Na podstawie art. 18 ust. 3, w związku z art. 6 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2021 r. poz. 372) oraz art. 34a ust. 1 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (Dz. U. z 2021 r. poz. 178) zarządza się, co następuje:

Załączniki do zarządzenia nr 25 Ministra Rodziny i Polityki Społecznej
z dnia 10 czerwca 2021 r. (poz. 25)

Załącznik nr 1

WYTYCZNE
do szkolenia obronnego w działach administracji rządowej - rodzina i zabezpieczenie społeczne w roku 2021

1. Informacje ogólne

1.1 Wytyczne do szkolenia obronnego w działach administracji rządowej - rodzina i zabezpieczenie społeczne w roku 2021, zwane dalej "Wytycznymi", stanowią podstawę do realizacji procesu programowania i planowania szkolenia obronnego w działach administracji rządowej kierowanych przez Ministra Rodziny i Polityki Społecznej.

1.2 Użyte w Wytycznych określenia oznaczają:

1) DAR - działy administracji rządowej rodzina i zabezpieczenie społeczne;

2) jednostki - jednostki organizacyjne podległe Ministrowi lub przez niego nadzorowane:

a) Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON),

b) Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych (UKiOR),

c) Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS);

3) kierownik jednostki - kierownik jednostki, o której mowa w pkt 2;

4) Minister - Minister Rodziny i Polityki Społecznej;

5) Ministerstwo - Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej;

6) rozporządzenie - rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 8 października 2015 r. w sprawie szkolenia obronnego (Dz. U. poz.1829).

1.3 Wytyczne wskazują koordynatorów i organizatorów szkolenia obronnego, zgodnie z § 13 ust. 4 rozporządzenia, oraz zawierają:

1) wnioski z realizacji szkolenia obronnego w roku 2020;

2) kierunki szkolenia obronnego na rok 2021 wynikające z sześcioletniego okresu planistycznego;

3) zasady planowania, organizowania i realizacji szkolenia obronnego.

2. Wnioski z realizacji szkolenia obronnego w roku 2020

2.1 Proces szkolenia obronnego w roku 2020, mimo wprowadzonych w państwie ograniczeń związanych z zagrożeniem epidemicznym, przebiegał sprawnie oraz w sposób zapewniający właściwe nabywanie wiedzy niezbędnej do planowania i organizowania zadań obronnych i kształtowania umiejętności praktycznego wykonywania wybranych zadań, w tym zadań operacyjnych.

2.2 Szkolenia obronne w jednostkach podległych Ministrowi lub przez niego nadzorowanych oraz w Ministerstwie były planowane i realizowane zgodnie z Wytycznymi Ministra do szkolenia obronnego w roku 2020 oraz na podstawie uzgodnionych z Ministrem planów. Szkolenia te przyjęły formę wideokonferencji.

2.3 Kwalifikowanie osób funkcyjnych i pracowników, którym powierzono wykonywanie zadań obronnych, było zgodne z potrzebami organizatorów szkolenia.

2.4 Na wysoką ocenę wpłynęło poprawne realizowanie ustaleń zawartych w Wytycznych w zakresie planowania, organizowania i koordynacji szkolenia przez organizatorów i koordynatorów szkolenia obronnego oraz niezakłócony proces finansowania przedsięwzięć szkoleniowych w ramach Programu Pozamilitarnych Przygotowań Obronnych Rzeczypospolitej Polskiej.

2.5 Za pozytywny objaw szkolenia uznano dążenie do konsekwentnej realizacji zamierzeń szkoleniowych ujętych w programach i planach szkolenia obronnego pomimo ograniczonych zasobów kadrowych i nakładania dodatkowych zadań spoza obszaru przygotowań obronnych.

3. Główne kierunki szkolenia w roku 2021

3.1 W roku 2021 szkolenie obronne należy ukierunkować na przygotowanie kadry kierowniczej i zespołów zadaniowych do:

1) przeprowadzeniu ćwiczenia działowego "Ewakuacja 21" w DAR rodzina i zabezpieczenie społeczne w celu weryfikacji zasad i procedur kierowania wykonywaniem zadań obronnych podczas podwyższania gotowości obronnej państwa i w czasie wojny oraz oceny współdziałania;

2) realizacji zadań w systemie kierowania Ministra w sytuacji wystąpienia zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa, kryzysu lub wojny;

3) podnoszeniu gotowości obronnej państwa, w zakresie uruchamiania zadań operacyjnych oraz procedur zarządzania kryzysowego przekazywanych w systemie stałych dyżurów;

4) weryfikacji przyjętych struktur organizacyjnych stanowisk kierowania oraz procedur działania zespołów zadaniowych.

