Rozdział 1

Przepisy ogólne

§ 1. Zarządzenie określa organizację wykonywania zadań w ramach powszechnego obowiązku obrony w Ministerstwie, w jednostkach organizacyjnych podległych Ministrowi lub przez niego nadzorowanych oraz przez przedsiębiorców, na których Minister nałożył obowiązek realizacji zadań na rzecz obronności państwa.

§ 2. Zarządzenie stosuje się do przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu gospodarczo-obronnym, w stosunku do których, zgodnie z art. 5 pkt 3 ustawy z dnia 23 sierpnia 2001 r. o organizowaniu zadań na rzecz obronności państwa realizowanych przez przedsiębiorców (Dz. U. poz. 1320 oraz z 2002 r. poz. 1571), organem organizującym i nadzorującym wykonywanie zadań na rzecz obronności państwa jest Minister.

§ 3. Określenia użyte w zarządzeniu oznaczają:

1) BA - Biuro Administracyjne w Ministerstwie;

2) BOilN - Biuro Obrony i Ochrony Informacji Niejawnych w Ministerstwie;

3) BM - Biuro Ministra w Ministerstwie;

4) CIMIC (Civil-Military Co-operation) - współpracę cywilno-wojskową, w tym koordynację i współpracę pomiędzy dowódcą NATO a podmiotami cywilnymi, włączając w to ludność, władze lokalne oraz organizacje i agencje międzynarodowe, narodowe i pozarządowe, obejmującą w szczególności udział w przygotowaniu kompleksowych rozwiązań w zakresie planowania i prowadzenia operacji wojskowych z udziałem podmiotów cywilnych;

5) DAR - działy administracji rządowej: gospodarka morska, gospodarka wodna, rybołówstwo oraz żegluga śródlądowa;

6) DGM - Departament Gospodarki Morskiej w Ministerstwie;

7) DGWiŻŚ - Departament Gospodarki Wodnej i Żeglugi Śródlądowej w Ministerstwie;

8) DR - Departament Rybołówstwa w Ministerstwie;

9) DWM - Departament Współpracy Międzynarodowej w Ministerstwie;

10) HNS (Host Nation Support) - cywilną i wojskową pomoc świadczoną w czasie pokoju, w sytuacjach kryzysowych i podczas konfliktów, przez państwo, na którego terytorium przemieszczają się lub są rozmieszczone i działają siły i organizacje NATO;

11) jednostki - jednostki organizacyjne podległe Ministrowi lub przez niego nadzorowane²⁾,

12) komórki organizacyjne - komórki organizacyjne Ministerstwa;

13) Ministerstwo - Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej;

14) Minister - Minister Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej;

15) NATO (ang. North Atlantic Treaty Organization, Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego) - międzynarodowa organizacja oparta na sojuszniczym systemie bezpieczeństwa zgodnie z Traktatem Waszyngtońskim, stawiająca sobie za cel zbiorową ochronę swoich członków, jako podstawę zachowania pokoju i umocnienia bezpieczeństwa międzynarodowego;

16) NK PPO - Narodowy Kwestionariusz Pozamilitarnych Przygotowań Obronnych;

17) PMG - Program Mobilizacji Gospodarki na lata 2017-2026, będący dokumentem planistycznym, opracowywanym w czasie pokoju w ramach programowania obronnego, sporządzanym w trybie określonym w art. 4a ustawy z dnia 23 sierpnia 2001 r. o organizowaniu zadań na rzecz obronności państwa realizowanych przez przedsiębiorców;

18) PPPO - Program Pozamilitarnych Przygotowań Obronnych Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2017-2026, o którym mowa w § 9 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 czerwca 2004 r. w sprawie warunków i trybu planowania i finansowania zadań wykonywanych w ramach przygotowań obronnych państwa przez organy administracji rządowej i organy samorządu terytorialnego (Dz. U. poz. 1599 oraz z 2007 r. poz. 1426);

