Na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz.1591; zm.: z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 214, poz. 1806, z 2003 r. Nr 80, poz. 717 i Nr 162, poz. 1568, z 2004 r. Nr 102, poz. 1055, Nr 116, poz. 1203 i Nr 167, poz. 1759, z 2005 r. Nr 172, poz. 1441, Nr 175, poz. 1457 oraz z 2006 r. Nr 17, poz. 128, Nr 181, poz. 1337, z 2007 r. Nr 48, poz. 327, Nr 138, poz. 974, Nr 173, poz. 1218, z 2008 r. Nr 180, poz. 1111, Nr 223, poz. 1458, z 2009 r. Nr 52, poz. 420, Nr 157, poz. 1241, z 2010 r. Nr 28, poz. 142, Nr 28, poz. 146, Nr 106, poz. 675, Nr 40, poz. 230 z 2011 r. Nr 21, poz. 113, Nr 117, poz. 679, Nr 134, poz. 777, Nr 149, poz. 887, Nr 217, poz. 1281, z 2012 r., poz. 567)

stwierdzam nieważność

§ 2. ust. 4 pkt 1 lit. b oraz §6 w zakresie wyrazów: "który będzie określać każdorazowo przebieg służebności, szczegółowy zakres korzystania z nieruchomości obciążonej oraz czas na jaki zostanie ustanowiona" uchwały Nr XIX/142/12 Rady Gminy Stare Czarnowo z dnia 12 listopada 2012 r. w sprawie określenia zasad obciążania nieruchomości stanowiących własność Gminy Stare Czarnowo służebnościami gruntowymi i przesyłu.

Uzasadnienie

W dniu 12 listopada 2012 r. Rada Gminy Stare Czarnowo podjęła uchwałę Nr XIX/142/12 w sprawie określenia zasad obciążania nieruchomości stanowiących własność Gminy Stare Czarnowo służebnościami gruntowymi i przesyłu.

Materialnoprawną podstawę podjęcia uchwały Nr XIX/142/12 stanowią, przywołane przez Radę Gminy w podstawie prawnej tego aktu, przepisy art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. a i art. 40 ust. 2 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym.

Zgodnie z art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. a ustawy o samorządzie gminnym do wyłącznej właściwości rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy dotyczących zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej; uchwała rady gminy jest wymagana również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 lat strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość; do czasu określenia zasad wójt może dokonywać tych czynności wyłącznie za zgodą rady gminy . Przepis art. 40 ust. 2 pkt 3 ww. ustawy zawiera, natomiast, upoważnienie dla rady gminy do wydawania aktów prawa miejscowego w zakresie zasad zarządu mieniem gminy .

Na mocy cytowanych regulacji Rada Gminy Stare Czarnowo była uprawniona do podjęcia uchwały w przedmiocie określenia zasad obciążania nieruchomości stanowiących własność Gminy służebnością gruntową oraz służebnością przesyłu. Stwierdzić jednak należy, iż zawarte w §2 ust. 4 pkt 1 lit. b oraz w części §6 zapisy uchwały Nr XIX/142/12 stoją w sprzeczności z zasadą swobody umów wyrażoną w art. 3531ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), a także w sposób istotny naruszają postanowienia art. art. 11 ust. 1 i 25 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm.) oraz art. 30 ust. 2 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym. W wymienionych powyżej przepisach Rada Gminy Stare Czarnowo zamieściła regulacje polegające na określeniu jakie elementy powinny znaleźć się w umowie ustanowienia służebności gruntowej i służebności przesyłu, a także wskazała podmiot zobowiązany do poniesienia kosztów sporządzenia wyceny, umowy oraz wpisu praw nabytych do księgi wieczystej, co - w ocenie organu nadzoru - stoi w sprzeczności z obowiązującymi normami prawa.

