Na podstawie art. 19 ust. 6   ustawy z   dnia 16 kwietnia 2004r. o   ochronie przyrody (Dz. U. z   2009 r. Nr 151, poz. 1220,  Nr 157, poz. 1241, Nr 215, poz.1664 i   Dz. U. z   2010 r. Nr 76, poz. 489, Nr 119, poz. 804 oraz Dz. U. z   2011 r. Nr 34, poz. 170, Nr 94, poz. 549, Nr 208, poz. 1241, Nr 224, poz. 1337, Dz. U. z   2012 r. poz. 985, Dz. U. z   2013 r. poz. 7   i poz. 73) zarządza się, co następuje:  

§   1.   Ustanawia się plan ochrony dla rezerwatu przyrody „Zachełmie”, zwanego dalej rezerwatem.  

§   2.   1.   Celem ochrony przyrody w   rezerwacie jest zachowanie ze względów społecznych, naukowych i   dydaktycznych terenu kamieniołomu Zachełmie ze stanowiskiem paleontologicznym najstarszych na świecie tropów czworonogów wraz z   formami tektonicznymi, skałami i   minerałami oraz całym bogactwem roślin, grzybów i   zwierząt.  

2.   Przyrodniczymi i   społecznymi uwarunkowaniami realizacji celu ochrony, o   którym mowa w   ust. 1   są:  

1)   unikalne odsłonięcia skalne ze skamieniałymi tropami najstarszych na świecie czworonogów (   Tetrapoda   ), skamieniałymi śladami bezkręgowców oraz abiotycznymi strukturami zachowanymi na wielu powierzchniach dolomitów;  

2)   interesujące zjawiska geologiczne: niezgodność kątowa utworów dewońskich z   utworami permsko-triasowymi oraz przejawy mineralizacji kalcytu i   rud żelaza;  

3)   flora i   fauna chroniona i   zagrożona związana m.in. ze specyficznym siedliskiem powstałym na terenie dawnego wyrobiska;  

4)   proces sukcesji wtórnej;  

5)   narażenie znacznej części rezerwatu na silną antropopresję;  

6)   zapewnienie możliwości zrównoważonego wykorzystania dydaktycznego, edukacyjnego i   turystycznego.  

§   3.   Identyfikację oraz określenie sposobów eliminacji lub ograniczania istniejących i   potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i   zewnętrznych oraz ich skutków zawiera załącznik Nr 1   do zarządzenia. §  4. Teren rezerwatu objęty jest ochroną czynną.  

§   5.   Określenie działań ochronnych na obszarze ochrony czynnej, z   podaniem ich rodzaju, zakresu i   lokalizacji oraz kosztu ich wykonania zawiera załącznik Nr 2   do zarządzenia.  

§   6.   Wskazanie obszarów i   miejsc udostępnianych dla celów naukowych, edukacyjnych, turystycznych i   rekreacyjnych oraz określenie sposobów ich udostępniania zawiera załącznik Nr 3   do zarządzenia.  

§   7.   Na terenie rezerwatu nie przewiduje się miejsc prowadzenia działalności wytwórczej, handlowej i   rolniczej.  

§   8.   Zarządzenie wchodzi w   życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.  

Załącznik Nr 1   do Zarządzenia Nr 2/2013  
Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w   Kielcach  
z dnia 27 marca 2013 r.  

Identyfikacja oraz określenie sposobów eliminacji lub ograniczania istniejących i   potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i   zewnętrznych oraz ich skutków  

Załącznik Nr 2   do Zarządzenia Nr 2/2013  
Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w   Kielcach  
z dnia 27 marca 2013 r.  

Określenie działań ochronnych na obszarze ochrony czynnej, z   podaniem ich rodzaju, zakresu i   lokalizacji oraz kosztu ich wykonania  

-   graficzne wskazanie obszarów obejmujących działania ochronne obrazuje  mapa -„Projektowane sposoby ochrony czynnej, w   tym projektowane zabiegi ochronne”.  

Załącznik Nr 3   do Zarządzenia Nr 2/2013  
Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w   Kielcach  
z dnia 27 marca 2013 r.  