19) przedsiębiorcy - przedsiębiorcy, o których mowa w części III i XI załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 listopada 2015 r. w sprawie wykazu przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu gospodarczo-obronnym (Dz. U. poz. 1871 z 2016 r. poz. 1325 oraz z 2017 r. poz. 1075 i 2143), na których, w trybie decyzji administracyjnych, Minister nałożył obowiązek realizacji zadań na rzecz obronności państwa, zgodnie z art. 5 pkt 3 ustawy w dnia 23 sierpnia 2001 r. o organizowaniu zadań na rzecz obronności państwa realizowanych przez przedsiębiorców;

20) zadania obronne - zadania wykonywane w ramach powszechnego obowiązku obrony przez organy i jednostki administracji państwowej oraz przez przedsiębiorców wynikające z odrębnych przepisów.

Rozdział 2

Organizacja wykonywania zadań obronnych w DAR w Ministerstwie, jednostkach i u przedsiębiorców

§ 4. Do zadań obronnych wykonywanych w DAR zalicza się, w szczególności:

1) planowanie obronne;

2) uwzględnianie potrzeb obronnych państwa w planowaniu przestrzennym;

3) współpracę cywilno-wojskową;

4) gotowość do realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa-gospodarza;

5) przygotowanie elementów systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym;

6) planowanie i organizowanie świadczeń niezbędnych do realizacji zadań;

7) tworzenie warunków do wprowadzania wyższych stanów gotowości obronnej państwa;

8) przygotowanie i utrzymanie systemów łączności na potrzeby zarządzania kryzysowego oraz kierowania bezpieczeństwem narodowym;

9) mobilizację gospodarki;

10) zapewnienie zasobów osobowych do wykonywania zadań;

11) militaryzację;

12) organizowanie i prowadzenie szkolenia obronnego;

13) kontrolę realizacji zadań obronnych.

§ 5. 1. Zadania obronne, o których mowa w § 4, realizowane są w danym roku kalendarzowym na podstawie "Harmonogramu wykonywania zadań obronnych" w Ministerstwie oraz przez kierowników jednostek, a także przez przedsiębiorców w ramach realizacji przedsięwzięć na rzecz obronności państwa.

2. Harmonogram realizacji zadań, o którym mowa w ust. 1, zwany dalej "harmonogramem", sporządza BOilN.

3. Wzór harmonogramu określa załącznik Nr 1 do zarządzenia.

4. Z realizacji zadań ujętych w harmonogramie sporządza się sprawozdanie z realizacji zadań obronnych, którego wzór określa załącznik Nr 2 do zarządzenia.

5. Kopię sprawozdania, o którym mowa w ust. 4, przedsiębiorca przekazuje również dla dyrektora urzędu morskiego według właściwości.

§ 6. 1. Realizację zadań obronnych Ministra w ramach powszechnego obowiązku obrony w Ministerstwie koordynuje BOilN.

2. Komórki organizacyjne współdziałają z BOilN w realizacji zadań, o których mowa w ust. 1.

§ 7. 1. W komórkach organizacyjnych zadania obronne wykonują pracownicy wyznaczeni przez kierowników tych komórek.

2. Kierownicy komórek organizacyjnych uwzględniają zadania obronne w regulaminach wewnętrznych komórek i opisach stanowisk pracowników wyznaczonych do wykonywania zadań obronnych.

Rozdział 3

Szczegółowe zasady wykonywania zadań obronnych w DAR przez Ministerstwo, jednostki i przedsiębiorców

§ 8. 1. Planowanie obronne obejmuje, w szczególności:

1) programowanie obronne;

2) planowanie operacyjne;

3) przegląd obronny.

2. W ramach programowania obronnego, co cztery lata, na dziesięcioletni okres planistyczny rozpoczynający się w roku nieparzystym, BOilN opracowuje, uzgadnia, aktualizuje i realizuje PPPO w ramach DAR.

3. W planie, o którym mowa w ust. 2, uwzględnia się:

1) nakłady rzeczowo-finansowe na realizację zadań obronnych przez kierowników jednostek niebędących dysponentami części budżetowych;

2) wydatki na pozamilitarne przygotowania obronne kierowników jednostek oraz przedsiębiorców będących dysponentami części budżetowych;

3) przedsięwzięcia wynikające z programów dotyczących przygotowania systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym, zaspakajania potrzeb Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej i wojsk sojuszniczych, organizacji szkolenia obronnego, kontroli problemowych realizacji zadań obronnych oraz zadań na rzecz obronności.