3.2 Szkolenia należy ukierunkować na nabywanie umiejętności praktycznych wykonywania zadań obronnych przez planowanie przedsięwzięć aktywizujących szkolonych, np. gier decyzyjnych i treningów oraz pogłębianie wiedzy teoretycznej w czasie konferencji, seminariów i innych form kształcenia.

3.3 W trakcie szkolenia należy poruszać w szczególności problematykę z zakresu:

1) przygotowania urzędu/jednostki do funkcjonowania w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny;

2) osiągania gotowości do realizacji zadań w systemie kierowania Ministra oraz współdziałania w wykonywaniu zadań na rzecz Sił Zbrojnych RP i wojsk sojuszniczych wynikających z obowiązków państwa gospodarza.

3.4 Szkolenie powinno być adresowane do zespołów i pracowników wyznaczonych do realizacji zadań obronnych, w tym do zespołów zadaniowych systemu kierowania Ministra.

3.5 W przedsięwzięciach szkoleniowych realizowanych w wymiarze cywilno-wojskowym należy doskonalić relacje współdziałania z organami dowodzenia Sił Zbrojnych RP i organami administracji wojskowej w warunkach wystąpienia konfliktu hybrydowego oraz w reagowaniu na współczesne zagrożenia bezpieczeństwa państwa, w tym w reagowaniu na zagrożenia w cyberprzestrzeni.

3.6 Przedsięwzięcia realizowane z udziałem wojsk sojuszniczych należy wykorzystywać do sprawdzenia i podnoszenia zdolności do realizacji planowych zadań wynikających z obowiązków państwa-gospodarza.

3.7 Określenia ćwiczebnych zadań obronnych realizowanych przez Ministerstwo oraz jednostki w ramach ćwiczeń Sił Zbrojnych RP należy dokonywać na etapie przygotowania ćwiczenia, zgodnie z "Jednolitym tłem strategicznym do ćwiczeń w Siłach Zbrojnych RP" oraz Ćwiczebną bazą danych do ćwiczeń w Siłach Zbrojnych RP (dokumenty niejawne), w tym akcentować przedsięwzięcia zapewniające realizację zadań na rzecz Sił Zbrojnych RP oraz zadań wsparcia państwa-gospodarza realizowanych na rzecz wojsk sojuszniczych.

3.8 W trakcie planowania i realizacji ćwiczeń szczególną uwagę należy zwracać na ograniczenia dotyczące ochrony informacji niejawnych w ramach współdziałania między elementami Sił Zbrojnych RP a Ministerstwem i jednostkami.

3.9 Do priorytetów szkolenia obronnego w roku 2021 należą w szczególności:

1) weryfikacja modelu i procedur działania zespołów zadaniowych w systemie kierowania Ministra;

2) sprawdzanie przyjętych procedur podejmowania decyzji do realizacji wybranych zadań operacyjnych;

3) doskonalenie procedur związanych z wprowadzaniem wyższych stanów gotowości obronnej państwa oraz uruchamiania zadań operacyjnych w systemie stałych dyżurów.

3.10 Realizacja głównych kierunków szkolenia obronnego Ministerstwa będzie wsparta następującymi zamierzeniami szkoleniowymi:

1) wykładami i seminariami, których tematyka dotyczyć będzie:

a) aktualizacji tabel i kart realizacji zadań operacyjnych,

b) realizacji zadań z obszaru zarządzania kryzysowego,

c) zagrożeń "hybrydowych", ataków terrorystycznych oraz w cyberprzestrzeni;

2) szkoleniem obsady stałego dyżuru oraz treningiem obiegu informacji w systemie stałego dyżuru obejmującymi doskonalenie wiedzy na temat gotowości obronnej państwa, organizacji systemu stałego dyżuru, realizacji i dokumentowania zadań przyjętych oraz praktycznego ich wykonywania w czasie dyżuru;

3) treningiem sztabowym przygotowawczym do ćwiczenia działowego;

4) realizacją ćwiczenia działowego "Ewakuacja 21", które odpowie na pytanie czy Ministerstwo wraz z jednostkami z obszaru DAR rodzina i zabezpieczenie społeczne posiada właściwe procedury kierowania wykonywaniem zadań obronnych podczas podwyższania gotowości obronnej państwa i w czasie wojny.

