Na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 11 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2012 r. poz. 1113) oraz art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 594 z późn. zm.) Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu:

stwierdza nieważność

postanowień § 1 ust. 2 w tiret pierwszym wyrażenia "złożenia wniosku" oraz tiret drugi wraz z załącznikiem Nr 1 i § 3 uchwały Nr 359/XXXVII/13 Rady Miejskiej Gminy Ślesin z dnia 30 października 2013 roku w sprawie ustanowienia dopłaty dla właścicieli nieruchomości do opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi z powodu istotnego naruszenia przepisu art. 6k ust 4 ustawy dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2012 r. poz. 391 z późn. zm.).

Uzasadnienie

Przedmiotową uchwałą doręczoną tutejszej Izbie w dniu 6 listopada 2013 roku, Rada Miejska Gminy Ślesin powołując się na przepis art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 08.03.1990 r. o samorządzie gminnym oraz art. 6k ust. 4 ustawy z dnia 13 września 1996r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach ustanowiła w § 1:

1. Dopłatę do opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi dla właścicieli nieruchomości zamieszkałych w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 6c ust. 1 ustawy z dnia 13 września 1996 roku - o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, którzy:

1) wychowują co najmniej czworo i więcej dzieci niepełnoletnich lub uczących się do 25 roku życia i nieosiągających dochodów z innych źródeł (tj. będących na utrzymaniu rodziców),

2) lub posiadają dziecko (dzieci), które legitymują się orzeczeniem o niepełnosprawności w przypadku dzieci do ukończenia 16 roku życia lub w znacznym stopniu niepełnosprawności, bez względu na wiek.

2. Dopłata przysługuje, jeżeli uprawnieni łącznie spełniają następujące warunki:

- na dzień złożenia wniosku i w czasokresie przyznania dopłaty nie posiadają zaległości z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi,

- złożą wniosek o dopłatę do Burmistrza Miasta i Gminy Ślesin wraz z formularzem oświadczenia, stanowiącym załącznik nr 1 do niniejszej uchwały.

3. W przypadku nieruchomości zabudowanych budynkami wielolokalowymi, o których mowa w art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 13 września 1996 roku ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach dopłaty przysługują właścicielowi nieruchomości, w którego zasobach mieszkaniowych zamieszkują osoby, o których mowa w ust. 1.

W § 2 postanowiono, że dopłata przysługuje miesięcznie, dla każdej osoby spełniającej warunki określone w § 1 ust. 1 pkt 1 powyżej 3 dziecka, zaś w przypadku określonym w § 1 ust. 1 pkt 2 na każde niepełnosprawne dziecko, w pełnej wysokości należnej opłaty.

Zgodnie z § 3 uchwały:

1. Dopłatę właścicielowi nieruchomości przyznaje się na okres od 1 stycznia 2014 roku do końca grudnia 2014 roku, zaś w latach następnych na każdy kolejny rok kalendarzowy, nie dłuższy jednak niż na okres uprawniający do przyznania dopłaty.

2. Dopłatę na wniosek właściciela nieruchomości, przyznaje Burmistrz Miasta i Gminy Ślesin.

3. O wszelkich zmianach mających wpływ na przysługujące prawo lub jego wygaśnięcie do dopłaty, właściciel nieruchomości obowiązany jest powiadomić Burmistrza Miasta i Gminy Ślesin w terminie 14 dni od daty wystąpienia zmiany.

4. W przypadku zmiany danych zawartych we wniosku o dopłatę lub wygaśnięcia któregokolwiek z warunków niezbędnych do spełniania, o którym mowa w § 1 prawo do dopłaty wygasa z końcem miesiąca, w którym nastąpiły zmiany.

5. W przypadku powstania zaległości z tytułu opłat w trakcie czasokresu uprawniającego, prawo do dopłaty wygasa z końcem miesiąca, w którym wystąpiła zaległość.

6. Przyznana dopłata podlega zarachowaniu na poczet wymaganej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Regionalna Izba Obrachunkowa w Poznaniu na podstawie art. 61 § 1 i 4 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 267) zawiadomiła przedstawiciela Gminy o wszczętym postępowaniu nadzorczym w odniesieniu do ww. uchwały Rady Miejskiej Gminy Ślesin Nr 359/XXXVII/13 z dnia 30 października 2013 roku, wyznaczając termin rozpatrzenia sprawy na dzień 18 listopada 2013 roku.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 5 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, Regionalna Izba Obrachunkowa w Poznaniu jest właściwa do zbadania zgodności z prawem w/w uchwały.

