracy, okresów zatrudnienia w innych zakładach pracy, do stażu tego wlicza się pracownikowi także przypadające po dniu 31 grudnia 1982 r. okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin. Zgodnie zaś z art. 3 ust. 1 ustawy, na wniosek zainteresowanej osoby właściwy urząd gminy jest obowiązany stwierdzić, zgodnie z art. 1, okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym, wydając stosowne zaświadczenie w celu przedłożenia w zakładzie pracy. Natomiast jeżeli organ, o którym mowa w ust.1, nie dysponuje dokumentami uzasadniającymi wydanie zaświadczenia o pracy zainteresowanej osoby w indywidualnym gospodarstwie rolnym, zawiadamia ją o tej okoliczności na piśmie ust. 2, zaś w wypadku, o którym mowa w ust. 2, okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym mogą być udowodnione zeznaniami co najmniej dwóch świadków zamieszkujących w tym czasie na terenie, na którym jest położone to gospodarstwo rolne. Tymczasem w niniejszej sprawie organ oparł się na wniosku zainteresowanego, a także na zaświadczeniu Urzędu Miejskiego w P. z dnia [...] lutego 2004 r. o pracy skarżącego w gospodarstwie rolnym rodziców we wsi T. o pow. [...] ha, a ponadto organowi przedłożono zeznania dwóch świadków, potwierdzenie zameldowania z Urzędu Miejskiego w P., oświadczenia skarżącego dotyczącego pracy w gospodarstwie rolnym i o uczęszczaniu do szkoły średniej oraz zaświadczenie KRUS-u w P. z dnia [...] stycznia 2004 r. o tym, że Z. S. podlegała ubezpieczeniu społecznemu rolników w okresie od [...] lipca 1977 r. do [...] maja 1995 r. zaś Z. S. w okresie od [...] lipca 1977 r. do dnia wydania zaświadczenia, przy czym w okresie od [...] lipca 1977 r. do [...] czerwca 1982 r. byli zwolnieni z opłacania składek z tytułu nabycia gruntów. Natomiast skarżący nie spełnia wymogu z art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy, bowiem nie można go uznać za osobę pracującą w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika, tj. wymogu, aby praca w gospodarstwie rolnym stanowiła jego główne źródło utrzymania. Z tego mianowicie powodu, że kontynuował naukę w Technikum Mechanicznym w P. (jego oświadczenie i świadectwo dojrzałości z dnia [...] czerwca 1994 r.). Zgodnie zaś z § 2 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 marca 1983 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin (Dz. U. Nr 21, poz. 94), praca domownika w gospodarstwie rolnym nie stanowi głównego źródła utrzymania, jeżeli domownik kształci się w szkole ponadpodstawowej lub wyższej. Z kolei wymóg, aby praca w gospodarstwie rolnym stanowiła główne źródło utrzymania wynika z art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin (Dz. U. z 1989 r. Nr 24, poz. 133) obowiązującej do dnia 31 grudnia 1990 r., a zatem w momencie wykonywania pracy przez skarżącego w gospodarstwie rolnym rodziców. Zgodnie z tym przepisem, pod pojęciem domownika rozumie się członków rodziny rolnika i inne osoby pracujące w gospodarstwie rolnym, jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z rolnikiem, ukończyły 16 lat, nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia na podstawie innych przepisów, a ponadto praca w gospodarstwie rolnym stanowi ich główne źródło utrzymania. Zatem skoro możliwość zaliczenia okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym warunkuje się od wykonywania tej pracy w charakterze domownika, to niemożność uznania skarżącego za domownika z uwagi na pobieranie nauki, uniemożliwia mu zaliczenie tego okresu do pracowniczego stażu pracy. Mając na względzie przepisy art. 1 ust. 2, art. 43 ust. 1 pkt 1, art. 2 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 20 lipca 1990 r. uznać należy, że domownikiem jest osoba podlegająca ubezpieczeniu na podstawie przepisów o ubezpieczeniu rolników indywidualnych i członków ich rodzin, zaś skarżący mimo pracy w tym gospodarstwie, nie przedstawił dokumentów na odprowadzanie składek na ubezpieczenie społeczne i w tej sytuacji nie wykonywał on pracy w charakterze domownika. Analogicznie przedstawia się sprawa po 1 stycznia 1991 r. pod rządami ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników. Stosownie do treści art. 6 pkt 2, za domownika rozumie się osobę bliską rolnikowi, która ukończyła 16 lat, pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie oraz stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy. Stosownie zaś do treści art. 1 ust. 1, ubezpieczenie społeczne rolników, zwane dalej "ubezpieczeniem", obejmuje, na zasadach określonych w ustawie, rolników i pracujących z nimi domowników, którzy posiadają obywatelstwo polskie, a według art. 6 ust. 14 przez okresy podlegające określonemu ubezpieczeniu społecznemu rozumie się tylko takie okresy, za które opłacono przewidziane w odpowiednich przepisach składki na to ubezpieczenie, chyba że w myśl tych przepisów nie istniał obowiązek opłacania składek. W dalszej części przywołano treść art. 7 i 16 konstatując, że skoro z posiadanych dokumentów wynika, że nie były odprowadzane składki w stosunku do skarżącego, to nie pracował on w gospodarstwie rolnym rodziców w charakterze domownika. Budzi również wątpliwości zaświadczenie z Urzędu Miejskiego w P., bowiem nie dopuszcza się jako dowodu zaświadczenia urzędy gminy wystawionego na podstawie zeznań świadków, a już tym bardziej na podstawie oświadczeń osoby zainteresowanej, bowiem art. 3 ustawy wymaga wydania zaświadczenia w oparciu o posiadane przez organ dokumenty. Ponadto trudno uznać, że zostało spełnione kryterium stałej pracy w gospodarstwie, bowiem była to pomoc doraźna w wykonywaniu typowych obowiązków domowych zwyczajowo wymaganych od dzieci. Wobec powyższego rozkaz personalny z dnia [...] lutego 2004 r. nr [...] został wydany - zdaniem organu - z rażącym naruszeniem prawa.