4. W ramach planowania operacyjnego:

1) BOilN opracowuje i aktualizuje plany operacyjne funkcjonowania DAR;

2) kierownicy jednostek opracowują, uzgadniają z BOilN i aktualizują plany operacyjne funkcjonowania jednostki w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny;

3) przedsiębiorcy opracowują, uzgadniają z kierownikami jednostek, według właściwości, i aktualizują plany funkcjonowania przedsiębiorcy w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny;

4) komórki organizacyjne, w uzgodnieniu z BOilN, opracowują karty realizacji zadań operacyjnych;

5) przedsiębiorcy, w uzgodnieniu z właściwymi kierownikami jednostek opracowują karty realizacji zadań operacyjnych;

6) kierownicy jednostek, według właściwości, opracowują, uzgadniają z BOilN i aktualizują plany osłony technicznej śródlądowych dróg wodnych, infrastruktury portowej i transportu morskiego.

5. W ramach przeglądów obronnych w Ministerstwie i w jednostkach będących dysponentami części budżetowych sporządza się NK PPO, a w jednostkach niebędących dysponentami części budżetowych - wyciągi z NK PPO obejmujące:

1) ocenę stanu przygotowań obronnych w DAR;

2) tworzenie warunków organizacyjno-prawnych procesu przygotowań obronnych, w tym uczestniczenie w nowelizacji i aktualizacji aktów prawnych w tym zakresie.

6. Kierownicy jednostek przekazują do Dyrektora BOilN w terminie przez niego określonym dane liczbowe i oceny opisowe dotyczące stanu przygotowań obronnych DAR kierowanych przez Ministra.

7. NK PPO sporządza się zgodnie z "Metodyką Opracowywania Narodowego Kwestionariusza Pozamilitarnych Przygotowań Obronnych".

§ 9. 1. W ramach planowania i zagospodarowania przestrzennego uwzględnia się wymagania obronne dla polskich obszarów morskich.

2. Zadania, o których mowa w ust. 1, realizuje DGM, we współpracy z BOilN.

§ 10. W ramach CIMIC tworzy się Punkt Kontaktowy na potrzeby pozyskiwania informacji o narodowych cywilnych zasobach osobowych, o których mowa w zarządzeniu Nr 6 Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 14 lutego 2019 r. w sprawie funkcjonowania systemu wsparcia przez państwo-gospodarza (HNS) i realizacji celów NATO dla Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. Urz. MGMiŻŚ poz. 6 i 10).

§ 11. 1. Realizacja zadań wynikających z obowiązków państwa-gospodarza (HNS) obejmuje tworzenie Punktu Kontaktowego HNS w Ministerstwie, Punktów Kontaktowych/ Informacji HNS w jednostkach i u przedsiębiorców.

2. Zadania Punktu Kontaktowego HNS w Ministerstwie wykonuje BOilN.

3. W ramach realizacji zadań HNS prowadzi się bazy danych o zasobach obronnych HNS obejmujące zbieranie i gromadzenie danych o zasobach obronnych HNS przez PK /PI HNS.

§ 12. 1. W celu zapewnienia sprawnego funkcjonowania Ministerstwa oraz jednostek w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny, w stanie stałej gotowości obronnej państwa, wykonuje się zadania w ramach Systemu Kierowania Bezpieczeństwem Narodowym.

2. Strukturę systemu kierowania, zasady organizowania stanowisk kierowania w Ministerstwie oraz w jednostkach określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie przygotowania systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym (Dz. U. poz. 978, z 2016 r. poz. 917 oraz z 2018 r. poz. 474).

3. Organizację pracy i funkcjonowanie Ministra oraz kierowników jednostek wraz z wydzieloną częścią obsługującego Ministra urzędu i komórek organizacyjnych kierowników jednostek na stanowiskach kierowania określają regulaminy oraz instrukcje pracy na stanowiskach, o których mowa w § 8 rozporządzenia w sprawie przygotowania systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym.

