Wyrok WSA w Warszawie z dnia 15 czerwca 2004 r., sygn. II SA/Wa 209/04

Realizacja osobistych celów wnioskodawcy nie może być utożsamiana z prowadzeniem badań naukowych w rozumieniu art. 36 pkt 5 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu /Dz.U. nr 155 poz. 1016 ze zm./, nawet gdy wnioskodawca jest przekonany, że wynik jego ustaleń opartych na udostępnionych materiałach mógłby zainteresować opinię publiczną.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie po rozpoznaniu na rozprawie sprawy ze skargi Andrzeja Cz. na decyzję Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej z dnia 4 grudnia 2003 r. (...) w przedmiocie udostępnienia dokumentów - oddala skargę.

W dniu 28 stycznia 2003 r. Andrzej Cz. skierował do Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej wniosek o wyrażenie zgody na wykorzystanie do celów naukowo -badawczych materiałów znajdujących się w zasobach instytutu, dotyczących Andrzeja S. i Mieczysława L. Skarżący, będąc doktorem nauk humanistycznych, podał, że domaga się udostępnienia żądanych dokumentów ze względu na pracę nad książką o Radiu Wolna Europa i Janie N.-J.

W dniu 9 kwietnia 2003 r. Andrzej Cz. rozszerzył swój wniosek o wykorzystanie do wspomnianych wyżej celów także dokumentów dotyczących Kazimierza Z.

W piśmie z dnia 7 maja 2003 r. skarżący dodatkowo poinformował Prezesa Instytutu, że jego chęć uzyskania wglądu w żądane materiały podyktowana jest powodami osobistymi oraz intencją sprostowania "fałszerstw i oszczerstw" Jana N.-J.

Decyzją z dnia 11 września 2003 r. Prezes Instytutu Pamięci Narodowej nie wyraził zgody na udostępnienie dokumentów, o które skarżący wnosił. Jako podstawę rozstrzygnięcia organ wskazał art. 36 pkt 5 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu /Dz.U. nr 155 poz. 1016 ze zm./. W uzasadnieniu decyzji Prezes Instytutu Pamięci Narodowej podał, iż zgodnie z art. 36 przedmiotowej ustawy, dokumenty zawierające dane o pokrzywdzonych lub osobach trzecich mogą być, w niezbędnym zakresie i w sposób nie naruszający praw tych osób, wykorzystywane przez organy władzy publicznej oraz przez inne instytucje, organizacje i osoby w celu prowadzenia badań naukowych o ile Prezes Instytutu Pamięci Narodowej wyrazi na to zgodę. Poza wykorzystywaniem dokumentów do celów naukowych, dokumenty znajdujące się w zasobach archiwum Instytutu Pamięci Narodowej mogą być udostępniane również i innym kategoriom podmiotów, które zostały określone w ustawie w sposób enumeratywny. Należą do nich m.in. pokrzywdzony, osoba najbliższa dla pokrzywdzonego, a także pracownicy, współpracownicy lub funkcjonariusze organów bezpieczeństwa państwa. Prezes Instytutu Pamięci Narodowej podkreślił, że decyzja oparta została na dokonanych w postępowaniu ustaleniach, w tym w szczególności na okoliczności, iż wnioskodawca był w przeszłości funkcjonariuszem organów bezpieczeństwa państwa. Zakres uprawnień, które ustawa przyznaje funkcjonariuszom, pracownikom i współpracownikom tych organów jest w porównaniu do innych podmiotów /np. pokrzywdzonego/ bardzo ograniczony.