Postanowienie WSA w Krakowie z dnia 6 sierpnia 2009 r., sygn. I SA/Kr 716/09

Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie: Michał Śmiałowski po rozpoznaniu w dniu 6 sierpnia 2009r. na posiedzeniu niejawnym wniosku A. S. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie skargi na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej, z dnia 20.02.2009r. , nr [...] w przedmiocie oddalenia zarzutów na prowadzone postępowanie egzekucyjne postanawia: wniosek oddalić Uzasadnienie Do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie wpłynął wniosek Anny Studenckiej o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych, w sprawie skargi na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Krakowie ,z dnia 20.02.2009r. , nr EG/7240-39/09/KR, w przedmiocie oddalenia zarzutów na prowadzone postępowanie egzekucyjne. Jak wynika z uzasadnienia wniosku , "oświadczenia o stanie rodzinnym , majątku i dochodach" oraz nadesłanych dokumentów Anna Studencka ur. w 1935 r. prowadzi gospodarstwo domowe wraz z mężem Rudolfem Studenckim ur. w 1926r. Otrzymuje ona emeryturę w wysokości 1279,61 zł. miesięcznie , netto, mąż natomiast pobiera emeryturę w wysokości 1178,10 zł. miesięcznie , netto. Małżonkowie są właścicielami mieszkania o pow. 38 m2 oraz samochodu osobowego marki Skoda Fabia, rok prod. 2004. Posiadają lokatę w Lukas Banku S.A w wysokości 100 zł. Ich miesięczne koszty utrzymania obejmują : opłatę za czynsz - 240 zł. , opłatę za energię elektryczną - ok. 100 zł. , koszty paliwa - ok. 150 zł. Zdaniem orzekającego wniosek strony skarżącej nie zasługuje na uwzględnienie. Zgodnie z art. 245 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z dnia 20 września 2002r. Nr 153, poz. 1270) prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego ( § 2). Natomiast prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (§ 3). Przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej na podstawie art. 246§1 w/w ustawy przysługuje osobie fizycznej , gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania (prawo pomocy w zakresie całkowitym) lub gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (prawo pomocy w zakresie częściowym). Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest więc formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe. Należy podkreślić, iż zwolnienie od kosztów sądowych w ramach prawa pomocy stanowi w istocie pomoc państwa dla osób, które z uwagi na ich trudną sytuację materialną nie mogą uiścić kosztów bez wywołania uszczerbku w koniecznych kosztach utrzymania siebie i rodziny. Ubiegający się o taką pomoc winien więc w każdym wypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa.(por. postan. SN. z dnia 24.09.1984r. sygn. II CZ 104/84) Warto zauważyć ponadto, iż zwolnienie od kosztów sądowych jest odstępstwem od ogólnej zasady przewidzianej w art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi , zgodnie z którą strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie (...) Sytuacja finansowa strony skarżącej nie ma natomiast znamion wyjątkowości. Nie daje też w ocenie orzecznika podstaw do przyznania prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych. Oboje małżonkowie otrzymują stały miesięczny dochód w łącznej wysokości 2457,71 zł. netto. Są właścicielami mieszkania i samochodu o wartości przekraczającej roczny dochód każdego z nich. Wydatki z tytułu czynszu i opłaty za energię wynoszą natomiast 340 zł. Nawet gdyby przyjąć , iż na lekarstwa wydatkowana jest kwota 269, 64 zł. (wynikająca z przedłożonej faktury) to do ich dyspozycji pozostaje suma 1848,07 zł. na miesiąc. Warto też zaznaczyć, iż zasadność wniosku o przyznanie prawa pomocy powinna być rozpatrywana w dwóch aspektach - z uwzględnieniem z jednej strony wysokości obciążeń finansowych, jakie strona musi ponieść w konkretnym postępowaniu, z drugiej strony jej możliwości finansowych. W przedmiotowej sprawie wpis od skargi, stanowiący znaczną część kosztów sądowych, wynosi tylko 100 zł. Stąd też, zdaniem orzecznika kwota taka jest możliwa do poniesienia przez stronę skarżącą i to bez pogorszenia warunków bytowych Rudolfa Studenckiego i Anny Studenckiej. Trzeba ponadto podkreślić, iż wysokość zgromadzonych środków na lokacie bankowej wynosi właśnie 100 zł. a miesięczne oszczędności w wydatkach na paliwo dałyby kolejne 150 zł. W ten sposób małżonkowie mogliby pokryć koszty sądowe należne na obecnym etapie postępowań w sprawie o sygn. akt I SA/Kr 715/09 i o sygn. akt I SA/Kr 716/09. Z kolei sam fakt posiadania stałych dochodów i mieszkania daje im dodatkowo możliwość zaciągnięcia pożyczki lub kredytu i również w ten sposób pozyskanie środków finansowych. Nie można bowiem zapominać, iż w przypadku ubogiego społeczeństwa, jakim jest społeczeństwo polskie, prawo pomocy powinno być udzielane przede wszystkim osobom bezrobotnym, samotnym, bez źródeł stałego dochodu i bez majątku. Nie można, stosując prawo pomocy, chronić czy też wzbogacać majątku osób prywatnych, gdyż celem instytucji prawa pomocy jest zapewnienie dostępu do sądu osobom, którym brak środków finansowych ten dostęp uniemożliwia. [por. Hanna Knysiak - Molczyk,( w : ) Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Komentarz, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis , Warszawa 2005 , s.628) Na zakończenie, nie sposób nie zwrócić uwagi na fakt, iż strona skarżąca nie wywiązała się w pełni z nałożonego na nią obowiązku przesłania odpowiednich dokumentów. Małżonkowie, posiadając lokatę w Lukas Banku S. A. winni byli bowiem, zgodnie z wezwaniem przesłać wyciąg z tej lokaty celem wykazania wysokości zgromadzonych na niej środków, czego jednakże nie zrobili. Biorąc pod uwagę powyższe, zdaniem orzecznika, żądanie przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych nie zasługuje na uwzględnienie a rozpatrywany wniosek należało oddalić na podstawie art.244§1, art.245§3, art. 246§1 pkt. 2, w zw. z art. 258 § 2, pkt 7) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z dnia 20 września 2002r. Nr 153, poz .1270).