Lp.

Identyfikacja i ocena zagrożeń

Sposób eliminacji lub ograniczania zagrożeń i ich skutków

1

Uszkodzenia w ekosystemach (niszczenie pokrywy roślinnej, erozja powierzchniowych warstw gleby) powodowane rozdeptywaniem powierzchni gruntu przy szlakach turystycznych

1. Wykonywanie zabezpieczeń przed niepożądaną penetracją turystyczną w postaci:
1) niskich barier ochronnych,
2) siatki osłaniającej powierzchnię gruntu,
3) wysokich barier drewnianych.
2. Renowacja nawierzchni i otoczenia szlaków, poprzez wykonanie i konserwację:
1) drewnianych nawierzchni pomostów,
2) odwodnień (drenów),
3) drewniano-kamiennych zabezpieczeń (progów przeciwerozyjnych)

2

1. Niszczenie stanowisk roślin wschodniokarpackich i wysokogórskich poprzez wydeptywanie otoczenia szlaków.
2. Niekontrolowane poszerzanie szlaków.
3. Biwakowanie w miejscach niedozwolonych

1. Systematyczny nadzór.
2. Zbiór nasion roślin zagrożonych i wysiewanie ich na uprawach eksperymentalnych.
3. Zasilanie populacji gatunków lokalnych przez wprowadzanie wyhodowanych siewek

3

Presja turystyczna na stanowiskach rzadkich gatunków bezkręgowców

1. Systematyczny nadzór i monitoring stanowisk.
2. Wykonanie zabezpieczeń przed niepożądaną penetracją turystyczną w postaci:
1) niskich barier ochronnych,
2) siatki osłaniającej powierzchnię gruntu,
3) wysokich barier drewnianych

4

Zmniejszanie się różnorodności gatunkowej i biocenotycznej zbiorowisk nieleśnych wskutek sukcesji wtórnej

Regularne koszenie łąk i prowadzenie ekstensywnego wypasu

5

Zanikanie w wyniku wtórnej sukcesji mozaiki zróżnicowanych stadiów sukcesyjnych (zarośli i zbiorowisk nieleśnych)

Kształtowanie mozaikowej struktury ekosystemów poprzez ograniczanie procesu sukcesji (koszenie, usuwanie młodych drzew i krzewów)

6

Zanik stanowisk rzadkich i cennych gatunków roślin na skutek sukcesji wtórnej, zmian warunków siedliskowych wywoływanych czynnikami naturalnymi i zjawiskami losowymi

1. Eliminacja zagrożenia poprzez usuwanie drzew i krzewów, wykaszanie albo wypas zwierząt.
2. Renaturalizacja stosunków wodnych na stanowiskach gatunków wilgociolubnych.
3. Zbiór nasion roślin zagrożonych i wysiewanie ich na uprawach eksperymentalnych.
4. Zasilanie populacji lokalnych przez wprowadzanie wyhodowanych siewek

7

Zanikanie nieleśnych korytarzy ekologicznych łączących poszczególne powierzchnie ekosystemów łąk i pastwisk

1. Regularne koszenie.
2. Usuwanie młodych drzew i krzewów.
3. Ekstensywny, regulowany wypas zwierząt

8

Przyśpieszony odpływ wód gruntowych w zmeliorowanych obszarach torfowisk

Ograniczanie odpływu wód poprzez wykonanie i utrzymywanie zastawek na rowach melioracyjnych

9

Degradacja torfowisk w wyniku przesuszenia i sukcesji wtórnej zbiorowisk roślinnych ziołorośli i młak

1. Usuwanie młodych drzew i krzewów.
2. Podnoszenie poziomu wód gruntowych poprzez stosowanie zastawek, progów i ekranów foliowych oraz wykorzystanie działalności bobrów

10

Zanieczyszczenie wód płynących Parku z powodu wadliwie funkcjonujących oczyszczalni ścieków

1 .Działania na rzecz wdrażania programu monitoringu hydrologicznego i hydrochemicznego.
2. Działania na rzecz poprawy sprawności oczyszczania w istniejących oczyszczalniach ścieków.
3. Działania na rzecz budowy nowych oczyszczalni ścieków

11

Niekorzystne zmiany o charakterze degeneracyjnym zbiorowisk roślinnych i właściwości fizyko-chemicznych gleb wynikające z niedostosowania składu gatunkowego drzewostanów do siedliska, głównie w drzewostanach świerkowych sztucznego pochodzenia

1. Przebudowa drzewostanów przez wprowadzenie gatunków zgodnych z siedliskiem.
2. Rozluźnienie górnej warstwy drzew dla poprawy warunków wzrostu i rozwoju młodych drzew

