Na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym /Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271, Nr 214, poz. 1806, z 2003 r. Nr 80, poz. 717, Nr 162, poz. 1568, z 2004 r. Nr 102, poz. 1055, Nr 116, poz. 1203, Nr 214, poz.1806, z 2005 r. Nr 172, poz. 1441, Nr 175, poz. 1457, z 2006 r. Nr 17, poz. 128, Nr 181, poz. 1337, z 2007 r. Nr 48, poz. 32, Nr 138, poz. 974, Nr 173, poz. 1218, z 2008, Nr 180, poz. 1111, Nr 223, poz. 1458, z 2009 r. Nr 52, poz. 420, Nr 157, poz. 1241, z 2010 r. Nr 28, poz.142 i poz. 146, Nr 40, poz. 230, Nr 106, poz. 675, z 2011 r. Nr 21, poz. 113, Dz. U. Nr 117, poz. 679, Nr 134, poz.777, Nr 149, poz.887, Nr 217, poz.1281, z 2012r. poz. 567/

stwierdza się nieważność

uchwały Nr XXI/111/2012 Rady Gminy w Oksie z dnia 30 października 2012 r. w sprawie uchwalenia Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Oksa - w części określonej w § 2, § 3, § 4 pkt 2, § 9 ust.2-4, § 11 ust.1 pkt 7-16, § 12, § 13 pkt 2 i 3, § 15, § 19 ust.3, § 29 ust.1 pkt 6, § 32 ust. 4 i rozdziale IX ust.1 Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Oksa, stanowiącego załącznik do uchwały.

Uzasadnienie

W dniu 30 października 2012 roku Rada Gminy w Oksie podjęła uchwałę Nr XXI/111/2012 w sprawie uchwalenia Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Oksa. Regulamin ten stanowi załącznik przedmiotowej uchwały.

Uchwała ta w części określonej w sentencji rozstrzygnięcia podjęta została z naruszeniem prawa.

Podstawę do podjęcia uchwały stanowi przepis art. 4 ust.1 i ust. 2 ustawy z dnia 13 września 1996 roku o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2012r., poz.391). Zgodnie z tym przepisem Regulamin określa szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy dotyczące:

1) wymagań w zakresie utrzymania czystości i porządku na terenie nieruchomości obejmujących:

a) prowadzenie we wskazanym zakresie selektywnego zbierania i odbierania odpadów komunalnych, w tym powstających w gospodarstwach domowych przeterminowanych leków i chemikaliów, zużytych baterii i akumulatorów, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, mebli i innych odpadów wielkogabarytowych, odpadów budowlanych i rozbiórkowych oraz zużytych opon, a także odpadów zielonych,

b) uprzątanie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z części nieruchomości służących do użytku publicznego,

c) mycie i naprawy pojazdów samochodowych poza myjniami i warsztatami naprawczymi;

2) rodzaju i minimalnej pojemności pojemników przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomości oraz na drogach publicznych, warunków rozmieszczania tych pojemników i ich utrzymania w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym, przy uwzględnieniu:

a) średniej ilości odpadów komunalnych wytwarzanych w gospodarstwach domowych bądź w innych źródłach,

b) liczby osób korzystających z tych pojemników;

3) częstotliwości i sposobu pozbywania się odpadów komunalnych i nieczystości ciekłych z terenu nieruchomości oraz z terenów przeznaczonych do użytku publicznego;

4) innych wymagań wynikających z wojewódzkiego planu gospodarki odpadami;

5) obowiązków osób utrzymujących zwierzęta domowe, mających na celu ochronę przed zagrożeniem lub uciążliwością dla ludzi oraz przed zanieczyszczeniem terenów przeznaczonych do wspólnego użytku;

6) wymagań utrzymywania zwierząt gospodarskich na terenach wyłączonych z produkcji rolniczej, w tym także zakazu ich utrzymywania na określonych obszarach lub w poszczególnych nieruchomościach;

7) wyznaczania obszarów podlegających obowiązkowej deratyzacji i terminów jej przeprowadzania.