4. Planowanie i realizacja szkolenia obronnego

4.1 Ustalenia ogólne:

1) planowanie szkolenia obronnego należy prowadzić zgodnie z przyjętą koncepcją przygotowań obronnych w Ministerstwie, zweryfikowaną o ustalenia wynikające ze SBN RP¹⁾, oraz dokumentów opracowywanych w zakresie planowania obronnego;

2) podczas planowania szkolenia należy uwzględniać:

a) postanowienia niniejszych Wytycznych,

b) pozycję organizatora szkolenia w systemie obronnym państwa,

c) uwarunkowania miejscowe i rzeczowe,

d) potrzeby szkoleniowe wynikające między innymi z dokonanej oceny szkolenia obronnego, stopnia osiągnięcia gotowości struktur i szkolonych do realizacji powierzonych zadań oraz zmian strukturalno-kompetencyjnych;

3) planowaniem szkolenia obronnego należy obejmować wszystkie obszary zadaniowe realizowane przez organizatora szkolenia w ramach przygotowań obronnych państwa;

4) w głównych kierunkach szkolenia obronnego zawartych w Wytycznych należy dokonywać oceny realizacji szkolenia oraz wskazywać cele i priorytety tego szkolenia;

5) dokumentom wydawanym w zakresie planowania szkolenia obronnego należy zapewniać merytoryczną zgodność, w szczególności wytycznym, programom i planom szkolenia obronnego;

6) przedsięwzięciom szkoleniowym prowadzonym w formie zajęć teoretycznych i praktycznych należy zapewniać właściwe proporcje - szkolenie prowadzone w formie zajęć teoretycznych należy traktować jako poprzedzające i uzupełniające, a praktyczne formy szkolenia jako zapewniające nabywanie umiejętności praktycznych wykonywania zadań obronnych;

7) w programach szkolenia obronnego, stosownie do ustaleń Wytycznych, i "Wykazu ćwiczeń międzynarodowych, krajowych i regionalnych na lata 2021-2026", w których proponuje się udział pozamilitarnych struktur obronnych państwa, należy dokonać stosownej aktualizacji przedsięwzięć szkoleniowych;

8) należy dążyć do podnoszenia frekwencji uczestnictwa kierowniczej kadry w szkoleniu obronnym organizowanym na szczeblu DAR oraz do zapewnienia wysokiego poziomu uczestnictwa kierowniczej kadry Ministerstwa i jednostek w szkoleniu obronnym prowadzonym w formie Wyższych Kursów Obronnych.

4.2 Na potrzeby koordynacji planowania i realizacji szkolenia obronnego ustala się:

1) grupy szkoleniowe:

a) K-1 Kierownictwo Ministerstwa:

- Minister,

- sekretarz stanu,

- podsekretarz stanu,

- dyrektor generalny,

b) K-2 kierownicy jednostek i ich zastępcy w:

- UKiOR,

- PFRON,

- ZUS,

c) D-1 dyrektorzy i ich zastępcy w Ministerstwie w:

- Departamencie Analiz Ekonomicznych (DAE),

- Departamencie Budżetu (DB),

- Departamencie Ekonomii Społecznej i Solidarnej (DES),

- Departamencie Informatyki (DI),

- Departamencie Komunikacji i Promocji (DKP),

- Departamencie Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego (DSZ),

- Departamencie Polityki Rodzinnej (DSR),

- Departamencie Polityki Senioralnej (DAS),

- Departamencie Pomocy i Integracji Społecznej (DPS),

- Departamencie Prawnym (DP),

- Departamencie Ubezpieczeń Społecznych (DUS),

- Departament Współpracy Międzynarodowej (DWM),

- Biurze Administracyjnym (BA),

- Biurze Dyrektora Generalnego (BDG),

- Biurze Kontroli i Audytu (BKA),

- Biurze Ministra (BM),

- Biurze Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych (BON),

- Biurze Pełnomocnika Rządu do spraw Polityki Demograficznej (BPD),

- Biurze Pełnomocnika Rządu do Spraw Równego Traktowania (BRT),

- Gabinecie Politycznym (GP),

d) P-1 pracownicy komórek wewnętrznych Ministerstwa prowadzący sprawy programowania i planowania obronnego,

e) P-2 pracownicy prowadzący sprawy programowania i planowania obronnego w UKiOR, PFRON oraz ZUS,

f) SK zespoły zadaniowe wyznaczone do obsadzenia stanowisk funkcyjnych na Stanowiskach Kierowania Ministra i jednostek,

g) S obsada stałego dyżuru,

2) organizatorów szkolenia:

a) Minister - dla grup D-1, K-1, P-1 oraz SK i S Ministerstwa,

b) kierownicy jednostek - dla grup P-2, SK i S, według właściwości;

3) koordynatora szkolenia - Ministra - w UKiOR, PFRON oraz ZUS.

5. Zasady organizacji i prowadzenia zajęć praktycznych

5.1 Ustalenia ogólne:

1) niniejsze ustalenia należy wykorzystywać podczas realizacji szkolenia w formie zajęć praktycznych, w szczególności w zakresie określania charakteru ćwiczeń, metodycznych zasad ćwiczeń, sposobu ich przygotowania, prowadzenia i omawiania zasad organizacji pracy zespołu autorskiego i kierownictwa ćwiczenia;

2) w planowaniu szkolenia obronnego główny wysiłek należy skupić na szkoleniu prowadzonym w formie zajęć praktycznych, z zachowaniem zasady, że ćwiczenia obronne oraz treningi i gry są zasadniczymi formami szkolenia, zapewniającymi nabywanie i doskonalenie umiejętności niezbędnych do wykonywania zadań obronnych;

3) należy przyjąć zasadę stopniowego dochodzenia do najważniejszych przedsięwzięć szkoleniowych z uwzględnieniem kolejności:

a) zajęcia teoretyczne,

b) gry, treningi,

c) ćwiczenia;

4) na etapie planowania, organizacji i prowadzenia zajęć praktycznych należy uwzględniać strukturę i podział kompetencji w ramach systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym oraz obowiązujące procedury w zakresie współdziałania organów
administracji publicznej z ćwiczącymi strukturami wojskowymi przy realizacji zadań obronnych;

5) na potrzeby organizowania i prowadzenia ćwiczeń obronnych należy wykorzystywać, jako dokument pomocniczy, "Jednolite tło strategiczne do ćwiczeń w Siłach Zbrojnych RP", zawierający ustalenia i informacje umożliwiające, po odpowiednim przystosowaniu, opracowywanie ogólnych i szczegółowych założeń scenariuszy oraz sytuacji wyjściowych do kompleksowych i działowych ćwiczeń obronnych oraz treningów i gier;

6) umiejętności kierowania realizacją zadań obronnych w DAR będących we właściwości Ministra należy doskonalić przez przeprowadzanie ćwiczeń działowych stosując zasadę, o której mowa w pkt 3;

7) cel oraz ogólny charakter (temat) ćwiczeń powinien wynikać z miejsca i roli DAR będących we właściwości Ministra w systemie obronnym państwa oraz funkcjonalnego ich przeznaczenia i zmierzać do sprawdzenia i weryfikacji przyjętych rozwiązań formalno-prawnych i organizacyjnych oraz obowiązujących procedur działania, a także dokonania oceny współdziałania Ministerstwa i jednostek realizujących zadania obronne;

8) dla przedsięwzięć szkoleniowych prowadzonych wspólnie z Siłami Zbrojnymi RP przyjmować należy cele zapewniające określenie miejsca i roli współpracy cywilno-wojskowej podczas prowadzenia operacji obronnej oraz w warunkach współczesnych zagrożeń bezpieczeństwa państwa, w szczególności obiegu informacji pomiędzy DAR a elementami dowodzenia Sił Zbrojnych RP i administracji wojskowej;

9) kierowanie ćwiczeniem powinno być realizowane osobiście przez Ministra bądź inną osobę z Kierownictwa Ministerstwa upoważnioną do działania w jego imieniu;