12

Negatywne oddziaływanie czynników atmosferycznych (wiatr, śnieg, okiść) na przegęszczone sztuczne drzewostany świerkowe przeznaczone do przebudowy

Regulacja zagęszczenia drzew w drzewostanach młodszych klas wieku

13

Zamieranie drzewostanów świerkowych sztucznego pochodzenia powodowane przez czynniki biotyczne (owady, grzyby pasożytnicze) w drzewostanach przeznaczonych do przebudowy składu gatunkowego

1. Wykładanie pułapek feromonowych i klasycznych na owady.
2. Korowanie ściętych drzew opanowanych przez owady

14

1. Uszkodzenia upraw leśnych i młodników przez jelenie (Cervus elaphus) i sarny (Capreolus capreolus) w przebudowywanych drzewostanach.

2. Zgryzanie pędów i pączków w uprawach leśnych.

3. Zdzieranie kory z pni drzew w młodnikach

1. Grodzenie i naprawy ogrodzeń upraw leśnych i młodników.
2. Zabezpieczanie drzew pakułami i stosowanie środków zapachowych (repelentów)

15

Brak ciągłości połączeń ekologicznych pomiędzy niektórymi kompleksami leśnymi na skutek istniejącej struktury użytkowania gruntów (dawne wylesienia, rozległe kompleksy łąkowe)

Tworzenie leśnych korytarzy ekologicznych przez dosadzanie drzew na obszarach, dla których przewiduje się konieczność zapewnienia ciągłości szlaków migracji zwierząt, poprzez łączenie dużych kompleksów leśnych

16

Zgryzanie i wydeptywanie roślin w obrębie płatów wrażliwych zespołów roślinnych w ekosystemach nieleśnych (szuwarów, ziołorośli, torfowisk) położonych w obszarach regulowanego wypasu

Grodzenie cennych płatów roślinności za pomocą drewnianych barierek

17

Wypieranie półnaturalnych zbiorowisk roślinnych przez gatunki ekspansywne

Likwidacja lub ograniczanie liczebności populacji ekspansywnych gatunków poprzez ich punktowe usuwanie ze zbiorowisk roślinnych

18

Wzrost śmiertelności dzikich zwierząt (głównie płazów i jeleniowatych) na ruchliwych drogach publicznych

1. Wykonywanie zabezpieczeń ograniczających wychodzenie płazów na drogi.
2. Budowa przejść pod drogami i ewentualne przenoszenie osobników.
3. Wystawienie znaków ostrzegawczych przy drogach publicznych.
4. Wprowadzanie ograniczeń prędkości na wybranych odcinkach dróg (znaki drogowe i progi zwalniające) – po uzgodnieniu z zarządami dróg lokalnych województwa podkarpackiego

19

Zwiększona śmiertelność ptaków na napowietrznych liniach energetycznych

Działania na rzecz sukcesywnej likwidacji napowietrznych linii energetycznych i zastępowania ich kablem podziemnym

20

Zanik miejsc rozrodu płazów

Wykonywanie oczek wodnych oraz pogłębienie i oczyszczanie niektórych z nich w celu utrzymania odpowiednich warunków dla rozrodu płazów

21

Kłusownictwo w potokach górskich

Nadzorowanie potoków w miejscach szczególnie narażonych na kłusownictwo – na tarliskach

22

Kłusownictwo w strefie przygranicznej z Ukrainą (jeleń (Cervus elaphus), wilk (Canis lupus) i inne zwierzęta)

1. Nadzorowanie strefy przygranicznej.
2. Współpraca ze Strażą Graniczną Rzeczypospolitej Polskiej

23

Choroby żubra (Bison bonasus) (gruźlica, zarażenie pasożytami) oraz chów wsobny

Monitoring stanu zdrowotnego populacji żubra (Bison bonasus) prowadzony wspólnie z sąsiednimi nadleśnictwami

24

Zanik siedlisk ciepłolubnej fauny bezkręgowców na skutek sukcesji wtórnej

Koszenie roślinności zielnej i wycinanie krzewów zapobiegające zarastaniu i zanikowi siedlisk bezkręgowców ciepłolubnych

25

1. Zanikanie dawnych sadów i grup drzew owocowych.
2. Zamieranie starych rodzimych odmian, odpornych na ostre warunki klimatyczne

Nasadzenia drzew owocowych starych odmian (pozyskiwanie zrzezów do wegetatywnego rozmnażania odmian) w strefie dawnych zabudowań i sadów –przeprowadzane według założeń historycznych na podstawie map katastralnych