Przepis ten zawiera enumeratywny katalog spraw regulowanych przez Regulamin. Oznacza to, że uchwalając Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy Rada Gminy nie może zamieszczać w nim regulacji wykraczających poza katalog zagadnień określonych w art. 4 ust. 2 pkt 1-8 ustawy z 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, jak również nie może zamieszczać regulacji nie znajdujących uzasadnienia w przedmiotowej delegacji ustawowej. Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy jest aktem prawa miejscowego. W związku z tym Rada Gminy uchwalając taki Regulamin powinna stosować przepisy rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 roku w sprawie zasad techniki prawotwórczej (Dz. U. Nr 100, poz. 908). Zgodnie z § 143 załącznika do tego rozporządzenia do aktów prawa miejscowego stosuje się odpowiednio zasady wyrażone w dziale VI, z wyjątkiem § 141, w dziale V, z wyjątkiem § 132, w dziale II oraz w dziale I rozdziału 2 -7, chyba, że odrębne przepisy stanowią inaczej. Zgodnie z § 137 załącznika rozporządzenia z 2002 r., który ma zastosowanie zgodnie z cyt. wyżej § 143 także do aktów prawa miejscowego, w uchwale nie powtarza się przepisów ustaw, ratyfikowanych umów międzynarodowych i rozporządzeń. Niedopuszczalne jest zatem powtarzanie w Regulaminie przepisów oraz definicji unormowanych uprzednio w ustawie. Delegacja ustawowa wynikająca z art.4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach nie upoważnia Rady Gminy do formułowania w regulaminie definicji określonych pojęć oraz do dokonywania powtórzeń definicji ustawowych. Stanowisko to potwierdza orzecznictwo sądowo-administracyjne - wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 30.11.2006r. II SA/Wr 527/06, wyrok WSA w Olsztynie z dnia 14.06.2011r. II SA/OI 289./11, wyrok WSA w Gdańsku z dnia 27.06.2012r. II SA/Gd 121/12. W świetle powyższego stwierdzić należy, że zawarte w § 2 Regulaminu definicje stanowią naruszenie delegacji art. 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

W orzecznictwie sądów administracyjnych dopuszczono możliwość powtórzenia w akcie prawa miejscowego zapisów ustawowych, ale musi być to powtórzenie dosłowne, z jednoczesnym powołaniem się na konkretny, przytoczony przepis ustawy (wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 15 marca 2007 r., II SA/Wr 521/06, lex nr 297217, wyrok WSA w Lublinie z dnia 19 września 2008 r., II SA/Lu 485/08, lex nr 475237). Wymogów tych § 2 Regulaminu nie spełnił.

W § 3 Regulaminu określony został zakres podmiotowy jego obowiązywania. W rozumieniu przepisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach wyłącznym adresatem obowiązków z zakresu utrzymania czystości i porządku w gminach są właściciele nieruchomości. Definicję pojęcia "właścicieli nieruchomości" zawiera przepis art. 2 ust.1 pkt 4 tej ustawy. Nie ma zatem podstawy do określania zakresu podmiotowego tego Regulaminu. Również określony w § 4 pkt 2 zakres przedmiotowy Regulaminu jest wadliwy, bowiem nie wskazuje, iż powinien także określać warunki rozmieszczania pojemników i ich utrzymania w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym przy uwzględnieniu średniej ilości odpadów komunalnych wytwarzanych w gospodarstwach domowych bądź w innych źródłach oraz liczby osób korzystających z tych pojemników. Wynikający z art. 4 ust.2 pkt 1-8 ustawy zakres delegacji w znaczeniu pozytywnym oznacza, że w Regulaminie należy uregulować wszystkie kwestie wymienione w tym przepisie. Zatem Regulamin musi zawierać również postanowienia, o których mowa w art.4 ust.2 pkt 2 ustawy.

Za niezgodne z prawem należy również uznać postanowienia zawarte w § 9 ust.2-4 Regulaminu. Przepis art. 4 ust.2 pkt.1 ustawy określający prowadzenie we wskazanym zakresie selektywnego zbierania i odbierania odpadów komunalnych, nie daje Radzie Gminy upoważnienia do nałożenia w Regulaminie obowiązku mycia lub zgniatania odpadów objętych selektywnym zbieraniem przed ich przekazaniem podmiotowi odbierającemu odpady. Kompetencje Rady Gminy wynikające z ww. przepisu nie mogą być interpretowane rozszerzająco. Prowadzenie selektywnej zbiórki odpadów powinno także uwzględniać przepisy rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 25 października 2005 roku w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami opakowaniowymi (Dz. U. Nr 219, poz.1858).

W § 11 ust.7-16 Regulaminu Rada Gminy nałożyła na właścicieli nieruchomości obowiązki dotyczące utrzymywania w należytym stanie i porządku ściany budynków, ogrodzeń nieruchomości, pielęgnacji szaty roślinnej, usuwania reklam ,plakatów, usuwania suchych gałęzi, oznaczania nieruchomości, itp. (…). Użyte w przepisach ustawy pojęcie "utrzymanie porządku" ogranicza się do gromadzenia, zbierania i usuwania odpadów komunalnych. Ustawodawca nie upoważnił Rady Gminy do tak szerokiego określania obowiązków z zakresu utrzymania porządku i czystości jak postanowiła Rada Gminy w § 11 ust.7-16 Regulaminu. Stanowisko takie potwierdza orzecznictwo sądowo-administracyjne w wyrokach WSA w Bydgoszczy z dnia 3.03.2010r. II SA/Bd 93/10, WSA w Poznaniu z dnia 23.11.201r. IV SA/Po 583/10, WSA w Lublinie z dnia 19.09.2008 r. II SA/Lu 485/08.

Również nałożenie obowiązków określonych w § 12 Regulaminu na właścicieli nieruchomości, na których znajdują się przeznaczone dla dzieci piaskownice do zabaw nie znajduje uzasadnienia prawnego i jest przekroczeniem zakresu upoważnienia ustawowego zawartego w art. 4 ust.2 ustawy.

