Wyrok WSA w Łodzi z dnia 7 lipca 2004 r., sygn. I SA/Łd 1454/03

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi Wydział I w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Z. Kmieciak, Sędziowie J. Antosik (spr.), B. Klimowicz, Protokolant A. Łuczyńska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 lipca 2004 r. sprawy ze skargi Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego w Warszawie na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Ł. z dnia [...] Nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania egzekucyjnego 1) uchyla zaskarżone postanowienie, 2) zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej w Ł. na rzecz strony skarżącej 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł z tytułu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Zaskarżonym postanowieniem Dyrektor Izby Skarbowej w Ł. utrzymał w mocy postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego Ł. z dnia [...] umarzające postępowanie egzekucyjne prowadzone przeciwko P.D. na podstawie tytułu wykonawczego nr [...] wystawionego w dniu [...] przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. Tytuł ten dotyczył przewidzianej w art. 90e ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej (DzU z 1996 r. nr 11, poz. 62 ze zm.) opłaty z tytułu niedopełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej.

W uzasadnieniu podano, że zgodnie z art. 52 ust. 2 wymienionej ustawy Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny ma prawo wystawienia tytułu wykonawczego w rozumieniu przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji w zakresie egzekucji opłaty, o której mowa w art. 90e ust. 1. Katalog obowiązków podlegających egzekucji administracyjnej zawiera art. 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, zaś przedmiotowe opłaty za niespełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC mieszczą się w hipotezie § 1 pkt 1d powołanego przepisu, zgodnie z którym egzekucji administracyjnej podlegają należności pieniężne przekazane do niej na podstawie innych ustaw. Art. 3 ustawy egzekucyjnej zawiera natomiast dodatkowy warunek dopuszczalności egzekucji administracyjnej w postaci podstawy prawnej tego postępowania. Stosownie do § 1 ww. przepisu egzekucję administracyjną stosuje się do obowiązków określonych w art. 2 ustawy tylko w dwóch przypadkach, a mianowicie wówczas, gdy obowiązki te wynikają z decyzji lub postanowień właściwych organów lub bezpośrednio z przepisu prawa, jeżeli znajdują się w zakresie działania administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego, a przepis szczególny nie zastrzegł dla tych obowiązków trybu egzekucji sądowej. Począwszy od dnia 30 listopada 2001 r. (nowelizacja ustawy egzekucyjnej) egzekucja administracyjna obowiązków wynikających bezpośrednio z przepisów prawa jest dopuszczalna jedynie w sytuacji wynikającej z art. 3 § 1 in fine ustawy egzekucyjnej, a zatem, gdy egzekwowany obowiązek jest w zakresie działania administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego. W innych wypadkach jest wymagane skonkretyzowanie obowiązku w akcie indywidualnym. Art. 4 wyraźnie stanowi, że winna to być decyzja, postanowienie lub inne orzeczenie. Zatem wszędzie po dniu 30 listopada 2001 r. egzekucji administracyjnej obowiązku wynikającego bezpośrednio z przepisu prawa, a nieznajdującego się w zakresie zadań administracji rządowej i samorządowej, bez aktu indywidualnego konkretyzującego ten obowiązek, jest niedopuszczalne. W analizowanym przypadku postępowanie egzekucyjne względem P.D. zostało wszczęte stosownie do art. 26 § 5 ustawy egzekucyjnej. Analiza treści ustawy o działalności ubezpieczeniowej wykazała jednak, iż wierzyciel nie spełnia warunków wskazanych w art. 3 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny nie jest bowiem organem administracji rządowej ani jednostką samorządu terytorialnego. W związku z tym należność objęta wymienionym tytułem wykonawczym, której obowiązek zapłaty wynika wprost z przepisu prawa, winna zostać potwierdzona stosownym rozstrzygnięciem, w tym wypadku orzeczeniem sądowym. Powyższe stanowisko ma potwierdzenie także w wyroku NSA z 26 marca 2003 r., I SA/Łd 1547/01. Zatem prowadzone postępowanie egzekucyjne należało umorzyć na mocy art. 59 § 1 pkt 7 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, tj. z uwagi na niedopuszczalność egzekucji. Wprawdzie w zaskarżonym postanowieniu I instancji jako podstawę umorzenia egzekucji wskazano art. 59 § 1pkt 3, to jednak - wobec skutku, jaki wywiera to rozstrzygnięcie - należało orzec jak w sentencji.