26

Zamieranie cennych, starych okazów drzew na terenie dawnych osad ludzkich

Konserwacja starych drzew poprzez formowanie koron i usuwanie suchych gałęzi

27

Zanikanie śladów po dawnych terenach osadniczych (cmentarze, krzyże, piwniczki, cerkwiska) wskutek zachodzących procesów naturalnych

1. Odsłanianie pozostałości dawnej zabudowy, poprzez usuwanie niepożądanej roślinności.
2. Prace o charakterze porządkowym

28

Zanikanie drzew i krzewów o znaczeniu biocenotycznym, wzbogacających bazę pokarmową dla ptaków, ssaków i niektórych bezkręgowców

W wybranych obszarach ochrony czynnej Parku wzbogacanie naturalnej bazy pokarmowej ptaków, ssaków oraz tworzenie siedlisk dla bezkręgowców przez nasadzenia drzew i krzewów gatunków rodzimego pochodzenia (drzewa owocowe, jarzębina (Sorbus aucuparia), głóg (Crataegus sp.), dzika róża (Rosa canina))

29

Zagrożenia spowodowane przez narastający ruch samochodowy i brak odpowiedniej liczby miejsc parkingowych

1. Waloryzacja liniowych i punktowych barier antropogenicznych (ciągów komunikacyjnych, zabudowy przestrzeni przyrodniczej) na obszarze Parku i otuliny wraz z oceną ich wpływu na drożność korytarzy ekologicznych dla zwierząt.
2. Propagowanie właściwych rozwiązań planistycznych w gospodarowaniu przestrzenią oraz wczesne informowanie o potencjalnych konfliktach i zagrożeniach.
3. Działania edukacyjne

30

Presja nielegalnego ruchu motorowego (motocykle, quady, skutery śnieżne) na środowisko przyrodnicze Parku

Wzmożona kontrola służb Parku przy współpracy ze Strażą Graniczną dotycząca eliminacji nielegalnej penetracji Parku przez osoby poruszające się na jego terenie na motocyklach, quadach i skuterach śnieżnych

31

Obecność elementów dysharmonizujących krajobraz

1. Zmiana formy infrastruktury turystycznej na nawiązującą do tradycji regionu.
2. Uporządkowanie ładu przestrzennego poprzez przysłonięcie większych elementów dysharmonizujących za pomocą wysokiej zieleni.
3. Odtworzenie i utrwalenie śladów po historycznych miejscowościach
4. Usunięcie elementów dysharmonizujących krajobraz

32

Zanikanie śladów materialnych i niematerialnych dawnej kultury

1. Eksponowanie lub odtwarzanie śladów dawnej kultury (konserwacja, rekonstrukcja, rekompozycja, restytucja, reintegracja, itp.).
2. Działalność edukacyjna w zakresie zachowania i promocji dziedzictwa kulturowego.
3. Popieranie inicjatyw związanych z poznawaniem dawnych tradycji o znaczeniu kulturowym

33

Pożary połonin

1. Nadzór nad przestrzeganiem regulaminu udostępnienia Parku.
2. Doposażenie w sprzęt do gaszenia pożarów w górach (umiejscowienie sprzętu w pobliżu miejsc o największym zagrożeniu)

Lp.

Identyfikacja i ocena zagrożeń

Sposób eliminacji lub ograniczania zagrożeń i ich skutków

1

Zagrożenia wynikające z istniejącej struktury własności gruntów skutkujące zwiększeniem presji antropogenicznej na walory przyrodnicze Parku

W uzasadnionych przypadkach wykup i zamiana niektórych obszarów Parku stanowiących własność komunalną i prywatną

2

Projektowanie rozwiązań technicznych mogących przyczyniać się do przerwania ciągłości ekologicznej powierzchniowych wód płynących (budowa obiektów hydrotechnicznych, przegradzających rzeki i potoki w Parku i jego otulinie)

Propagowanie właściwych rozwiązań projektowych umożliwiających migrację fauny rzecznej

3

Niska liczebność rzadkich linii rodowych w populacji regionalnej rasy konia huculskiego

1. Zachowawcza hodowla konia huculskiego.
2. Utrzymanie cennych linii rodowych w stadninie w Wołosatem

4

(skreślona)

5

Synantropizacja populacji niedźwiedzia (Ursus arctos) i innych gatunków zwierząt

1. Prawidłowe gospodarowanie odpadami na terenie Parku i jego otuliny (terminowy wywóz śmieci, zabezpieczanie śmietników przed zwierzętami, segregacja odpadów).
2. Edukacja turystów i społeczności lokalnych nastawiona na promowanie właściwych zachowań w relacji człowiek – zwierzę, w tym w odniesieniu do postępowania z odpadami

Lp.