§ 13. 1. Przygotowanie elementów systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym obejmuje przygotowanie głównego stanowiska kierowania Ministra:

1) w stałej siedzibie;

2) w zapasowym miejscu pracy.

2. Za przygotowanie stanowisk kierowania odpowiada BOilN.

3. W opracowaniu dokumentów związanych z funkcjonowaniem Ministerstwa w razie zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny, uczestniczą wszystkie komórki organizacyjne.

§ 14. 1. Planowanie i organizowanie świadczeń niezbędnych do realizacji zadań obronnych obejmuje:

1) określenie potrzeb w zakresie nieruchomości, urządzeń, sprzętu transportowego i osób;

2) wnioskowanie do właściwych organów administracji o nałożenie na wskazane podmioty i osoby obowiązku świadczeń rzeczowych i osobistych.

2. Za planowanie i organizowanie świadczeń odpowiada BOilN.

3. Zadania związane z przyjmowaniem obiektów, urządzeń i środków transportu uzyskanych w drodze świadczeń rzeczowych oraz świadczeń osobistych wykonuje BA.

§ 15. W zakresie tworzenia warunków do wprowadzania wyższych stanów gotowości obronnej państwa:

1) dla komórek organizacyjnych oraz dla kierowników jednostek i przedsiębiorców ustala się zadania do realizacji podczas wprowadzania wyższych stanów gotowości obronnej państwa;

2) zapewnia się ciągłość i terminowość działania Ministerstwa, jednostek oraz przedsiębiorców podczas podnoszenia gotowości obronnej państwa;

3) tworzy się system stałego dyżuru Ministerstwa na potrzeby uruchamiania przedsięwzięć związanych z podwyższaniem gotowości obronnej państwa, w tym przekazywania decyzji w sprawach dotyczących realizacji zadań ujętych w Planie Reagowania Obronnego Rzeczypospolitej Polskiej oraz przedsięwzięć wynikających z planu zarządzania kryzysowego.

§ 16. 1. Zadania w zakresie mobilizacji gospodarki wynikają z PMG w części dotyczącej zapewnienia transportu morskiego oraz utrzymania zdolności na pokrycie potrzeb remontowych sprzętu pływającego.

2. Realizację zadań wymienionych w ust. 1, zapewnia BOilN, we współpracy z właściwymi w tym zakresie jednostkami i przedsiębiorcami.

§ 17. 1. Zapewnienie zasobów osobowych do wykonywania zadań obronnych obejmuje zwolnienie pracowników Ministerstwa oraz jednostek z obowiązku pełnienia czynnej służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny w drodze reklamowania z urzędu i na wniosek.

2. W komórkach organizacyjnych oraz w jednostkach wyznacza się pracowników niezbędnych do realizacji zadań obronnych, w tym do zabezpieczenia funkcjonowania na stanowiskach kierowania i realizacji zadań stałego dyżuru.

3. Komórki organizacyjne występują do BOilN o reklamowanie podlegających obowiązkowi służby wojskowej pracowników, o których mowa w ust. 2.

4. BOilN i jednostki prowadzą reklamowanie zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie reklamowania od obowiązku pełnienia czynnej służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny (Dz. U. poz. 2136, z 2008 r. poz. 60, z 2009 r. poz. 883 oraz z 2014 r. poz. 1703).

§ 18. 1. Zadania w zakresie militaryzacji przewidują przygotowanie jednostek przewidzianych do objęcia militaryzacją w obszarze gospodarki morskiej, gospodarki wodnej i żeglugi śródlądowej ustalonych przez Radę Ministrów w wykazie jednostek organizacyjnych podlegających militaryzacji.

2. Realizację zadań wymienionych w ust. 1, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 listopada 2009 r. w sprawie militaryzacji jednostek organizacyjnych wykonujących zadania na rzecz obronności lub bezpieczeństwa państwa (Dz. U. poz. 1612), zapewnia BOilN, we współpracy z właściwymi jednostkami i przedsiębiorcami.