Wskazanie obszarów i   miejsc udostępnianych dla celów naukowych, edukacyjnych, turystycznych i   rekreacyjnych oraz określenie sposobów ich udostępniania  

Nie wyznacza się obszarów i   miejsc udostępnionych na terenie rezerwatu przyrody Zachełmie dla celów naukowych.  

-   graficzne wskazanie obszarów obrazuje mapa „Obszary i   miejsca udostępniane dla celów edukacyjnych, turystycznych rezerwatu przyrody Zachełmie.”  

Uzasadnienie

Uzasadnienie do Zarządzenia Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w   Kielcach w   sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody „Zachełmie”  

              Zgodnie z   art. 19 ust. 6   ustawy z   dnia 16 kwietnia 2004 r. o   ochronie przyrody (Dz. U. z   2009 r. Nr 151, poz. 1220 ze zm.) Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska ustanawia plan ochrony między innymi dla rezerwatu przyrody.  

Plan ochrony rezerwatu sporządza się na okres 20 lat w   celu oceny stanu zasobów, tworów i   składników przyrody, walorów krajobrazowych, wartości kulturowych oraz wskazania istniejących i   potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i   zewnętrznych, a   także opracowania koncepcji ochrony tych zasobów ze wskazaniem zakresu prac, w   tym zabiegów  
i czynności konserwatorskich, które wpłyną na zachowanie walorów przyrodniczych.  

Celem ochrony obowiązującym w   rezerwacie przyrody „Zachełmie”, zgodnie  
z Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w   Kielcach z   dnia 8   listopada 2010 r. jest zachowanie ze względów społecznych, naukowych i   dydaktycznych terenu kamieniołomu Zachełmie ze stanowiskami paleontologicznym najstarszych na świecie tropów czworonogów wraz z   formami tektonicznymi, skałami i   minerałami oraz całym bogactwem flory i   fauny.  

Działania ochronne określone w   planie ochrony mają na celu utrzymanie walorów przyrodniczych oraz osiągnięcie celów ochrony obowiązujących w   rezerwacie. Rodzaj  
i zakres zabiegów ochronnych ustalono w   oparciu o   diagnozę stanu przyrody rezerwatu, biorąc pod uwagę dynamikę procesów przyrodniczych, stwierdzone zagrożenia zewnętrzne  
i wewnętrzne. Projekt plan ochrony, będący przedmiotem niniejszego zarządzenia został przygotowany w   2011 r. na podstawie dokumentacji stanu przyrody rezerwatu „Zachełmie” sporządzonej w   2010 r., z   uwzględnieniem wymagań art. 20 ust. 3   ustawy o   ochronie przyrody oraz rozporządzenia Ministra Środowiska z   dnia 12 maja 2005 r. w   sprawie sporządzania projektu planu ochrony dla parku narodowego, rezerwatu przyrody i   parku krajobrazowego, dokonywania zmian w   tym planie oraz ochrony zasobów, tworów  
i składników przyrody (Dz. U. Nr 94, poz. 794).  

Zgodnie z   cyt.. rozporządzeniem, fakt przystąpienia do sporządzenia planu ochrony rezerwatu przyrody „Zachełmie” podano do publicznej wiadomości poprzez zamieszczenie ogłoszenia na tablicy ogłoszeń oraz stronie internetowej Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w   Kielcach, w   prasie lokalnej oraz na tablicy ogłoszeń Urzędu Gminy Zagnańsk.  

Zgodnie z   art. 19 ust. 1a ustawy o   ochronie przyrody zapewniono możliwość udziału społeczeństwa na zasadach określonych w   art. 39 ustawy z   dnia 3.10.2008 r. o   udostępnianiu informacji o   środowisku i   jego ochronie, udziale społeczeństwa w   ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199. poz. 1227 ze zmianami). W   toku postępowania nie zebrano żadnych uwag.  

