Na podstawie art. 47 ust. 7 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne (Dz. U. z 2012 r., poz. 145) zarządza się, co następuje:

§ 1. 1. Wprowadza się program działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych dla obszarów szczególnie narażonych w zlewni Dopływu z Gruntowic, w zlewni jezior Biskupińskiego i Gąsawskiego oraz w zlewni Kanału Smyrnia, określonych w drodze rozporządzenia Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Poznaniu z dnia 30 lipca 2012 r. (Dz. Urz. Woj. Kuj-Pom. 2012.1664), zwany dalej "Programem".

2. Program stanowi Załącznik nr 1 do rozporządzenia.

3. Program będzie realizowany przez 4 lata począwszy od dnia jego wejścia w życie.

§ 2. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Załącznik nr 1 do Rozporządzenia Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Poznaniu z dnia 29 kwietnia 2013 r.
Zalacznik1.pdf

PROGRAM DZIAŁAŃ MAJĄCYCH NA CELU OGRANICZENIE ODPŁYWU AZOTU ZE ŹRÓDEŁ ROLNICZYCH DLA OBSZARÓW SZCZEGÓLNIE NARAŻONYCH ZLEWNI DOPŁYWU Z GRUNTOWIC, W ZLEWNI JEZIOR BISKUPIŃSKIEGO I GĄSAWSKIEGO ORAZ W ZLEWNI KANAŁU SMYRNIA, OKREŚLONYCH ROZPORZĄDZENIEM DYREKTORA REGIONALNEGO ZARZĄDU GOSPODARKI WODNEJ w POZNANIU z dnia 30 lipca 2012 r.

Uzasadnienie

Projekt niniejszego Programu działań stanowi wykonanie upoważnienia określonego w art. 47 ust. 7 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne, który zobowiązuje dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej do opracowania oraz wprowadzenia w drodze rozporządzeń, stanowiących akty prawa miejscowego, programu działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych dla każdego z wyznaczonych obszarów szczególnie narażonych, z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych do wód należy ograniczyć. Ten sam artykuł wskazuje również, że Program działań ma być zgodny z art. 84 ustawy - Prawo ochrony środowiska.

Projekt Programu stanowi realizację obowiązku wynikającego z Dyrektywy 91/676/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r.dotyczącej ochrony wód przed zanieczyszczenimi powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego,tzw. Dyrektywy Azotanowej.

W stosunku do Programów, obowiązujących w latach 2008 - 2012 na OSN w regionie wodnym Warty, dokonane w obecnym Programie zmiany zapewniają przede wszystkim poprawę jego przejrzystości i kompletności poprzez zawarcie pełnego zakresu informacji dotyczących obowiązków głównych adresatów Programu tj. rolników prowadzących swoją działalność na OSN. W związku z tym, wyraźniej niż w obowiązujących do 4 maja br. Programach, przedstawiono wszystkie obowiązki rolnika, przywołując akty prawne, w których zostały zawarte. Podejście takie zapewni właściwe zrozumienie przez rolników sformułowanych w stosunku do nich oczekiwań. Jednocześnie będzie to istotne ułatwienie dla pozostałych odbiorców Programu, jak również dla Komisji Europejskiej. Drugim, niewątpliwie bardzo ważnym aspektem realizowanym poprzez zapisy niniejszego Programu działań jest ograniczenie do minimum uciążliwości jego realizacji jak również ograniczenie kosztów i strat wynikających dla poszczególnych stron z konieczności realizacji nałożonych obowiązków.

Zgodnie z przedstawionym do uzgodnienia projektem Programu działań gospodarstwa rolne położone na OSN obligowane będą do prowadzenia produkcji rolnej zgodnie z określonymi wymogami tj. prowadzenia dokumentacji wszystkich zabiegów agrotechnicznych oraz informacji o plonach i zbiorach, przestrzegania określonych terminów stosowania nawozów, przestrzegania określonych maksymalnych limitów całkowitej ilości azotu w zależności od uprawy (z uwzględnieniem generalnej zasady mającej zastosowanie na terenie całego kraju dot. niestosowania dawek azotu z nawozów naturalnych wyższych niż 170 kg/ha), sporządzanie planu nawozowego dla gospodarstw posiadających powyżej 100 ha na obszarach OSN, posiadania przez gospodarujących na OSN zbiorników do przechowywania gnojówki i gnojowicy o pojemności pozwalającej na gromadzenie półrocznej produkcji tych nawozów. Jednocześnie rolnik, który udokumentuje odpowiedni sposób fakt zagospodarowania nadmiaru produkowanych w gospodarstwie nawozów naturalnych (np. w drodze przekazania ich do innego rolnika lub do biogazowi) może uniknąć potrzeby realizacji określonych inwestycji. Ponadto należy wskazać, iż zgodnie z wprowadzanym Programem działań przechowywanie obornika musi odbywać się w taki sposób, aby uniknąć przedostawania się odcieków do wód i gruntu, co nie skutkuje obligatoryjnym wymogiem posiadania płyty obornikowej (poza gospodarstwami wielkotowarowymi, o których mowa w art.18 ustawy o nawozach i nawożeniu), dopuszczona jest również możliwość składowania obornika w budynku inwentarskim lub na polu przy zachowaniu wskazanych w Programie warunków.