§ 19. 1. W Ministerstwie, jednostkach oraz u przedsiębiorców realizuje się szkolenie obronne zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 8 października 2015 r. w sprawie szkolenia obronnego (Dz. U. poz. 1829) oraz z:

1) wytycznymi Ministra Obrony Narodowej dla ministrów i wojewodów do szkolenia obronnego;

2) wytycznymi Ministra do szkolenia obronnego w DAR na dany rok szkoleniowy;

3) programem szkolenia obronnego w DAR;

4) planem szkolenia obronnego sporządzanym przez organizatorów szkolenia obronnego, wskazanych w Wytycznych do szkolenia obronnego na dany rok szkoleniowy.

2. Szkolenie obronne obejmuje:

1) programowanie i planowanie szkolenia;

2) kwalifikowanie osób podlegających szkoleniu;

3) zapewnienie środków i warunków do realizacji procesu szkolenia oraz realizację szkolenia;

4) prowadzenie dokumentacji szkoleniowej.

3. Szkoleniu obronnemu w Ministerstwie, w jednostkach oraz u przedsiębiorców podlegają:

1) osoby zajmujące kierownicze stanowiska w Ministerstwie, w jednostkach oraz u przedsiębiorców;

2) kierownicy komórek organizacyjnych i ich zastępcy w Ministerstwie;

3) kadra kierownicza w jednostkach;

4) pracownicy prowadzący sprawy programowania i planowania obronnego w Ministerstwie, w jednostkach oraz u przedsiębiorców, w tym realizujący zadania stałego dyżuru;

5) pracownicy, którym nadano przydziały organizacyjno-mobilizacyjne do jednostek zmilitaryzowanych.

4. Sprawy organizacji szkolenia obronnego w Ministerstwie prowadzi BOilN.

5. W ramach programowania szkolenia obronnego BOilN sporządza Program szkolenia obronnego w DAR - na sześcioletni okres planistyczny z jego aktualizacją co dwa lata.

6. Wyciągi z programu, o którym mowa w ust. 5, otrzymują organizatorzy szkolenia obronnego, o których mowa w ust. 1 pkt 4.

7. W ramach planowania szkolenia obronnego BOilN sporządza Plan szkolenia obronnego w DAR na dany rok szkoleniowy.

8. Kopię z planu, o którym mowa w ust. 7, otrzymują organizatorzy szkolenia obronnego, o których mowa w ust. 1 pkt 4.

§ 20. 1. Kontrola realizacji zadań obronnych realizowana jest zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 13 stycznia 2004 r. w sprawie kontroli wykonywania zadań obronnych (Dz. U. poz. 151 oraz z 2008 r. poz. 669) i obejmuje:

1) przygotowanie Ministerstwa, jednostek oraz przedsiębiorców do funkcjonowania w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny;

2) praktyczne stosowanie zasad postępowania w sprawie finansowania zadań na rzecz obronności państwa przez kierowników jednostek oraz przedsiębiorców;

3) proces przygotowania wybranych jednostek przewidzianych do militaryzacji z obszaru gospodarki morskiej, gospodarki wodnej, rybołówstwa oraz żeglugi śródlądowej.

2. Kontrolę prawidłowości wykonywania zadań obronnych prowadzi Minister w stosunku do komórek organizacyjnych, jednostek oraz przedsiębiorców.

3. Kontrolę realizacji zadań obronnych realizuje się w trybie:

1) kontroli problemowych, planowanych, organizowanych oraz prowadzonych przez Ministra, w stosunku do jednostek oraz przedsiębiorców - nie częściej niż raz na trzy lata;

2) kontroli doraźnych organizowanych i prowadzonych przez Ministra.

4. Podstawę do kontroli realizacji zadań obronnych realizowanych przez Ministra stanowi Plan kontroli realizacji zadań obronnych Ministerstwa.

Rozdział 4

Przepisy końcowe

§ 21. Traci moc zarządzenie Nr 5 Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 23 maja 2016 r. w sprawie organizacji wykonywania zadań w ramach powszechnego obowiązku obrony (Dz. Urz. MGMiŻŚ poz. 4).

§ 22. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.