Na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 11 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2012 r., poz. 1113) oraz 79 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.) Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu

stwierdza nieważność

uchwały Nr XLVI/212/2009 Rady Powiatu Kolskiego z dnia 26 listopada 2009 r. w sprawie udzielania, rozliczania oraz kontroli dotacji z budżetu powiatu dla niepublicznych szkół o uprawnieniach szkół publicznych i placówek publicznych w części obejmującej postanowienia:
- § 4 ust. 4 i załącznik Nr 5,
- § 5 ust. 1 pkt 1 i pkt 3,
- § 5 ust. 2 i ust. 4,
- w załączniku Nr 2 do uchwały wyrażenie w brzmieniu "Świadomy odpowiedzialności karnej z art. 233 § 1 Kodeksu karnego za podawanie nieprawdy potwierdzam zgodność danych zawartych we wniosku ze stanem faktycznym".

Uzasadnienie

Przedmiotową uchwałą doręczoną tutejszej Izbie w dniu 9 listopada 2012 r. Rada Powiatu Kolskiego - powołując się na przepisy ustawy o ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy o systemie oświaty podjęła uchwałę w sprawie udzielania i rozliczania oraz kontroli dotacji z budżetu powiatu dla niepublicznych szkół i placówek o uprawnieniach szkół publicznych.

Regionalna Izba Obrachunkowa, na podstawie przepisów art. 61 § 1 i 4 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku Kodeks postępowania administracyjnego w związku z art. 79 ust. 5 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.) zawiadomiła Powiat Kolski o wszczętym postępowaniu nadzorczym w odniesieniu do ww. uchwały. Termin rozpatrzenia sprawy został wyznaczony na dzień 28 listopada 2012 roku. Rozpatrując sprawę Kolegium Izby ustaliło i zważyło, co następuje.

W postanowieniu § 4 ust. 4 uchwały ustalono, iż "Wzór dyspozycji dokonania płatności tytułem dotacji dla szkoły/placówki stanowi Załącznik Nr 5". Rada Powiatu ustalając wzór dokumentu wewnętrznego stanowiącego podstawę do przekazania dotacji - wykroczyła poza granice delegacji ustawowej z art. 90 ust. 4 ustawy o systemie oświaty oraz naruszyła kompetencje organu wykonawczego Powiatu do wykonywania budżetu.

Postanowieniem § 5 ust. 1 pkt 1 i pkt 3 uchwały Rada Powiatu zobowiązała szkołę/placówkę do:
"1) prowadzenia dokumentacji potwierdzającej uczęszczanie ucznia/wychowanka do szkoły /placówki, w tym datę jego przyjęcia oraz skreślenia;
(…)
3) prowadzenia wyodrębnionej dokumentacji finansowo-księgowej środków finansowych otrzymanych na realizację zadania zgodnie z zasadami wynikającymi z ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (…), w sposób umożliwiający identyfikację poszczególnych operacji finansowych"

Nałożenie na podmiot dotowany określonych obowiązków, w tym prowadzenia wyodrębnionej ewidencji księgowej środków otrzymanych na prowadzenie szkoły lub placówki oraz ewidencji potwierdzającej uczęszczanie uczniów do szkół i placówek, wykracza poza delegację wynikającą z art. 90 ust. 4 ustawy o systemie oświaty. Obowiązek prowadzenia wyodrębnionej ewidencji w tym ewidencji księgowej przez podmiot prowadzący szkołę lub placówkę może wynikać jedynie z przepisów ustawowych. Takiego obowiązku nie nakłada ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. W związku z tym, nie może ich nakładać uchwała organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego.

Postanowieniem § 5 ust. 2 i ust. 4 przedmiotowej uchwały ustalono, że:
"2. Osoba prowadząca niepubliczną szkołę/placówkę zobowiązana jest udostępnić na żądanie organu dotującego stosowną dokumentację, obrazującą rzeczywistą liczbę uczniów/wychowanków. W przypadku niewykonania w/w obowiązku, jak również obowiązków, o których mowa w ust., 1 Zarząd Powiatu wstrzymuje dotację.
(…)
4. Złożenie zaległych informacji jest podstawą do przekazania zaległych części dotacji na rzecz uprawnionej szkoły".