10) ćwiczenia obronne należy prowadzić w miejscach (rejonach, obszarach) przewidywanego działania ćwiczących, z uwzględnieniem pracy w zapasowych miejscach pracy ćwiczących grup operacyjnych Ministerstwa i jednostek;

11) czas trwania ćwiczeń obronnych powinien wynikać z zakładanych celów oraz przyjętych rozwiązań organizacyjnych;

12) dopuszcza się organizowanie szkolenia praktycznego w formie zdalnej (np. gry decyzyjne, treningi on-line) z wykorzystaniem technologii cyfrowej, co służyć będzie także weryfikacji przygotowania szkolonych do funkcjonowania i wykonywania zadań obronnych w środowisku teleinformatycznym.

5.2 Tematy ćwiczeń powinny wynikać z:

1) przeznaczenia ćwiczących struktur organizacyjnych i zadań szkoleniowych określonych przez koordynatora szkolenia na ustalony okres szkoleniowy;

2) założeń wynikających ze strategii narodowych i dokumentów normatywnych;

3) miejsca, roli oraz zadań ćwiczących w strukturze podsystemu niemilitarnego;

4) poziomu indywidualnego oraz zespołowego wyszkolenia ćwiczących w dziedzinie przygotowania i prowadzenia działań przewidywanych do realizacji w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa i w czasie wojny;

5) najnowszych poglądów dotyczących przygotowania i prowadzenia działań przez podsystem niemilitarny;

6) doświadczeń, wniosków i zaleceń z ćwiczeń przeprowadzonych w przeszłości, wniosków i zaleceń wynikających z prowadzonych kontroli wykonywania zadań obronnych.

6. Ustalenia końcowe

6.1 W imieniu Ministra proces szkolenia obronnego w Ministerstwie organizuje i realizuje Dyrektor Biura Dyrektora Generalnego, zwanego dalej "BDG", do którego obowiązków należy w szczególności:

1) opracowanie wytycznych do planowania i realizacji szkolenia obronnego w roku 2021;

2) opracowanie i uzgodnienie z Ministrem Obrony Narodowej rocznego planu szkolenia obronnego w DAR na rok 2021;

3) zgłaszanie kandydatów do udziału w Wyższych Kursach Obronnych;

4) zapewnienie środków finansowych w ramach Programu Pozamilitarnych Przygotowań Obronnych na realizację przedsięwzięć szkoleniowych;

5) organizowanie i realizacja przedsięwzięć szkolenia obronnego;

6) dokumentowanie szkolenia obronnego;

7) kontrola realizacji szkolenia obronnego w jednostkach.

6.2 Dokumentacja szkolenia obronnego obejmuje:

1) program szkolenia obronnego, którego wzór określa załącznik nr 1 do Wytycznych, zawierający:

a) cele szkolenia,

b) problematykę szkolenia realizowaną przez:

- Ministra w sześcioletnim okresie planistycznym z aktualizacją co dwa lata,

- kierownika jednostki w trzyletnim okresie planistycznym z aktualizacją co dwa lata,

c) zasadnicze przedsięwzięcia szkoleniowe:

- podmiotu sporządzającego program,

- innych organizatorów szkolenia, w których jest planowany udział przedstawicieli podmiotu sporządzającego program,

d) grupy szkoleniowe;

2) plan szkolenia obronnego, opracowywany w cyklu rocznym przez jednostkę, którego wzór określa załącznik nr 2 do Wytycznych, określający:

a) cele szkolenia wynikające z programu szkolenia,

b) tematy szkolenia opracowane na podstawie problematyki ujętej w programie szkolenia,

c) formę, termin i miejsce szkolenia,

d) grupy szkoleniowe podlegające szkoleniu,

e) ustalenia organizacyjne;

3) sprawozdanie z realizacji szkolenia obronnego, którego wzór określa załącznik nr 3 do Wytycznych;

4) dokumentację pomocniczą:

a) plan zajęć,

b) listy obecności.

6.3 Sprawozdawczość z realizacji szkolenia obronnego należy prowadzić zgodnie z załącznikiem nr 3 do Wytycznych.

Załączniki do Wytycznych

Treść załączników w formie PDF

Załącznik nr 2

Schemat
organizacji szkolenia obronnego w działach administracji rządowej - rodzina i zabezpieczenie społeczne