Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 20 lutego 2009 r., sygn. I SA/Po 1533/08

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Katarzyna Nikodem Sędziowie NSA Sylwia Zapalska /spr./ WSA Elwira Brychcy Protokolant sekr.sąd. Paulina Budzyńska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 lutego 2009 r. sprawy ze skargi A.W. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w P. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie podatku od spadków i darowizn I. uchyla zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego w L. z dnia [...] nr [...]; II. zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej w P. na rzecz A. W. kwotę [...] tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego; III. określa, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do chwili uprawomocnienia się niniejszego wyroku. /-/E. Brychcy /-/K. Nikodem /-/S. Zapalska

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia .... (data doręczenia ... Naczelnik Urzędu Skarbowego w L. wszczął z urzędu postępowanie podatkowe wobec A. W. w sprawie ustalenia podstawy wymiaru należnego podatku w związku z ustanowieniem bezpłatnego prawa służebności osobistej mieszkania na rzecz F. W. oraz jego żony A. W. położonego w R. przy ul. ...

Decyzją z dnia ... Naczelnik Urzędu Skarbowego w L. ustalił A. W. zobowiązanie podatkowe w podatku od spadków i darowizn z tytułu polecenia ustanowionej nieodpłatnie i dożywotnio osobistej służebności mieszkania w R. przy ul. ... w wysokości ... zł.

W uzasadnieniu decyzji Naczelnik wskazał, że aktem notarialnym z dnia ..Rep.... F. W. (ojciec) darował swoim synom K., S. i D. nieruchomość w skład której między innymi wchodziły działki gruntu o nr ..i nr ... W § 7 tegoż aktu K. W. w wykonaniu polecenia darczyńcy F. W. ustanawia na rzecz F. W. i jego żony A. W. służebność osobistą mieszkania polegającą na prawie dożywotniego i bezpłatnego korzystania z jednego pokoju dotychczas zajmowanego, wspólnej kuchni i łazienki, znajdujących się w budynku mieszkalnym położonym na działkach gruntu nr .. i nr ... oraz na prawie swobodnego poruszania się po całym obejściu nieruchomości będącej przedmiotem darowizny. Ponieważ A. W. nie uczestniczyła przy zawarciu aktu notarialnego, a ustanowienie służebności na jej rzecz nastąpiło w wyniku jednostronnego oświadczenia woli o ustanowieniu służebności w związku z tym dla skorzystania ze zwolnienia na podstawie art. 4a ustawy z 28 lipca 1983r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2004r. nr 142, poz. 1514 z późn. zm.) zobowiązana była do złożenia zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych w terminie 1 miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego tj. od ustanowienia tego prawa. Naczelnik podkreśla, że A. W. nie dopełniła tego obowiązku i dlatego nie może skorzystać z w/w zwolnienia. Z przeprowadzonego postępowania podatkowego wynika, że w dniu .... A. W. złożyła zeznanie podatkowe o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych w którym określiła wartość służebności na kwotę ... zł. Następnie w dniu .... złożyła zgłoszenie o nabyciu służebności wraz z pismem wyjaśniającym o przyczynach niezgłoszenia o nabyciu służebności i opisywała swoją trudną sytuację zdrowotną. W dniu ... mąż F.W. złożył pisemne oświadczenie, że nie informował żony o ustanowieniu na jej rzecz prawa służebności. Podobnej treści oświadczenie złożył w dniu ... obdarowany syn K.W. Ustosunkowując się do powyższych oświadczeń Naczelnik uzasadnia, że oświadczenia te nie stanowią podstawy do skorzystania ze zwolnienia. Ponadto wyraża pogląd, że w dniu zawarcia aktu notarialnego tj... polecenie ustanowienia służebności zostało wykonane i z tym dniem osoba nabywająca to prawo musiała zapoznać się ze sposobem korzystania z przedmiotowej nieruchomości. A. W. musiała znać przedmiot darowizny oraz sposób wykonania prawa służebności ograniczonego do jednego pokoju oraz używalności kuchni, łazienki, korytarza i dlatego nie zachodzą przesłanki do zastosowania art. 4a ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. W myśl art. 4a ust. 3 tej ustawy nabycie prawa służebności przez A. W. podlega opodatkowaniu na zasadach określonych przez nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej. Zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywców, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw. Wartość rynkową określa się na podstawie przeciętnych cen stanowiących w obrocie rzeczami tego rodzaju i gatunku z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia powstania obowiązku podatkowego. W zeznaniu podatkowym A. W. określiła wartość służebności na kwotę ... zł, która odpowiadała wartości rynkowej w dniu nabycia prawa i taką kwotę przyjęto jako podstawę do opodatkowania. Obliczając należny podatek przyjęto wartość nieruchomości na kwotę ... zł x 4% wartości rzeczy obciążonej służebnością x 10 lat przy ustanowieniu świadczeń na czas nieokreślony. Wobec tego A. W. należy do I - ej grupy podatkowej i dlatego podatek wynosi po zaokrągleniu ... zł.