Rozdział 1

Przepisy ogólne

§ 1. Zarządzenie określa metody i formy wykonywania działań bojowych przez funkcjonariuszy Straży Granicznej, z wyłączeniem bojowych działań minersko-pirotechnicznych realizowanych na podstawie odrębnych przepisów.

§ 2. Użyte w zarządzeniu określenia oznaczają:

1) działania bojowe - działania podejmowane zespołowo, wymagające specjalistycznych umiejętności i wiedzy, stosowania odpowiedniej taktyki oraz wykorzystania specjalistycznego wyposażenia i uzbrojenia;

2) oddział - oddział Straży Granicznej;

3) jednostka organizacyjna - Komendę Główną Straży Granicznej, Wyższą Szkołę Straży Granicznej, Biuro Spraw Wewnętrznych Straży Granicznej, oddział, ośrodek szkolenia Straży Granicznej, ośrodek Straży Granicznej, placówkę Straży Granicznej i dywizjon Straży Granicznej;

4) WZD - wydział zabezpieczenia działań w komendzie oddziału;

5) kierownik komórki wewnętrznej - naczelnika komórki organizacyjnej Biura Spraw Wewnętrznych Straży Granicznej oraz naczelnika WZD, wydziału operacyjno-śledczego, wydziału do spraw cudzoziemców, wydziału granicznego i wydziału graniczno-morskiego w komendzie oddziału;

6) funkcjonariusz - funkcjonariusza Straży Granicznej;

7) kierujący działaniami bojowymi - wyznaczonego funkcjonariusza WZD odpowiedzialnego za przygotowanie i kierowanie działaniami bojowymi, uprawnionego do wydawania poleceń służbowych funkcjonariuszom skierowanym do realizacji działań bojowych;

8) zespół bojowy - zespół złożony z co najmniej dwóch funkcjonariuszy WZD wykonujących postawione przez kierującego działaniami bojowymi zadania w ramach działań bojowych;

9) dowódca zespołu bojowego - funkcjonariusza WZD wyznaczonego przez kierującego działaniami bojowymi w celu dowodzenia zespołem bojowym, uprawnionego do wydawania poleceń służbowych funkcjonariuszom wchodzącym w skład zespołu bojowego;

10) ZG KGSG - Zarząd Graniczny Komendy Głównej Straży Granicznej;

11) VIP - (Very Important Person) osobę uprzywilejowaną i szczególnie traktowaną ze względu na status dyplomatyczny lub pełnioną funkcję;

12) zabezpieczenie logistyczne - zaopatrzenie w sprzęt specjalistyczny, środki techniczne, uzbrojenie, a także zapewnienie zakwaterowania i wyżywienia funkcjonariuszy realizujących działania bojowe oraz transportu i łączności;

13) zabezpieczenie medyczne - zabezpieczenie realizowane przez odpowiednio wyszkolone i wyposażone osoby, uprawnione do udzielania świadczeń zdrowotnych w celu ratowania osoby w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego na podstawie odrębnych przepisów lub odpowiednio wyposażonego funkcjonariusza posiadającego aktualne zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy.

Rozdział 2

Wykonywanie działań bojowych

§ 3. Wykonywanie działań bojowych polega na:

1) zapewnieniu bezpieczeństwa funkcjonariuszom, osobom postronnym oraz osobom, które są objęte działaniami bojowymi:

a) przy zatrzymywaniu osób w trybie i przypadkach określonych w przepisach Kodeksu postępowania karnego i innych ustaw, w przypadku uzasadnionego podejrzenia posiadania przez te osoby broni, amunicji, materiałów wybuchowych lub innych niebezpiecznych narzędzi,

b) podczas realizacji zadań związanych z bezpośrednim zagrożeniem dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także mienia znacznej wartości,

c) podczas wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych lub dochodzeniowo-śledczych oraz czynności związanych z prowadzeniem kontroli legalności pobytu lub zatrudnienia cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

2) zapewnieniu bezpieczeństwa funkcjonariuszom grup kontrolnych z jednostek pływających Straży Granicznej, w przypadku możliwości wystąpienia agresji, oporu, groźby użycia broni lub innych niebezpiecznych narzędzi ze strony osób przebywających na pokładzie kontrolowanych statków;

3) przeciwdziałaniu zagrożeniom terrorystycznym, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 5d ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej oraz udziału w działaniach kontrterrorystycznych, o których mowa w art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o działaniach antyterrorystycznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 92);

4) przeciwdziałaniu bezprawnym zamachom na obiekty Straży Granicznej oraz obiekty służące obronności państwa, ochronie granicy państwowej lub ważne dla gospodarki narodowej oraz udziału w działaniach przeciwdywersyjnych, a także w realizacji działań związanych z użyciem oddziałów i pododdziałów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej lub żołnierzy Żandarmerii Wojskowej do pomocy Straży Granicznej;

5) zabezpieczeniu uroczystości i przedsięwzięć państwowych o znaczeniu krajowym i międzynarodowym, w tym zabezpieczenia VIP-ów, a także osób objętych szczególnym poziomem bezpieczeństwa na wniosek uprawnionych podmiotów.

§ 4. 1. Działania bojowe realizują funkcjonariusze pełniący służbę w WZD, posiadający uprawnienia i kwalifikacje do wykonywania takich działań, uzbrojeni, wyposażeni w środki techniczne, w umundurowaniu specjalistycznym, polowym lub w ubiorze cywilnym.

2. Zakres oraz szczegółowe zasady realizowania szkoleń dla funkcjonariuszy do wykonywania działań bojowych, mających na celu utrzymanie właściwego poziomu przygotowanie do ich wykonywania oraz doskonalenie umiejętności, a także sposób uzyskiwania uprawnień i kwalifikacji do wykonywania takich działań określają odrębne przepisy.

3. Przy realizacji działań bojowych dopuszcza się udział innych funkcjonariuszy wykonujących czynności niebędące działaniami bojowymi, posiadających odpowiednie przygotowanie do wykonywania tych czynności oraz odpowiedni sprzęt specjalistyczny i techniczny, wyznaczonych odpowiednio przez Komendanta Głównego Straży Granicznej lub właściwego kierownika innej jednostki organizacyjnej.

§ 5. Działania bojowe są podejmowane na rzecz:

1) jednostek organizacyjnych i komórek organizacyjnych Komendy Głównej Straży Granicznej;

2) innych uprawnionych podmiotów, na podstawie obowiązujących przepisów lub porozumień.

§ 6. 1. W przypadku konieczności realizacji działań bojowych na obszarze należącym do terytorialnego zasięgu działania innego oddziału, działania te są wykonywane po uprzednim poinformowaniu komendanta tego oddziału przez komendanta oddziału realizującego działania lub jego zastępcę. Informowanie może odbywać się z wykorzystaniem systemu służb dyżurnych operacyjnych.

2. W przypadku potrzeby wsparcia działań bojowych wykonywanych przez oddział, komendant oddziału lub jego zastępca realizujący działania bojowe występuje z pisemnym wnioskiem o udzielenie wsparcia do komendanta innego oddziału, który po wyrażeniu zgody, kieruje niezbędne siły i środki do dyspozycji wnioskującego komendanta oddziału.

§ 7. 1. Działania bojowe są podejmowane w trybie działań planowych albo alarmowych.

2. Działania bojowe w trybie działań alarmowych są podejmowane w przypadku zdarzeń wymagających użycia sił i środków bez możliwości ich wcześniejszego zaplanowania.