Stosownie do brzmienia art. 3531ustawy Kodeks cywilny strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Podkreślenia wymaga, iż obciążenie nieruchomości ograniczonymi prawami rzeczowymi następuje w drodze umowy cywilnoprawnej. Ustalenie warunków umowy podlega woli jej stron. Wyłącznie, zatem, równorzędne strony stosunku cywilnoprawnego będą władne określić w umowie obciążającej nieruchomość służebnością kwestie dotyczące przebiegu służebności, zakresu korzystania z obciążonej nieruchomości, czasu na jaki służebność zostanie ustanowiona, kosztów sporządzenia wyceny, umowy w formie aktu notarialnego i wpisu praw nabytych do księgi wieczystej, a także innych regulacji odnoszących się stricte do warunków danej umowy. Z uwagi na fakt, że art. art. 11 ust. 1 i 25 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz art. 30 ust. 2 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym wyraźnie wskazują, iż obciążenia nieruchomości stanowiącej przedmiot własności jednostki samorządu terytorialnego ograniczonym prawem rzeczowym dokonuje jej organ wykonawczy ( w sprawach gospodarowania nieruchomościami (…) organami reprezentującymi jednostki samorządu terytorialnego są ich organy wykonawcze ; gminnym zasobem nieruchomości gospodaruje wójt, burmistrz albo prezydent miasta ; do zadań wójta należy w szczególności gospodarowanie mieniem komunalnym ), stwierdzić należy, iż rada gminy - jako organ niebędący stroną umowy - nie jest uprawniona do decydowania o jej treści (por. wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 31 stycznia 2008 r., sygn. akt II SA/Wr 554/07, wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 18 lipca 2012 r., sygn. akt IV SA/Wr 131/12, wyrok WSA w Gorzowie Wlkp. z dnia 31 maja 2012 r., sygn. akt 289/12).

Uchwała Nr XIX/142/12 Rady Gminy Stare Czarnowo w sprawie określenia zasad obciążania nieruchomości stanowiących własność Gminy Stare Czarnowo służebnościami gruntowymi i przesyłu zawiera normy generalne i abstrakcyjne. Nie określa bowiem warunków obciążenia ograniczonym prawem rzeczowym konkretnej nieruchomości na rzecz konkretnego podmiotu. Adresaci norm zawartych w uchwale zostali określeni poprzez wskazanie ich cech, a nie poprzez wymienienie ich z nazwy. Ponadto dyspozycja normy określająca zachowanie adresata ma zastosowanie w wielu powtarzalnych okolicznościach, a nie w jednej sytuacji, w konsekwencji stanowi ona akt prawa miejscowego. Taki charakter uchwały przesądza o tym, że nie może ona w sposób powszechnie wiążący w stosunku do wszystkich potencjalnych adresatów normy prawnej wyłączać podstawowej w obrocie cywilnoprawnym zasady swobodyumów. Wprowadzenie takich postanowień, jak np. obciążenie wnioskującego o ustanowienie służebności gruntowej lub przesyłu kosztami sporządzenia wyceny czy też aktu notarialnego jest dopuszczalne tylko jako element indywidualnej umowy, ukształtowany w następstwie zgodnej woli stron stosunku prawnego.

W świetle powyższego, stwierdzenie nieważności §2 ust. 4 pkt 1 lit. b oraz §6 w zakresie wyrazów: "który będzie określać każdorazowo przebieg służebności, szczegółowy zakres korzystania z nieruchomości obciążonej oraz czas na jaki zostanie ustanowiona" uchwały Nr XIX/142/12 Rady Gminy Stare Czarnowo z dnia 12 listopada 2012 r. w sprawie określenia zasad obciążania nieruchomości stanowiących własność Gminy Stare Czarnowo służebnościami gruntowymi i przesyłu, jest konieczne i uzasadnione.

Niniejsze rozstrzygnięcie nadzorcze może być zaskarżone do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie. Skargę wnosi się w terminie 30 dni od dnia doręczenia rozstrzygnięcia za pośrednictwem Wojewody Zachodniopomorskiego.