Przepis art. 4 ust. 2 pkt 1 lit. b ustawy upoważnia Radę Gminy do określenia obowiązku uprzątnięcia błota, śniegu lodu i innych zanieczyszczeń z części nieruchomości służących do użytku publicznego. Tak więc postanowienia Regulaminu mogą jedynie określać obowiązek uprzątnięcia określonych w tym przepisie zanieczyszczeń tylko z części nieruchomości służącej do użytku publicznego. Nałożenie w § 13 pkt 2 Regulaminu na właścicieli nieruchomości obowiązku usuwania z połaci dachowych warstw zalegającego śniegu i lodu jak również usuwanie nawisów z okapów, rynien i innych części nieruchomości niezwłocznie po opadach i w miarę potrzeb jest niezgodne z prawem. Zgodnie z orzecznictwem sądowo-administracyjnym regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy może wprowadzać obowiązek uprzątania przez właściciela nieruchomości śniegu i lodu z części nieruchomości służących do użytku publicznego. Za taką strefę nie można uznać bez wątpienia dachów i gzymsów budynków, rynien, nawet jeżeli miałyby wystawać nad ciągami komunikacyjnymi powszechnie dostępnymi - wyrok WSA w Olsztynie z dnia 14.06.2011r. II SA/OI 298/11, wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 29.10.2008 r. II SA/Bd 633/08. Także określenie częstotliwości wykonywania obowiązków określonych w § 13 ust.1 i 2 Regulaminu nie zostało przewidziane w ustawie. Przekroczeniem delegacji ustawowej jest zamieszczenie § 13 pkt 3 Regulaminu zapisu nakładającego na właścicieli nieruchomości obowiązku usuwania śliskości poprzez posypywanie piaskiem zmieszanym ze środkami chemicznymi nie działającymi szkodliwie dla zieleni i drzew - wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 9.09.2009r. II SA/Bd 517/09, WSA w Olsztynie z dnia 12.05.2011r. II SA/OI 156/11. Ustawa w art. 4 ust. 2 pkt 1b i w art. 5 ust. 1 pkt 4 mówi jedynie o uprzątnięciu błota, śniegu i lodu.

Brak jest również podstawy prawnej do wprowadzenia zakazów określonych w § 15 Regulaminu. Treść Regulaminu nie może zawierać postanowień wykraczających poza zakres delegacji określonej w art. 4 ust.2 ustawy. W przepisie tym nie ma delegacji do określenia przez Radę Gminy w Regulaminie zakazów określonych przepisami prawa ochrony środowiska.

W § 19 ust.3 Regulaminu nałożono na organizatorów imprez masowych obowiązek usuwania odpadów i opróżniania przenośnych toalet niezwłocznie po zakończeniu imprezy. Organizatora imprezy masowej nie można uznać za właściciela nieruchomości w rozumieniu art. 2 ust.1 pkt 4 oraz za podmiot, o którym mowa w art. 5 ust.2-4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Obowiązki organizatora imprez masowych określa ustawa o bezpieczeństwie imprez masowych. W przepisach ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach nie ma upoważnienia do nakładania jakichkolwiek obowiązków na ten podmiot - wyrok WSA w Olsztynie z dnia 7.04.2011r. II SA/Ol 145/11, wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 3.03.2010r. II SA/Bd 93/10. Także nie znajduje uzasadnienia prawnego wprowadzenie w § 29 ust.1 pkt 6 Regulaminu obowiązku rejestracji, płacenia podatku i zaopatrzenia w znaczek psa. Obowiązki te wynikają z przepisów ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych oraz z ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych. Dlatego też za nieważne uznać należy powyższe uregulowanie z uwagi na brak związku z delegacją ustawową wyrażoną w art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy.

Ponadto art. 4 pkt 8 ustawy o utrzymaniu w czystości i porządku w gminach stanowi upoważnienie do określenia obszarów podlegających obowiązkowej deratyzacji i terminów jej przeprowadzania. Wskazany przepis ustawy nie upoważnia jednak do określenia kręgu podmiotów zobowiązanych do ponoszenia kosztów deratyzacji jak to uczyniła Rada Gminy w § 32 ust.4 Regulaminu.

Ustawodawca również nie zawarł w art. 4 ust.2 ustawy upoważnienia do regulowania w Regulaminie kwestii dotyczących nadzoru i kontroli realizacji obowiązków wynikających z Regulaminu. Obowiązki organu wykonawczego w tym zakresie wynikają wprost z przepisów ustawy. Tak więc zapis Rozdziału IX ust.1 Regulaminu nie znajduje uzasadnienia prawnego.

Mając powyższe na uwadze stwierdzenie nieważności uchwały w części określonej w sentencji rozstrzygnięcia jest uzasadnione.

Na niniejsze rozstrzygnięcie przysługuje prawo wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach za pośrednictwem Wojewody Świętokrzyskiego, w terminie 30 dni od daty jego doręczenia.