§ 8. 1. Podstawą podjęcia działań bojowych w trybie działań planowych jest:

1) pisemna decyzja wydana przez Komendanta Głównego Straży Granicznej lub inną upoważnioną przez niego osobę, z własnej inicjatywy albo po otrzymaniu:

a) pisemnego wniosku o podjęcie działań bojowych, skierowanego przez kierownika komórki organizacyjnej Komendy Głównej Straży Granicznej, Rektora-Komendanta Wyższej Szkoły Straży Granicznej, Komendanta Biura Spraw Wewnętrznych Straży Granicznej, komendanta oddziału lub jego zastępcę, komendanta ośrodka szkolenia Straży Granicznej, komendanta ośrodka Straży Granicznej lub innego upoważnionego przez nich funkcjonariusza albo

b) pisemnego wniosku innych uprawnionych podmiotów, o których mowa w § 5 pkt 2;

2) pisemna decyzja wydana przez komendanta oddziału lub jego zastępcę z własnej inicjatywy;

3) zatwierdzony przez komendanta oddziału lub jego zastępcę:

a) pisemny wniosek o podjęcie działań bojowych, skierowany przez Komendanta Biura Spraw Wewnętrznych Straży Granicznej, komendanta lub zastępcę komendanta innego oddziału, komendanta placówki lub dywizjonu Straży Granicznej, kierownika komórki wewnętrznej lub innego upoważnionego przez nich funkcjonariusza albo

b) pisemny wniosek innych podmiotów, o których mowa w § 5 pkt 2.

2. Komendant oddziału lub jego zastępca może wystąpić z wnioskiem, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, w uzasadnionych przypadkach, w szczególności związanych ze złożonym charakterem podejmowanych działań bojowych, obszarem ich realizacji, czy koniecznością udziału większej liczby funkcjonariuszy z różnych oddziałów.

3. Wniosek o podjęcie działań bojowych, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a lub pkt 3 lit. a, składa się nie później niż 5 dni roboczych przed terminem rozpoczęcia planowanych działań bojowych.

4. Wniosek o podjęcie działań bojowych, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a lub pkt 3 lit. a, opracowuje się w egzemplarzu pojedynczym. Wzór wniosku o podjęcie działań bojowych jest określony w załączniku do zarządzenia.

5. Po zatwierdzeniu wniosku, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, jego kopia jest przekazywana podmiotowi wnioskującemu o podjęcie działań bojowych.

§ 9. 1. Decyzja, o której mowa w § 8 ust. 1 pkt 1 i 2, określa w szczególności:

1) cel prowadzenia działań bojowych;

2) kierującego działaniami bojowymi;

3) termin rozpoczęcia i przewidywany termin zakończenia działań bojowych;

4) zabezpieczenie medyczne i zabezpieczenie logistyczne;

5) termin przedłożenia pisemnego sprawozdania z przeprowadzonych działań bojowych, nie dłuższy niż 14 dni od dnia ich zakończenia.

2. W przypadku realizacji działań bojowych na wniosek innych uprawnionych podmiotów, o których mowa w § 5 pkt 2, decyzję w sprawie podjęcia działań bojowych sporządza się z uwzględnieniem informacji przekazanych przez wnioskodawcę.

3. Działania bojowe podjęte na podstawie decyzji, o której mowa w § 8 ust. 1 pkt 1, w zakresie dotyczącym Komendy Głównej Straży Granicznej, Wyższej Szkoły Straży Granicznej lub ośrodka szkolenia Straży Granicznej są koordynowane przez Dyrektora ZG KGSG.

§ 10. 1. Kierujący działaniami bojowymi, po otrzymaniu decyzji lub zatwierdzonego wniosku o podjęcie działań bojowych, o których mowa w § 8 ust. 1, i przeprowadzeniu w miarę możliwości rozpoznania miejsca realizacji, opracowuje plan działań bojowych, w którym zawiera informacje o:

1) podstawie prawnej prowadzenia działań bojowych;

2) celu prowadzenia działań bojowych;

3) terminie rozpoczęcia i przewidywanym terminie zakończenia działań bojowych;

4) aktualnej sytuacji operacyjnej, jeśli istnieje możliwość uzyskania takich informacji;

5) ilości przewidzianych do użycia sił i środków własnych, jak i innych wynikających z przyjętego współdziałania;

6) zadaniach do realizacji;

7) organizacji działań obejmującej w szczególności stanowisko kierowania i system łączności;

8) wyznaczeniu dowódców zespołów bojowych w przypadku wydzielenia zespołów bojowych do udziału w działaniach bojowych;

9) ustalonych sygnałach kierowania i współdziałania;

10) ogólnych warunkach bezpieczeństwa przy realizacji działań bojowych;

11) czasie, w jakim zostanie osiągnięta pełna gotowość do realizacji działań bojowych;

12) zabezpieczeniu logistycznym i zabezpieczeniu medycznym działań bojowych.

