Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 20 lutego 2006 r., sygn. IV SA/Gl 754/04

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Zofia Borowicz Sędziowie NSA Tadeusz Michalik NSA Adam Mikusiński (spr.) Protokolant stażysta Wojciech Kaczmarzyk po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 lutego 2006 r. sprawy ze skargi Z. M. na decyzję Kierownika Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie pozbawienia uprawnień kombatanckich o d d a l a s k a r g ę

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] r. nr [...] Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych pozbawił Z. M. uprawnień kombatanckich przyznanych przez ZW ZBoWiD w K. decyzją z dnia [...] r. z tytułów: "uwięzienia w hitlerowskich obozach koncentracyjnych i więzieniach od [...] 1943 r. do [...] 1944 oraz utrwalania władzy ludowej od [...] 1946 r. do [...] 1947 r." Jako materialnoprawną podstawę rozstrzygnięcia organ powołał art. 25 ust. 4 w zw. z art. 25 ust. 2 pkt 1 lit. a i "art. 21 ust. 2 pkt 4 lit." oraz art. 21 ust. 3 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. z 2002 r. Nr 42, poz. 371 ze. zm.) - dalej w skrócie: ustawa o kombatantach.

W uzasadnieniu decyzji organ orzekający stwierdził, że Z. M. był w latach 1946-1954 w strukturach Urzędów Bezpieczeństwa Publicznego. Odnotowano, że myśl art. 25 ust. 2 pkt 1 lit a w związku z art. 21 ust. 2 pkt 4 lit a cytowanej ustawy pozbawia się uprawnień kombatanckich osoby, które pełniły służbę i były zatrudnione w strukturach Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego i Informacji Wojskowej w latach 1944-1956. Osobom tym uprawnienia kombatanckie nie przysługują z żadnych tytułów. Art. 21 ust. 3 pkt 1 stwarza możliwość zachowania uprawnień kombatanckich przez osoby zatrudnione w organach bezpieczeństwa, które przedłożą dowody, że "do wymienionych służb i organów zostały skierowane przez organizacje." W toku postępowania Z. M. nie przedstawił żadnych dowodów na okoliczności określone w tym przepisie. Ze zgromadzonej dokumentacji nie wynikało również, że w czasie zatrudnienia w urzędach wykonywał wyłącznie zadania nie związane ze zwalczaniem organizacji oraz osób działających na rzecz suwerenności i niepodległości RP. W dalszej części uzasadnienia decyzji przytoczono wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 lutego 1994 r. sygn. akt K.15/93. W tych ramach zauważono, że "współpraca z organami represji nastawionymi na zwalczanie polskich ruchów niepodległościowych musi być oceniana negatywnie i to bez względu na to, o jakie stanowiska i jaki charakter zatrudnienia w tych organach chodzi. Dotyczy to zarówno aparatu represji państw obcych, jak i komunistycznego aparatu represji w Polsce." Jednostkami, które wypełniały wyżej wskazane kryteria aksjologiczne i które mogą być zaliczone do "komunistycznego aparatu represji w Polsce" były struktury Urzędów Bezpieczeństwa, Służby Bezpieczeństwa i Informacji Wojskowej". Pogląd taki podzielił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 marca 1995 r. sygn. akt III ARN 6/95 (publ.: OSNAiUS 1995, Nr 16, poz. 199). W wyroku z dnia 15 września 1999 r. sygn. akt K.11/99 (publ. OTK ZU z 1999 r., Nr 6, poz. 116) Trybunał Konstytucyjny stwierdził m.in., że "w niniejszym orzeczeniu podtrzymuje tok myślenia i stanowisko Trybunału wyrażone w orzeczeniu z dnia 15 lutego 1994 r. w sprawie K.15/93, który przyjął m.in., że kryterium wyłączenia z grona osób, którym należą się szczególne uprawnienia - tych, którzy współpracowali z aparatem represji nastawionym na zwalczanie ruchów niepodległościowych, jest trafne." Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że "krąg osób objętych zakresem art. 21 ust. 2 pkt 4 lit. a nie może być sprowadzony tylko do funkcjonariuszy, lecz dotyczy wszystkich osób związanych z tymi strukturami, jednostkami organizacyjnymi i stanowiskami, bez względu na to, jaki charakter miało zatrudnienie." Organ orzekający odnotował, że Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z dnia 21 października 2002 r. sygn. akt OPS 2/02 stwierdził, że przepis art. 21 ust. 2 pkt 4 lit a ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. ma zastosowanie także do osoby, która w latach 1944-1956 była zatrudniona w Urzędzie Bezpieczeństwa i nie pełniła w strukturach tego urzędu służby lub funkcji. Z wyjątkiem przesłanki zawartej w art. 21 ust. 3 pkt 1 ustawy kombatanckiej nie ma więc znaczenia kiedy i w jakich okolicznościach kombatant znalazł się w strukturach UB, ani jakie wykonywał zadania.