Ponadto zgodnie z zapisami ww. Programu działań wprowadzenie określonych w nim wymagań na OSN będzie poprzedzone akcją szkoleniową prowadzoną m.in. przez Ośrodki Doradztwa Rolniczego. Jednocześnie, na dostosowanie się rolników do spełnienia wymagań, określonych w tym Programie działań przewidziano okres przejściowy, - większość wymagań ma obowiązywać od 1 marca 2013 r, natomiast na wyposażenie gospodarstw w odpowiednie zbiorniki przewidziano okres przejściowy trwający do końca obowiązywania Programu działań.

Wymagania określone dla rolników gospodarujących na OSN w Programie działań mają zasadniczy wpływ na zakres wdrażania Programu Rolnośrodowiskowego. Należy podkreślić, iż wprowadzany Program działań na OSN znacznie różni się od programów, które obowiązywały w poprzednich okresach tj. 2008 - 2012., których zapisy skutkowały ograniczeniem uzyskania płatności z Programu Rolnośrodowiskowego: Pakietu I - Rolnictwo Zrównoważone. W Programie na lata 2012 - 2016 złagodzone zostały wymogi na OSN wyłączające rolników z płatności rolnośrodowiskowej. Jedyną przeszkodą w korzystaniu z programów rolnośrodowiskowych będzie obecnie wymóg posiadania planu nawożenia wyłącznie w gospodarstwach o powierzchni powyżej 100 ha na OSN. Oznacza to, że w gospodarstwach do 100 ha nie ma żadnych ograniczeń w realizacji wszystkich pakietów Programu Rolnośrodowiskowego w tym pakietu I - Rolnictwo Zrównoważone. Natomiast dla gospodarstw powyżej 100 ha na OSN realizujących zobowiązanie pakietu Rolnictwo Zrównoważone, płatność będzie również wypłacana ale tylko do powierzchni nie przekraczającej 100 ha. Należy również podkreślić, że wprowadzone obecnie zapisy Programu działań umożliwiają rolnikom uczestniczącym w Programie Rolnośrodowiskowym, którzy zostali objęci OSN od 13 lipca 2012 r. zakończenie zobowiązania rolnośrodowiskowego bez żadnych sankcji.

Opracowany na lata 2012 - 2016 Program realizuje zobowiązania Polski do jego dostosowania do wymogów Dyrektywy, wyartykułowanych przez Komisję Europejską pod postacią zarzutów formalnych wystosowanych w trybie art. 258 (ex226) Traktatuo funkcjonowaniu Unii Europejskiejw Wezwaniu do usunięcia uchybienia - Naruszenie nr 2010/2063z dnia 30 września 2010 r. jak również we wcześniejszej, nieformalnej korespondencji w sprawie implementacji do prawa Rzeczypospolitej Polskiej przepisów Dyrektywy Rady 91/676/EEC z dnia 12 grudnia 1991 r. Zdaniem Komisji Europejskiej Polska uchybiła ciążącym na niej zobowiązaniom w zakresie regulowanym przez załączniki art. 3 wraz z załącznikiem I oraz art. 5 także w związku z załącznikiem II pkt A(2), A(3), A(4), A(6) oraz załącznikiem III pkt 1(1)-(3), pkt 2(1) Dyrektywy. Zmiana podejścia w stosunku do dwóch poprzednich okresów wdrażania Dyrektywy Azotanowej w Polsce (lata 2004-2008 i 2008-2012) przede wszystkim dotyczy ujednolicenia zapisów Programu opracowanego dla wszystkich OSN w skali kraju oraz uwzględnienia wyłącznie podstawowych wymogów Dyrektywy i wprowadzania odstępstw zgodnych z Dyrektywą i jej załącznikami.

Zadanie opracowania projektu Programu działań na obecny cykl, tzn. na okres 2012-2016, zostało przydzielone międzyresortowej Grupie Roboczej ds. Rolno-środowiskowych powołanej przy Prezesie Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, która wywiązując się z tego zadania przygotowała niniejszy projekt w porozumieniu z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Projekt niniejszego rozporządzania został uzgodniony przez Wojewodę Kujawsko-Pomorskiego pismem z dnia 24 kwietnia 2013 r., znak pisma: WSRRW.II.7014.2/1.2012/13.