2. W planie działań bojowych, oprócz informacji wymienianych w ust. 1, mogą być zawarte również informacje o:

1) wariantowym sposobie realizacji działań bojowych;

2) wariantowym sposobie podejścia do punktu wyjścia do ataku;

3) dodatkowym zapotrzebowaniu sił i środków, w przypadku przedłużających się działań bojowych;

4) punktach obserwacyjno-strzeleckich;

5) drodze podejścia z ostatniego bezpiecznego punktu do punktu wyjścia do szturmu;

6) strefie odpowiedzialności;

7) sektorze odpowiedzialności;

8) wyznaczeniu:

a) miejsca stałej lub tymczasowej dyslokacji,

b) pierścienia zewnętrznego,

c) ostatniego bezpiecznego punktu,

d) punktu wyjścia do szturmu,

e) zapasowego punktu wyjścia do szturmu,

f) punktu wejścia,

g) zapasowego punktu wejścia,

h) punktu zbiórki po szturmie,

i) punktu ewakuacji rannych;

9) sytuacjach awaryjnych;

10) przesłankach załamania szturmu.

3. Plan działań bojowych sporządza się w formie pisemnej i przedkłada do zatwierdzenia wydającemu decyzję lub zatwierdzającemu wniosek o podjęcie działań bojowych. W przypadku gdy decyzję wydał Komendant Główny Straży Granicznej plan zatwierdza Dyrektor ZG KGSG.

4. Dopuszcza się przeprowadzenie rozpoznania miejsca realizacji działań bojowych przy wykorzystaniu dostępnych źródeł teleinformatycznych oraz specjalistycznego sprzętu.

§ 11. 1. Kierujący działaniami bojowymi, po zatwierdzeniu planu działań bojowych, przystępuje do jego wykonania poprzez:

1) przeprowadzenie w miarę możliwości kolejnego rozpoznania miejsca realizacji działań bojowych;

2) zorganizowanie odprawy, podczas której:

a) ustala składy zespołów bojowych i ich wyposażenie w sprzęt specjalistyczny, środki techniczne, środki transportu i łączności,

b) zapoznaje dowódców zespołów bojowych z planem działań bojowych,

c) przypomina warunki użycia i wykorzystania broni palnej oraz środków przymusu bezpośredniego,

d) informuje o rodzaju zabezpieczenia medycznego,

e) określa:

- sposób postępowania z bronią palną po zakończeniu działań bojowych lub miejsce jej zdeponowania,

- zadania dla dowódców zespołów bojowych oraz zasady współdziałania, stosownie do charakteru działań bojowych,

- dodatkowy sprzęt specjalistyczny, środki techniczne i łączności,

- środki transportu i ustala trasy dotarcia na miejsce prowadzenia działań bojowych,

- zasady współdziałania z innymi służbami,

f) ustala system łączności,

g) wskazuje czas, w jakim musi być osiągnięta pełna gotowość do realizacji działań bojowych oraz termin rozpoczęcia i przewidywany termin zakończenia tych działań,

h) wydaje polecenia przystąpienia do realizacji działań bojowych.