Rozpatrując sprawę przedmiotowej uchwały w dniu 18 listopada 2013 roku, Kolegium Izby zważyło, iż stosownie do przepisów ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2012 r. poz. 391 ze zm.), po zmianach wprowadzonych ustawą z dnia 25 stycznia 2013 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2013 r. poz. 228), która weszła w życie dnia 06.03.2013r., w art. 6k dodany został ust. 4 o brzmieniu " Rada gminy określając warunki opłat zgodnie z metodą, o której mowa w art. 6j ust. 1 i 2, może różnicować stawki opłat, wprowadzać zwolnienia przedmiotowe, ustanawiać dopłaty dla właścicieli nieruchomości, o których mowa w art. 6c ust. 1, spełniających ustalone przez nią kryteria lub określić szczegółowo zasady ustalania tych opłat".

Ponadto z art. 6q w/w ustawy wynika, że " W sprawach dotyczących opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi stosuje się przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Ordynacja podatkowa, z tym że uprawnienia organów podatkowych przysługują wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta".

Zatem ustalenie przez Radę Miejską Gminy Ślesin w uchwale Nr 359/XXXVII/13 z dnia 30 października 2013 roku ustanowienia dopłaty dla właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy do opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ustaliła kryteria, od których spełnienia uzależniona jest dopłata i tak w postanowieniu § 1 ust. 1, który ma brzmienie:

Ustanawia się dopłatę do opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi (zwaną dalej dopłatą) dla właścicieli nieruchomości zamieszkałych w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 6c ust. 1 ustawy z dnia 13 września 1996 roku - o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, którzy:

1) wychowują, co najmniej czworo i więcej dzieci niepełnoletnich lub uczących się do 25 roku życia i nieosiągających dochodów z innych źródeł (tj. będących na utrzymaniu rodziców),

2) lub posiadają dziecko (dzieci), które legitymują orzeczeniem o niepełnosprawności w przypadku dzieci do ukończenia 16 roku życia lub znacznym stopniu niepełnosprawności, bez względu na wiek,

ale ponadto w dalszych postanowieniach uchwały uregulowała kwestie związane z trybem przyznawania dopłaty (w tym i scedowania na Burmistrza Miasta i Gminy uprawnień do przyznawania dopłat) oraz regulacjami dotyczącymi nieprawidłowo pobranymi dopłatami, tj. Rada postanowiła także, iż w ust. 2 dopłata przysługuje, jeżeli uprawnieni łącznie spełniają następujące warunki:

- na dzień złożenia wniosku i w czasookresie przyznania dopłaty nie posiadają zaległości z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnym,

- złożą wniosek o dopłatę do Burmistrza Miasta i Gminy Ślesin wraz z formularzem oświadczenia, stanowiącym załącznik nr 1 do niniejszej uchwały.

W § 3 postanowiono, że "dopłatę właścicielowi nieruchomości przyznaje się na okres od 1 stycznia 2014 roku do końca grudnia 2014 roku, zaś w latach następnych na każdy kolejny rok kalendarzowy, nie dłuższy jednak niż na okres uprawniający do przyznania dopłaty" (ust. 1). "Dopłatę na wniosek właściciela nieruchomości, przyznaje Burmistrz Miasta i Gminy Ślesin" (ust. 2).

"O wszelkich zmianach mających wpływ na przysługujące prawo lub jego wygaśnięcie do dopłaty, właściciel nieruchomości obowiązany jest powiadomić Burmistrza Miasta i Gminy w terminie 14 dni od daty wystąpienia zmiany" (ust. 3).

"W przypadku zmiany danych zawartych we wniosku o dopłatę lub wygaśnięcia któregokolwiek z warunków niezbędnych do spełnienia, o których mowa w § 1 prawo do dopłaty wygasa z końcem miesiąca, w którym nastąpiły zmiany" (ust. 4).

"W przypadku powstania zaległości z tytułu opłat w trakcie czasokresu uprawniającego, prawo do dopłaty wygasa z końcem miesiąca, w którym wystąpiła zaległość"(ust. 5).

"Przyznana dopłata podlega zarachowaniu na poczet wymaganej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi"(ust. 6).

