Wyrok WSA w Łodzi z dnia 15 grudnia 2005 r., sygn. II SA/Łd 450/05

Dnia 15 grudnia 2005 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi - Wydział II w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Ewa Markiewicz (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Sławomir Wojciechowski, Asesor WSA Arkadiusz Blewązka, Protokolant Referendarz sądowy Magdalena Sieniuć, po rozpoznaniu w dniu 15 grudnia 2005 roku na rozprawie sprawy ze skargi R. M. na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] Nr [...] w przedmiocie świadczenia pieniężnego z tytułu deportacji do pracy przymusowej 1. oddala skargę; 2. nakazuje wypłacić z funduszy Skarbu Państwa - Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi na rzecz adwokata P. K., Kancelaria Adwokacka w Ł. ul. A 53 kwotę 300,00 (trzysta) złotych tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] Nr [...] Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych po rozpatrzeniu wniosku R. M. o ponowne rozpatrzenie sprawy uchylił swą decyzję z dnia [...] Nr [...] o odmowie przyznania R. M. uprawnienia do świadczenia pieniężnego, przewidzianego ustawą z dnia 31 maja 1996 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (Dz.U. Nr 87, poz.395, z późn. zm.), oraz przyznał jej uprawnienie do tego świadczenia w maksymalnym wymiarze, określonym w art. 3 ust. 1 powołanej ustawy.

W uzasadnieniu decyzji organ orzekający stwierdził, iż ponowna analiza wniosku strony oraz zgromadzonych materiałów dowodowych wykazała, iż strona nie była deportowana (wywieziona) z terytorium państwa polskiego w jego granicach sprzed 1 września 1939 r. na terytorium III Rzeszy, lecz urodziła się w dniu 6 maja 1942 r. w miejscu pracy przymusowej swojej matki, już po fakcie jej deportacji. Wskazał przy tym, iż podstawę prawną wydania odmownej decyzji stanowił przepis art. 2 pkt 2 lit. "a" ustawy z dnia 31 maja 1996 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (Dz.U. Nr 87, poz. 395, z późn. zm.), zgodnie z którym represją w rozumieniu ustawy jest m.in. deportacja (wywiezienie) do pracy przymusowej na okres co najmniej 6 miesięcy z terytorium państwa polskiego w jego granicach sprzed 1 września 1939 r., na terytorium III Rzeszy i terenów przez nią okupowanych w okresie wojny w latach 1939-1945. Z przepisu tego wynika zatem, iż jednym z koniecznych warunków, który spełniać musi osoba ubiegająca się o świadczenie pieniężne jest fakt jej deportacji, czyli wywiezienie na terytoria wskazane w cytowanym przepisie. Warunku tego ze względów oczywistych nie spełniają osoby, które urodziły już w czasie wykonywania pracy przymusowej przez ich deportowane matki. Pogląd ten podzielił Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z dnia 12 października 1998 r., sygn. akt OPS 5/98, w którym stwierdził, iż "(...) rozszerzająca wykładnia przepisu art. 2 pkt 2 lit. a ustawy nie byłaby uprawniona jako sprzeczna z brzmieniem przepisu, który nie przewiduje wyjątków od wymogu deportacji i wykraczająca poza wskazany w tytule ustawy zakres regulacji...". Organ ten podkreślił przy tym, iż zasadnicza zmiana tak przedstawiającej się sądowej wykładni art. 2 pkt 2 lit. a powołanej ustawy odnośnie osób urodzonych na terytorium III Rzeszy i terenach przez nią okupowanych nastąpiła w wyroku NSA z dnia 19 sierpnia 2004 r., sygn. akt OSK 135/04. W wyroku tym NSA wyraził bowiem pogląd, iż "... o deportacji (wywiezieniu) można mówić zarówno wtedy, gdy dziecko zostało wywiezione wraz z rodzicami na roboty przymusowe, jak i wtedy, gdy wywieziona na roboty przymusowe kobieta urodziła dziecko w miejscu wykonywania tych robót". Pogląd ten podzielił także Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego w piśmie z dnia 22 października 2004 r., l.dz. BO-4660-1/04, nie znajdując podstaw do wystąpienia z wnioskiem o podjęcie uchwały przez skład 7 sędziów NSA, wyjaśniającej przepis art. 2 pkt 2 lit. "a" ustawy z dnia 31 maja 1996 r. o świadczeniu pieniężnym (...). W związku z powyższym uznać należało za zasadny wniosek strony o ponowne rozpatrzenie sprawy przyznania jej uprawnienia do świadczenia, o którym mowa w powołanej wyżej ustawie i uznać za udowodniony wskazany przez nią okres represji od 6 maja 1942 r. do 30 kwietnia 1945 r. w miejscowości Letzin, pow. Demmin.