2. W przypadku nie wydzielenia zespołów bojowych i nie wyznaczenia dowódców zespołów bojowych, kierujący działaniami bojowymi organizuje odprawę funkcjonariuszy wyznaczonych do udziału w działaniach bojowych podczas której:

1) ustala ich wyposażenie w niezbędny sprzęt specjalistyczny, środki techniczne, środki transportu i łączności;

2) zapoznaje ich z planem działań bojowych;

3) przypomina warunki użycia i wykorzystania broni palnej oraz środków przymusu bezpośredniego;

4) określa:

a) sposób postępowania z bronią palną po zakończeniu działań bojowych lub miejsce jej zdeponowania,

b) zadania dla funkcjonariuszy oraz zasady współdziałania, stosownie do charakteru działań bojowych.

3. Kierujący działaniami bojowymi informuje służbę dyżurną operacyjną oddziału o rozpoczęciu i zakończeniu działań bojowych, a także, niezwłocznie, o zaistnieniu sytuacji mających wpływ na przebieg działań bojowych.

§ 12. 1. Do zadań dowódcy zespołu bojowego należy:

1) po otrzymaniu zadania:

a) ustne przydzielenie zadań poszczególnym funkcjonariuszom,

b) ustne określenie niezbędnego sprzętu specjalistycznego i środków technicznych oraz środków transportu i łączności do działań bojowych,

c) omówienie ogólnych warunków bezpieczeństwa;

2) sprawdzenie przed wyjazdem do miejsca realizacji działań bojowych wyposażenia w sprzęt specjalistyczny, środki techniczne, środków transportu i łączności do wykonania tych działań;

3) w trakcie działań bojowych:

a) przystąpienie do realizacji działań bojowych po otrzymaniu sygnału do ich rozpoczęcia,

b) bieżące koordynowanie zadań wykonywanych przez poszczególnych funkcjonariuszy,

c) meldowanie kierującemu działaniami bojowymi o wynikach poszczególnych faz tych działań;

4) bezpośrednio przed zakończeniem realizacji działań bojowych:

a) wykonanie poleceń kierującego działaniami bojowymi dotyczących zabezpieczenia obiektu, osób lub mienia,

b) wycofanie funkcjonariuszy z bezpośrednich działań,

c) sprawdzenie wyposażenia funkcjonariuszy w sprzęt specjalistyczny i środki techniczne, oraz środków transportu i łączności, pod względem zużycia, uszkodzenia, a także ewentualnej utraty,

d) złożenie meldunku kierującemu działaniami bojowymi z przebiegu realizacji postawionych zadań oraz o ich efektach.

2. Jeżeli nie został wyznaczony dowódca zespołu bojowego, zadania określone w ust. 1 pkt 4 lit. b i c realizuje kierujący działaniami bojowymi.

§ 13. 1. W przypadku podjęcia działań bojowych w trybie działań alarmowych zgodę na ich realizację wydaje w formie ustnej:

1) Komendant Główny Straży Granicznej lub inna upoważniona przez niego osoba - na ustny wniosek podmiotów, o których mowa w § 8 ust. 1 pkt 1;

2) komendant oddziału lub jego zastępca - na ustny wniosek podmiotów, o których mowa w § 8 ust. 1 pkt 3.

2. Wydający zgodę na realizację działań bojowych w trybie działań alarmowych wyznacza kierującego działaniami bojowymi.

3. Przed przystąpieniem do realizacji działań bojowych w przypadku, o którym mowa w ust. 1, kierujący działaniami bojowymi, w razie konieczności, występuje do podmiotu wnioskującego o ich podjęcie o niezwłoczne przekazanie możliwie pełnych informacji niezbędnych do ich realizacji, a także wskazuje na konieczność przekazywania na bieżąco informacji uzupełniających o istotnych zmianach mogących mieć wpływ na realizację działań bojowych.

4. Wydający zgodę, o której mowa w ust. 1, potwierdza jej wydanie na pisemnym wniosku o podjęcie działań bojowych w trybie działań alarmowych sporządzonym i przesłanym przez podmiot wnioskujący, nie później niż w terminie 7 dni od dnia podjęcia tych działań. Przepisy § 8 ust. 4 i 5 stosuje się odpowiednio.

§ 14. 1. W przypadku podjęcia działań bojowych w trybie działań alarmowych nie sporządza się planu działań bojowych.