Kolegium wskazuje, że ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach normuje kwestie związane z wydawaniem przez wójta decyzji w postanowieniach art. 6o i art. 6p, gdyż:

- " W razie niezłożeni deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi albo uzasadnionych wątpliwości co do danych zawartych w deklaracji wójt, burmistrz lub prezydent miasta określa, w drodze decyzji, biorąc pod uwagę uzasadnione szacunki, w tym średnią ilość odpadów komunalnych powstających na nieruchomościach o podobnym charakterze" (art. 6o ustawy),

- " W razie stwierdzenia, że właściciel nieruchomości nie uiścił opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi albo uiścił ją w wysokości niższej od należnej, wójt, burmistrz, prezydent miasta określa, w drodze decyzji, wysokość zaległości z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi" (art. 6p ustawy).

Ponadto z postanowień art. 6q i 6 qa ww. ustawy wynika, że:

- " W sprawach dotyczących opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi stosuje się przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Ordynacja podatkowa, z tym że uprawnienia organów podatkowych przysługują wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta" (art. 6q ustawy),

- " Wójt, burmistrz lub prezydent miasta jest organem egzekucyjnym uprawnionym do stosowania wszelkich środków egzekucyjnych, z wyjątkiem egzekucji z nieruchomości, w egzekucji administracyjnej należności pieniężnych z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi" (art. 6qa ustawy).

W ww. przypadkach nie ma miejsca dla decyzji organu wykonawczego w sprawie ustalenia wysokości dopłaty ani też na "przyznawanie" (…) dopłaty.

W świetle przywołanych przepisów organ stanowiący może jedynie "ustanowić dopłaty dla właścicieli nieruchomości" (art. 6k ust. 4), a właściciel nieruchomości jedynie zobowiązany został do złożenia deklaracji (art. 6m). Informowanie organu wykonawczego o wszelkich zmiana danych, a dotyczących ustalenia wysokości opłaty winny być zgodnie z art. 6m dokonywane poprzez składanie nowej deklaracji. Oprócz wzorów deklaracji o których mowa w art. 6n ustawy brak jest podstaw prawnych do ustalania i żądania składania przez właścicieli nieruchomości innych niż deklaracja "oświadczeń" "formularzy" czy "wniosków".

W ocenie Kolegium kwestia dopłat winna być uwzględniona w składanych przez właścicieli nieruchomości deklaracjach o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi (Rada Miejska Gminy Ślesin w dniu 24 maja 2013 r. podjęła uchwałę Nr 325/XXXIII/13 w sprawie wzoru deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi składanej przez właścicieli nieruchomości. Ustawa w art. 6m reguluje zagadnienia związane ze składaniem deklaracji w tym i związanych ze zmianą danych i nie przewiduje możliwości składania oprócz deklaracji jakichkolwiek innych "wniosków".

Kolegium Izby wskazuje, że postanowienia aktów prawa miejscowego, a takim niewątpliwie aktem jest uchwała Rady Miejskiej Gminy Ślesin Nr 359/XXXVII/13 z dnia 30 października 2013 roku w sprawie ustanowienia dopłat dla właścicieli nieruchomości do opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, nie mogą wykraczać poza granice kompetencji przysługujących organowi stanowiącemu, w tym przypadku poza zakres określony przepisem art. 6k ust. 4 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Rada Gminy podejmując uchwały musi się kierować zasadą legalizmu, zgodnie z którą zobowiązana jest do ścisłego przestrzegania delegacji ustawowej uprawniającej ją do tego typu działania.

Ponadto regulacje przekraczające zakres upoważnienia ustawowego pozostają w sprzeczności z art. 94 Konstytucji, który jednoznacznie określa, że stanowienie prawa miejscowego następuje nie tylko na podstawie, lecz także w granicach upoważnień ustawowych.

Mając powyższe na uwadze Kolegium Izby stwierdziło nieważność postanowień w części uchwały Rady Miejskiej Gminy Ślesin Nr 359/XXXVII/13 z dnia 30 października 2013 roku w sprawie ustanowienia dopłat dla właścicieli nieruchomości do opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi a mianowicie: w § 1 ust. 2 tiret pierwszy wyrażenie "złożenia wniosku", § 1 ust. 2 tiret drugi w całości wraz z załącznikiem nr 1 "Oświadczenie na potrzeby zastosowania dopłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi", postanowienia § 3 w całości.

Pouczenie: Na niniejsze rozstrzygnięcie nadzorcze przysługuje prawo wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu w terminie 30 dni od daty jego doręczenia za pośrednictwem Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu.