Wyrok WSA w Krakowie z dnia 2 grudnia 2008 r., sygn. III SA/Kr 492/08

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Tadeusz Wołek Sędziowie WSA Bożenna Blitek (spr.) NSA Grażyna Danielec Protokolant Monika Pilch po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 2 grudnia 2008r. sprawy ze skargi M. B. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] nr [...] w przedmiocie zasiłku celowego I. skargę oddala, II. przyznaje od Skarbu Państwa - Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie na rzecz adwokata J. Z. Kancelaria Adwokacka K. ul. [...] kwotę 240,00 (słownie: dwieście czterdzieści) złotych tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu podwyższoną o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia 18 stycznia 2008r. nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze uchyliło decyzję Prezydenta Miasta z dnia [...] 2007r. nr [...] odmawiającej przyznania M. B. świadczenia w postaci zasiłku celowego na wyrobienie dowodu osobistego i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji. Jako podstawę prawną wskazano art. 4, art. 8 ust. 1 i ust. 3, art. 11 ust. 2, art. 39 ust. 1 i 2, art. 106 ust. 1 i ust. 4, art. 107 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 z późn. zm.), § 3, § 4, § 5 Rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 19 kwietnia 2005r. w sprawie rodzinnego wywiadu środowiskowego (Dz. U. z 2005r. Nr 77, poz. 672), § 1 pkt 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 lipca 2006r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz. U. Nr 135, poz. 950), oraz art. 77 i art. 138 § 2 kodeksu postępowania administracyjnego (kpa). W uzasadnieniu decyzji organ II instancji stwierdził, iż w myśl przepisu art. 39 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2004r. Nr 64, poz. 593 z późn. zm.), w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej może być przyznany zasiłek celowy z pomocy społecznej. Podstawową zasadę udzielania pomocy społecznej, w tym zasiłku celowego na wyrobienie dowodu osobistego formułuje art. 8 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej. Zgodnie z tym przepisem prawo do świadczeń przysługuje osobom, które nie mają żadnych źródeł utrzymania lub dochód na osobę w rodzinie nie przekracza dochodu określonego w ustawie o pomocy społecznej, oraz zaistnieje, co najmniej jedna z okoliczności wymienionych w art. 7 pkt 2-15 ustawy o pomocy społecznej. W § 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 lipca 2006r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz. U. z 2006r. Nr 135, poz. 950) ustalono zweryfikowane kryteria dochodowe oraz kwoty świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, które obowiązują od 1 października 2006r. Organ II instancji zwrócił uwagę, że zgodnie z art. 8 ust. 3 dochód osoby ubiegającej się o udzielenie pomocy społecznej ustala się na podstawie sumy przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku (lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony), bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, pomniejszonej o miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia oraz ubezpieczenia społeczne określone w odrębnych przepisach oraz kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób. W ocenie Samorządowego Kolegium Odwoławczego organ l instancji nieprawidłowo przeprowadził postępowanie wyjaśniające, bowiem z akt sprawy wynika, iż podstawą wydania przez organ l instancji zaskarżonej decyzji było to, że strona odmawiała współpracy z pracownikami socjalnymi, w szczególności odmówiła przedstawienia dokumentacji medycznej, recept zaleconych leków i ich kosztorysu, co według organu II instancji nie ma żadnego związku z wnioskiem strony o udzielenie pomocy w formie zasiłku celowego na wyrobienie dowodu osobistego, natomiast miałoby istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia innej sprawy - wniosku strony w przedmiocie przyznania zasiłku celowego na zakup leków. Zdaniem tego organu ustawa o pomocy społecznej określa przesłanki materialno-prawne otrzymania zasiłku stałego, a ich spełnienie daje podstawę do otrzymania świadczenia mającego charakter świadczenia obowiązkowego, innymi słowy - organ zobowiązany jest do przyznania określonego świadczenia z pomocy społecznej, jeśli zostały spełnione wymogi ustawowe. Przyznanie prawa do zasiłku stałego ustawa o pomocy społecznej uzależnia od spełnienia kryterium dochodowego wskazanego w art. 8 ust. 1 ustawy. Jak wynika z akt sprawy organ l instancji wydając zaskarżoną decyzję stwierdził jedynie, że M. B. posiada rentę w wysokości 1105,40zł, z której dokonywane są potrącenia egzekucyjne w wysokości 630,19 zł. W dokumentach zgromadzonych w sprawie znajduje się pismo Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 października 2007r. (k. 475 akt administracyjnych), z którego treści wynika, że M. B. pobiera rentę, z której dokonywane są potrącenia alimentacyjne (bieżące alimenty i zaległe), jak również kserokopia zaświadczenia tego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 30 sierpnia 2007r., w którym mowa jest o potrąceniach egzekucyjnych bez ich wyszczególnienia, a zwłaszcza bez wskazania ich jako potrącenia alimentacyjne zawierające wskazanie dokonywanych potrąceń (k. 477 akt administracyjnych). W tej sytuacji organ l instancji winien zatem wyjaśnić charakter tychże potrąceń, a skoro tego nie uczynił, to tym samym nie dokonał ustalenia dochodu M. B. w sposób określony w art. 8 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej, do czego był zobowiązany. W szczególności organ nie ustalił, czy M. B. jako osoba samotnie gospodarująca osiąga dochód niższy niż 477 zł, który uprawnia do przyznania zasiłku stałego. Samorządowe Kolegium Odwoławcze stwierdziło, iż ustalenie w przedmiotowej sprawie wysokości dochodu M. B. jest istotne z uwagi na to, iż zgodnie z art. 34 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 10.04.1974r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz. U. z 2006r. Nr 139, poz. 993 ze zm.) osoba będąca obywatelem polskim i zamieszkała w Rzeczypospolitej Polskiej jest obowiązana posiadać dowód osobisty od ukończenia 18 roku życia. W sytuacji, gdy obywatel nie może sprostać nałożonym na niego obowiązkom właściwe jednostki pomocy społecznej zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej winny mu tej pomocy udzielić. Należy przy tym pamiętać, że zgodnie z ust. 3 art. 3 cyt. ustawy rodzaj, forma i rozmiar świadczenia powinny być odpowiednie do okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy. W przedmiotowej sprawie bez dokładnego ustalenia sytuacji dochodowej M. B. nie można rozstrzygać o odmowie przyznania prawa do zasiłku celowego na wyrobienie dowodu osobistego. Organ odwoławczy zauważył, iż pewien wpływ na rozstrzygnięcie przedmiotowej sprawy będzie miało rozstrzygnięcie organu l instancji w sprawie przyznania prawa do zasiłku stałego. Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia [...] 2008r. sygn. akt [...] uchyliło decyzję Prezydenta Miasta odmawiającą przyznania M. B. takiego zasiłku stałego i przekazało do ponownego rozpatrzenia. Organ odwoławczy podniósł, iż zgodnie z § 2 pkt 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30.11.2000r. w sprawie opłaty za wydanie dowodu osobistego (Dz. U. z 2000 Nr 105, poz. 1110 ze zm.) - nie pobiera się opłaty za wydanie dowodu osobistego m. in. od osób pobierających zasiłek stały z pomocy społecznej.