2. Kierujący działaniami bojowymi, w miarę możliwości, przedstawia ustnie informacje, o których mowa w § 10 ust. 1 lub 2, odpowiednio komendantowi oddziału lub jego zastępcy bezpośrednio lub za pośrednictwem naczelnika WZD lub jego zastępcy, a także przeprowadza odprawę.

3. W przypadku gdy zgodę na realizację działań bojowych w trybie działań alarmowych wydaje Komendant Główny Straży Granicznej lub upoważniona przez niego osoba, kierujący działaniami bojowymi przedstawia ustnie dyrektorowi ZG KGSG informacje, o których mowa w § 10 ust. 1 lub 2.

4. Odprawa, o której mowa w ust. 2, jest przeprowadzana na zasadach określonych w § 11 ust. 1 pkt 2 albo ust. 2.

5. Do kierującego działaniami bojowymi w trybie działań alarmowych stosuje się przepis § 11 ust. 3.

§ 15. 1. Kierujący działaniami bojowymi po wykonaniu wszystkich zadań składających się na realizację celu działań bojowych:

1) poleca funkcjonariuszom, w zależności od okoliczności:

a) zabezpieczenie mienia, obiektu lub znajdujących się w nim osób zatrzymanych,

b) przekazanie obiektu, mienia lub osób zatrzymanych właściwym służbom lub organom,

c) wycofanie zespołów bojowych lub funkcjonariuszy biorących udział w działaniach bojowych;

2) przyjmuje od kierujących zespołami bojowymi meldunki o sprawdzeniu pod kątem ilości i ewentualnego zużycia wyposażenia w sprzęt specjalistyczny, środki techniczne, środków transportu i łączności funkcjonariuszy biorących udział w działaniach bojowych;

3) przeprowadza odprawę końcową, podczas której dokonuje analizy zrealizowanych działań bojowych i formułuje wnioski na przyszłość;

4) sporządza niezwłocznie dokumentację z przebiegu działań bojowych.

2. Odprawa końcowa, o której mowa w ust. 1 pkt 3, może zostać przeprowadzona przy użyciu dostępnych środków łączności Straży Granicznej.

§ 16. 1. Po zakończeniu działań bojowych kierujący działaniami bojowymi sporządza i przedkłada pisemne sprawozdanie z przeprowadzonych działań:

1) Komendantowi Głównemu Straży Granicznej, za pośrednictwem Dyrektora ZG KGSG - w przypadku działań bojowych podjętych na podstawie decyzji, o której mowa w § 8 ust. 1 pkt 1 albo zgody, o której mowa w § 13 ust. 1 pkt 1;

2) komendantowi oddziału lub jego zastępcy, za pośrednictwem naczelnika WZD lub jego zastępcy - w przypadku działań bojowych podjętych na podstawie decyzji lub zatwierdzonego wniosku, o których mowa w § 8 ust. 1 pkt 2 i 3 albo zgody, o której mowa w § 13 ust. 1 pkt 2.

2. Pisemne sprawozdanie z przeprowadzonych działań bojowych w trybie działań alarmowych sporządza się i przedkłada nie później niż w terminie 14 dni od dnia ich zakończenia.

3. Informacja o przeprowadzonych działaniach bojowych jest ewidencjonowana w Centralnej Bazie Danych Straży Granicznej System Wspomagania Kierowania.

Rozdział 3

Przepisy przejściowe i końcowe

§ 17. 1. Działania specjalne podjęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie zarządzenia realizuje się na podstawie przepisów dotychczasowych.

2. Złożone wnioski o podjęcie działań specjalnych i wykonane czynności na podstawie przepisów dotychczasowych zachowują ważność.

§ 18. Traci moc zarządzenie nr 41 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 25 lipca 2019 r. w sprawie wykonywania działań specjalnych przez funkcjonariuszy Straży Granicznej (Dz. Urz. KGSG poz. 36).

§ 19. Zarządzenie wchodzi w życie po upływie 7 dni od dnia ogłoszenia.