Powyższe postanowienia zawierają regulacje, które uzależniają przekazanie dotacji od udostępnienia dokumentacji obrazującej rzeczywistą liczbę uczniów oraz od terminowego przedłożenia informacji o liczbie uczniów, co narusza art. 90 ust. 4 ustawy o systemie oświaty, gdyż nie znajduje umocowania w kompetencjach Rady Powiatu określonych w delegacji ustawowej. W ocenie Kolegium Rada Powiatu w § 5 ust. 2 uchwały w istocie postanowiła o wprowadzeniu sankcji za nie udostępnienie dokumentacji obrazującej rzeczywistą liczbę uczniów/wychowanków polegającej na wstrzymaniu przekazywania dotacji. Taka sama sankcja, wprowadzona została w § 5 ust. 4 uchwały, ale w sposób dorozumiany, za nieterminowe złożenie informacji o liczbie uczniów/wychowanków. Z treści tego postanowienia wynika bowiem, że dotacja zostanie przekazana po złożeniu zaległych informacji.

Udostępnienie przez podmiot prowadzący szkołę lub placówkę dokumentacji obrazującej rzeczywistą liczbę uczniów/wychowanków oraz składanie informacji o liczbie uczniów/wychowanków ma wpływ na uaktualnienie informacji o liczbie uczniów, co pozwala na zaktualizowanie wysokości przekazywanej części dotacji. Instytucja wstrzymania dotacji prowadzi w istocie do ograniczania prawa do dotacji. Powszechnie przyjmuje się, że podstawą do wprowadzenia ograniczeń prawa, w tym prawa do dotacji, może być wyłącznie przepis ustawowy bądź też akt wydany na podstawie i w granicach delegacji ustawowej, takiej zaś kompetencji w świetle obowiązujących przepisów, Rada Powiatu nie posiada.

Kolegium Izby wskazuje, że pogląd taki wyrażany był również w orzecznictwie sądowym np. w wyroku WSA w Kielcach z dnia 18 lutego 2010 r. o sygn. II SA/Ke 45/10 i wyroku WSA w Kielcach z dnia 31 stycznia 2012 r. o sygn. II SA/Ke 848/11.

Przepisy ustawy o systemie oświaty jak również przepisy ustawy o finansach publicznych nie przewidują instytucji wstrzymania dotacji. W myśl art. 252 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, dotacje udzielone z budżetu jednostki samorządu terytorialnego wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem (pkt 1), pobrane nienależnie lub w nadmiernej wysokości (pkt 2), podlegają zwrotowi do budżetu wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych.

W załączniku Nr 2 do uchwały obejmującym wzór "Informacja o liczbie słuchaczy" Rada Powiatu zamieściła postanowienie w brzmieniu "Świadomy odpowiedzialności karnej z art. 233 § 1 Kodeksu karnego za podawanie nieprawdy potwierdzam zgodność danych zawartych we wniosku ze stanem faktycznym", podczas gdy przepis ten ma zastosowanie jedynie w postępowaniu sądowym (także cywilnym, z zakresu prawa pracy itp.) albo innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy (np. administracyjnym, podatkowym, dyscyplinarnym). Czynności z zakresu udzielania i rozliczania dotacji "oświatowych" nie są czynnościami dokonywanymi na podstawie ustawy, ale na podstawie uchwały organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego. Zatem uznać należy, że wyżej przywołane postanowienia - odnoszące się do odpowiedzialności karnej z art. 233 Kodeksu karnego - wykraczają poza zakres kompetencji Rady Powiatu.

Kolegium Izby ponadto stwierdza, że uchwała Nr XLVI/212/2009 Rady Powiatu Kolskiego z dnia 26 listopada 2009 r. została przedłożona organowi nadzoru z uchybieniem terminu, o którym mowa w art. 78 ustawy o samorządzie powiatowym. Zgodnie z tym przepisem starosta zobowiązany jest do przedłożenia regionalnej izbie obrachunkowej uchwał rady w ciągu 7 dni od dnia jej podjęcia.

Mając powyższe na względzie stwierdzono, jak w sentencji uchwały.

Pouczenie: Na niniejsze rozstrzygnięcie nadzorcze przysługuje prawo wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, w terminie 30 dni od daty jego doręczenia, za pośrednictwem Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu.