Wyrok WSA w Łodzi z dnia 15 grudnia 2009 r., sygn. II SA/Łd 806/09

Dnia 15 grudnia 2009 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi Wydział II w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Anna Stępień Sędziowie Sędzia NSA Grzegorz Szkudlarek (spr.) Sędzia WSA Sławomir Wojciechowski Protokolant asystent sędziego Marcelina Chmielecka po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 grudnia 2009 roku sprawy ze skargi Syndyka masy upadłości Zakładów A S.A. w R. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie określenia wysokości zaległości w opłacie za wprowadzenie gazów lub pyłów do powietrza w II półroczu 2006 roku 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Marszałka Województwa [...] Nr [...] z dnia [...]; 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku; 3. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. na rzecz skarżącego Syndyka masy upadłości Zakładów A S.A. w R. kwotę 457 (czterysta pięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania. LS

Uzasadnienie

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. decyzją z dnia [...] roku, Nr [...], po rozpatrzeniu odwołania Syndyka Masy Upadłości Zakładów "A" Spółki Akcyjnej z siedzibą w R., uchyliło decyzję Marszałka Województwa [...] z dnia [...] roku, Nr [...] w części dotyczącej określenia podmiotu, dla którego określono wysokość zaległości w opłacie za wprowadzania gazów lub pyłów do powietrza w II półroczu 2006 roku, orzekło w tym zakresie, a w pozostałym zakresie utrzymało w mocy decyzję I instancji.

Jak wynika z dokumentów załączonych do akt administracyjnych, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 19 maja 2008 roku, II SA/Łd 237/08 uchylił wcześniejszą decyzję organu odwoławczego i organu I instancji wskazując w uzasadnieniu, iż zgodnie z treścią art. 292 Prawa ochrony środowiska, podmiot korzystający ze środowiska ponosi opłaty podwyższone o 100% (stan prawny na 2006 rok) w przypadku braku wymaganego pozwolenia na wprowadzanie do powietrza gazów lub pyłów. Bezsporny w sprawie, jak wskazał Sąd, był fakt, że strona skarżąca w okresie od 1 lipca do 30 listopada 2006 roku korzystała ze środowiska bez wymaganego pozwolenia. W tej sytuacji organ określił wysokość opłaty należnej za emisję gazów lub pyłów, uwzględniając opłatę podwyższoną uznając, iż wskazany przepis prawny wiąże odpowiedzialność administracyjną, z samym faktem braku pozwolenia. Tym niemniej, Sąd rozpoznający wówczas sprawę nie podzielił tego poglądu oceniając, że organy dokonały błędnej wykładni cytowanego przepisu art. 292, ograniczającej się do wykładni literalnej przepisu w sytuacji, gdy należało uwzględnić wykładnię celowościową powyższego unormowania. Doprowadziło to do niewyjaśnienia i nieuwzględnienia okoliczności faktycznych, mających znaczenie dla rozstrzygnięcia. Zatem niewłaściwe zastosowanie prawa materialnego (zawężona wykładnia) skutkowało w sprawie uchybieniami procesowymi mającymi wpływ na wynik postępowania. Z akt sprawy wynikało, że strona skarżąca złożyła wniosek o udzielenie pozwolenia w dniu 31 stycznia 2006 roku, a więc 6 miesięcy przed wygaśnięciem dotychczasowego pozwolenia. Organ wydał decyzję w przedmiocie pozwolenia na wprowadzanie do powietrza gazów i pyłów dopiero w dniu [...] roku. Okoliczność ta, jak podkreślił Sąd, nie została uwzględniona przy wydawaniu decyzji. W ocenie Sądu decyzje organów obu instancji, orzekających w sprawie, pozostawały w sprzeczności z wyrażoną w art. 8 Kodeksu postępowania administracyjnego, zasadą pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa. Następnie Sąd zacytował uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 grudnia 1998 roku, OPS 13/98 dotyczącą pytania prawnego - "czy wszczęcie postępowania administracyjnego o wydanie decyzji przewidzianej w art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 31 grudnia 1980 roku o ochronie i kształtowaniu środowiska wyłącza stosowanie art. 86b ust. 7 ustawy w sytuacji kiedy organ, przed którym wszczęto postępowanie, nie załatwia sprawy (nie wydaje decyzji) w terminie przewidzianym w art. 35 Kodeksu postępowania administracyjnego. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że niezałatwienie przez organ w terminie przewidzianym w art. 35 Kodeksu postępowania administracyjnego sprawy o ustalenie rodzajów i ilości substancji zanieczyszczających powietrze dopuszczonych do wprowadzania do powietrza przez jednostkę organizacyjną w drodze decyzji, nie wyłącza samo przez się stosowania sankcji. Tym niemniej, w sprawie o wymierzenie opłaty za wprowadzenie zanieczyszczeń do powietrza, gdy jednostka organizacyjna nie posiada decyzji, o której mowa w art. 30 ustawy nie można całkowicie abstrahować od przyczyn i okoliczności, z powodu których dany podmiot nie posiada tej decyzji. Do okoliczności istotnych w tego rodzaju sprawach należałoby zaliczyć to m. in., czy jednostka miała w poprzednim okresie stosowną decyzję, czas wystąpienia o wydanie nowej decyzji, przebieg postępowania w tej sprawie. W odniesieniu do poglądu wyrażonego w cytowanej uchwale Wojewódzki Sąd Administracyjny wskazał, że w sprawie mają wprawdzie zastosowanie przepisy ustawy dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (a nie przepisy ustawy z dnia 31 grudnia 1980 roku o ochronie i kształtowaniu środowiska) ale jednak przedstawione w uchwale NSA stanowisko pozostaje aktualne. Reasumując - Sąd rozpoznający wówczas sprawę przyjął, że sam fakt korzystania z zasobów środowiska bez wymaganego prawem pozwolenia nie jest wystarczającą przesłanką zastosowania sankcji w postaci podwyższonej opłaty. Następnie Sąd wskazał, że należy zindywidualizować przypadki braku pozwolenia i w tym celu organ obowiązany jest zbadać, czy korzystanie ze środowiska bez wymaganego pozwolenia wynikało z działania lub zaniechania danego podmiotu. Okolicznością decydującą o zastosowaniu podwyższonej opłaty powinno być np. niezłożenie w terminie wniosku wraz z konieczną dokumentacją, czy też złożenie kolejnego wniosku w terminie tak bliskim wygaśnięcia dotychczasowego pozwolenia, że nie jest możliwe uzyskanie zgody na emisję w odpowiednim czasie. Brak decyzji, gdy jej wydanie nie jest zależne wyłącznie od podmiotu ubiegającego się o pozwolenie, nie powinien przesądzać o automatycznym wymierzeniu podwyższonej opłaty.