Dla realizacji celów ochrony i   zachowania przedmiotów ochrony w   rezerwacie konieczne są wskazane w   planie zabiegi ochronne.  Ich realizacja wynika z   następujących przyczyn:  

1. Duża powierzchnia z   zachowanymi licznymi śladami stąpnięć Tetrapoda, jako główna atrakcja rezerwatu, będąca znaleziskiem o   międzynarodowej randze i   stanowiąca jednocześnie jedno z   najciekawszych polskich odkryć paleoichnologicznych, wymaga zabezpieczenia przed szkodliwymi czynnikami atmosferycznymi oraz antropopresją poprzez wykonanie ogrodzenia i   zadaszenia oraz impregnację środkami chemicznymi. Konserwacja chemiczna jest wskazana także na innych powierzchniach ławic dolomitowych na południowej ścianie kamieniołomu, gdzie widoczne są elementy strukturalne oraz mineralizacja żelazista.  

2. Pozostałe powierzchnie o   wysokich walorach paleontologicznych i   geologicznych wymagają oczyszczenia z   bloków i   rumoszu. Zabiegi te przyczynią się do wyeksponowania walorów edukacyjnych i   dydaktycznych tych obiektów. Dodatkową korzyścią będzie możliwość pozyskania do badań potencjalnie cennego materiału skamieniałości  
i wzmocnienie walorów naukowych. Wykonanie wskazanych prac zwiększy ponadto bezpieczeństwo odwiedzających rezerwat.  

3. Ustawienie zapór uniemożliwiających podejście do samych ścian w   wybranych punktach oraz zainstalowanie bariery wzdłuż południowej granicy rezerwatu podyktowane jest względami bezpieczeństwa. Przyczyni się także niewątpliwie do ochrony wartości geologicznych rezerwatu, poprzez uniemożliwienie schodzenia po stromych zboczach.  

4. Zabiegi pielęgnacyjne polegające na usuwaniu drzew i   krzewów ze ścian kamieniołomu mają na celu przeciwdziałanie degradacji form skalnych przez systemy korzeniowe. Przyczynią też się do lepszego wyeksponowania i   zachowania osobliwości paleontologicznych i   geologicznych rezerwatu.  

5. Utrzymanie w   stanie możliwie niezmienionym wszystkich typów siedlisk, jakie wykształciły się na terenie rezerwatu, powinno zagwarantować zachowanie związanych  
z nimi organizmów, w   tym gatunków prawnie chronionych.  

6. Usuwanie obcych gatunków roślin, zwłaszcza wykazujących charakter inwazyjny, jest konieczne z   uwagi na zachowanie właściwej struktury i   funkcji zbiorowisk roślinnych rezerwatu oraz populacji rodzimych gatunków flory.  

7. Plan ochrony przewiduje możliwość wykorzystania turystycznego i   dydaktycznego rezerwatu. Ścieżka dydaktyczna wyposażona w   odpowiednią infrastrukturę zapewni właściwą organizację ruchu turystycznego, przez co ograniczona zostanie penetracja rezerwatu  
i związana z   nią degradacja zbiorowisk roślinnych i   elementów przyrody nieożywionej.  

              Wstawienie tablicy zawierającej wykaz obowiązujących na terenie rezerwatu zakazów zwiększy świadomość odwiedzających i   przyczyni się do kształtowania odpowiednich postaw i   zachowań w   stosunku do przyrody rezerwatu.  

Na terenie rezerwatu nie wskazuje się obszarów i   miejsc udostępnionych dla celów sportowych, rekreacyjnych, działalności wytwórczej, handlowej i   innej.  

Badania naukowe na obszarze rezerwatu przyrody możliwe będą po uzyskaniu indywidualnej zgody Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w   Kielcach w   trybie art. 15 ustawy o   ochronie przyrody.  

Zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko ma na celu ograniczenie negatywnych oddziaływań antropogenicznych w   postaci zanieczyszczenia odsłonięć geologicznych, zaśmiecania oraz ochronę wartości krajobrazowych.  

Na podstawie art. 97 ust. 3, pkt. 2   i 4   ustawy o   ochronie przyrody projekt planu został pozytywnie zaopiniowany przez Regionalna Radę Ochrony Przyrody - Uchwała Nr 7/2012 z   dnia 6   lipca 2012 r.  

Na  podstawie art. 19 ust. 2   projekt planu został pozytywnie zaopiniowany przez Radę Gminy w   Zagnańsku  - Uchwała Nr 21/2013 z   dnia 6   marca 2013 r.  

Projekt planu został uzgodniony bez uwag przez Wojewodę Świętokrzyskiego.