Wyrok WSA w Gorzowie Wlkp. z dnia 30 czerwca 2009 r., sygn. I SA/Go 235/09

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jacek Niedzielski Sędziowie Sędzia WSA Alina Rzepecka Sędzia WSA Krystyna Skowrońska-Pastuszko (spr.) Protokolant Sekretarz sądowy Anna Głowacka po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 czerwca 2009 r. sprawy ze skargi M.C. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania egzekucyjnego 1. uchyla zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego z dnia [...] roku nr [...], 2. zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej na rzecz skarżącego kwotę 340 (trzysta czterdzieści) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

Skarżący M.C., reprezentowany przez pełnomocnika adwokata W.M., zaskarżył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej z dnia [...] lutego 2009 r. nr [...], utrzymujące w mocy postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego z dnia [...] sierpnia 2008 r. nr [...] o odmowie umorzenia postępowania egzekucyjnego prowadzonego na podstawie tytułu wykonawczego nr [...], obejmującego zobowiązanie podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych za 1998 rok. Jak wynika z akt sprawy organy egzekucyjne wydały swoje orzeczenia w następujących okolicznościach:

M.C., w imieniu którego działał wówczas jako pełnomocnik A.J., jako zobowiązany wobec którego było prowadzone postępowanie egzekucyjne, wystąpił w piśmie z dnia [...] sierpnia 2008 r. do Naczelnika Urzędu Skarbowego o umorzenie tego postępowania, prowadzonego m.in. na podstawie wystawionego w dniu [...] sierpnia 2002 r. przez Urząd Skarbowy tytułu wykonawczego nr [...]. Wymieniony tytuł wykonawczy obejmował należność M.C. w podatku dochodowym od osób fizycznych za 1998 r. w kwocie 19.251,20 zł wraz z odsetkami. Zaległość podatkowa z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych za 1998 r. została określona M.C. w wysokości 19.254,10 zł decyzją podatkową Urzędu Skarbowego z dnia [...] maja 2002 r. nr [...]. W wymienionej decyzji określono też odsetki wynoszące na dzień jej wydania 22.636,00 zł. Decyzja organu pierwszej instancji następnie została utrzymana w mocy przez Dyrektora Izby Skarbowej decyzją z dnia [...] grudnia 2003 r. nr [...]. Natomiast Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wyrokiem z dnia 18 kwietnia 2005 r. , sygn. akt I SA/Po 319/03 oddalił skargę M.C. na powyższą decyzję odwoławczą. W dniu [...] września 2002 r. zobowiązanemu został doręczony odpis wyżej wymienionego tytułu wykonawczego. Równocześnie doręczono też zawiadomienie z dnia [...] września 2002 r. nr [...] o zajęciu wierzytelności z rachunku bankowego w Banku. Nadto w dniu [...] marca 2003 r. , na wniosek Urzędu Skarbowego, Sąd Rejonowy wpisał w księdze wieczystej Kw. nr [...] prowadzonej dla stanowiącej własność M.C. nieruchomości położonej w [...] hipotekę przymusową w wysokości 59.124,00 zł jako zabezpieczenie m.in. zobowiązania podatkowego z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych za 1998r. Z kolei pismem z dnia [...] listopada 2003 r. nr [...] Naczelnik Urzędu Skarbowego jako organ egzekucyjny, w oparciu m.in. o tytuł wykonawczy nr [...] z dnia [...] sierpnia 2002 r. dokonał zajęcia wyżej wymienionej nieruchomości. Zawiadomienie o zajęciu nieruchomości, skierowane na adres zamieszkania skarżącego w [...] zostało doręczone w trybie administracyjnym, zgodnie z art. 44 § 1 pkt 1 i § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego i uznano, że nastąpiło to w dniu 15 grudnia 2003 r. Wszczęcie egzekucji z nieruchomości zostało też wpisane w dniu [...] grudnia 2003 r. w księdze wieczystej Kw. nr [...]. We wniosku o umorzenie postępowania egzekucyjnego pełnomocnik skarżącego powołał się na przepisy art. 59 § 3 i 4 w związku z art. 59 § 1 pkt 3 i 7 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, wskazując jako przesłanki umorzenia w szczególności: 1) niedoręczenie skarżącemu orzeczenia nr [...] z dnia [...] maja 2002 r., które zostało wskazane w tytule wykonawczym jako podstawa prawna należności; 2) określenie w tytule wykonawczym wysokości egzekwowanego obowiązku na kwotę 19.251,20 zł; 3) zawyżenie w tytule wykonawczym wysokości egzekwowanego obowiązku przez pominięcie okresów przerw w naliczaniu odsetek, które wystąpiły na skutek nierozpatrzenia przez organ drugiej instancji w ustawowym terminie odwołania od decyzji w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 1998 r.; 4) nieuprawnione obciążenie zobowiązanego kosztami doręczenia upomnienia; 5) podanie w tytule wykonawczym błędnej informacji dotyczącej aktu normatywnego stanowiącego podstawę prawną wydania decyzji podatkowej; 6) nieskuteczne zastosowanie środka egzekucyjnego w związku z brakiem doręczenia skarżącemu zawiadomienia nr [...] z dnia [...] listopada 2003 r. o zajęciu nieruchomości. Pełnomocnik zobowiązanego wskazał, że decyzją Urzędu Skarbowego z dnia [...] maja 2002 r. nr [...] zobowiązanie podatkowe M.C. z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych za 1998 r. zostało określone w wysokości 19.254,10 zł , a tytuł wykonawczy nr [...] w poz. L nie zawiera żadnych wpisów co do zmiany w stanie należności. Stwierdził, że wobec powyższego oczywistym jest, iż wymieniony tytuł wykonawczy dotyczy zupełnie innego obowiązku, aniżeli ten, który miał być rzeczywiście egzekwowany od podatnika (wadliwe oznaczenie orzeczenia, podstawy prawnej, wysokości stwierdzonego obowiązku). Twierdził zatem, że rzeczywisty obowiązek podatkowy, określony przez organ podatkowy decyzją nr [...] z dnia [...] maja 2002 r. nie został jak dotąd w żaden sposób stwierdzony żadnym tytułem wykonawczym. Wierzyciel podatkowy oraz organ podatkowy (tożsamość tych organów) dotąd nie zadbali o poczynienie stosownych weryfikacji tytułu wykonawczego. Zdaniem pełnomocnika postępowanie egzekucyjne mogło być skutecznie prowadzone w oparciu o zaktualizowany tytuł wykonawczy ( § 9 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji - Dz.U. Nr 137, poz. 1541), nie zaś na podstawie jego pierwotnej treści. Zarzucał dodatkowo, że w aktach sprawy egzekucyjnej nie ma żadnej informacji wskazującej na zmianę wysokości egzekwowanego obowiązku w związku z występującymi z mocy prawa przerwami w naliczaniu odsetek. Pełnomocnik skarżącego twierdził, że wobec powyższego zachodzi obligatoryjna przesłanka umorzenia postępowania egzekucyjnego, o której mowa w art. 59 § 1 pkt 3 i 7 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Jego zdaniem egzekwowany obowiązek, stwierdzony tytułem wykonawczym nr [...] z dnia [...] sierpnia 2002 r. - "w ogóle nie zaistniał w obrocie prawnym", nie wynika on ani z żadnej decyzji , ani też z mocy prawa. W konkluzji podniósł, że prowadzenie postępowania egzekucyjnego na podstawie tytułu wykonawczego, który nie odzwierciedla w żaden sposób obowiązku znajdującego oparcie w decyzji bądź przepisach prawa jest niedopuszczalne.