Identyfikacja i ocena zagrożeń

Sposób eliminacji lub ograniczania zagrożeń i ich skutków

1

Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego, gleby oraz wód spowodowane intensywnym i długotrwałym wypalaniem węgla drzewnego

Ograniczanie skutków wypalania węgla drzewnego, poprzez oddalanie od Parku miejsc lokalizacji wypalania (Hylaty, między Nasicznem a Caryńskiem)

2

(skreślona)

3

Negatywne oddziaływanie barier antropogenicznych na obszarach przyległych do Parku skutkujące zaburzeniem swobodnej migracji zwierząt

1. Promowanie wprowadzenia odpowiednich przepisów do studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin i miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gmin gwarantujących zachowanie ciągłości przestrzeni przyrodniczej (w tym korytarzy ekologicznych) w rejonach kluczowych dla ochrony populacji zwierząt szczególnie o dużych areałach osobniczych (migrujących na dalekie odległości).
2. Edukacja społeczna dotycząca zagadnień negatywnego wpływu postępującej fragmentacji środowiska przyrodniczego na zachowanie ciągłości przestrzennej areałów zwierząt

Lp.

Identyfikacja i ocena zagrożeń

Sposób eliminacji lub ograniczania zagrożeń i ich skutków

1

Projektowane przejście graniczne na Przełęczy Beskid, którego realizacja stworzy barierę przestrzenną dla swobodnej migracji wielu gatunków zwierząt przecinającą dotychczasowy system korytarzy ekologicznych łączących duże kompleksy leśne

1. Wspieranie działań na rzecz alternatywnego rozwiązania – utworzenia przejścia Żurawin-Boberka, bardziej dogodnego dla rozwoju w przyszłości regionu i zarazem o mniejszej kolizyjności w kontekście potrzeb migracyjnych zwierząt.

2. Działania na rzecz zmiany statusu końcowego odcinka drogi w Wołosatem na drogę zakładową

2

Zaburzenia w naturalnej dynamice liczebności populacji zwierząt kopytnych

Śledzenie trendów i zmian w liczebności populacji na podstawie cyklicznych inwentaryzacji zwierząt kopytnych w oparciu o metody pozwalające na określenie zagęszczenia i miejsc koncentracji zwierząt

3

Latanie statkami powietrznymi z napędem i bez napędu powodujące płoszenie zwierząt

Działania na rzecz wprowadzenia zakazu latania statkami powietrznymi z napędem i bez napędu na terenie Parku

Lp.

Rodzaj zadań ochronnych

Rozmiar

Lokalizacja¹⁾

1

Eksperymentalne, selektywne, punktowe usuwanie gatunków konkurencyjnych w celu poprawy warunków wzrostu niektórych zagrożonych gatunków roślin

3 stanowiska

Oddziały – 1/137a 1/93g, 1/35a

2

Eksperymentalne, punktowe zasilanie stanowisk populacji naturalnych poprzez wprowadzanie osobników z uprawy prowadzonej w formie ochrony ex situ dla następujących gatunków:

23 stanowiska naturalne na łącznej powierzchni 30 m² – według potrzeb

Obszar Parku

1) arnika górska (Arnica montana),

3 stanowiska

2) chaber Kotschyego (Centaurea kotschyana),

3 stanowiska

3) goździk kartuzek skalny (Dianthus carthusianorum subsp. saxigenus),

3 stanowiska

4) lepnica karpacka (Silene dubia),

2 stanowiska

5) ostróżka wyniosła (Delphinium elatum ssp. nacladense),

1 stanowisko

6) rdest żyworodny (Polygonum viviparum),

1 stanowisko

7) różeniec górski (Rhodiola rosea),

2 stanowiska

8) sesleria Bielza (Sesleria bielzii),

1 stanowisko

9) tojad bukowiński (Aconitum bucovinense),

2 stanowiska

10) zawilec narcyzowy (Anemone narcissifolia),

3 stanowiska

11) zerwa kulista (Phyteuma orbiculare)

1 stanowisko

Lp.

Rodzaj zadań ochronnych

Rozmiar

Lokalizacja¹⁾

1

Wykonanie wysokich barier drewnianych, zabezpieczających teren przyległy do szlaków turystycznych przed nadmiernym wydeptywaniem wraz z rozbiórką starych barier

710 m

Piesze szlaki turystyczne

2

Zakup i montaż niskich barier z taśmy polipropylenowej zabezpieczających przed wydeptywaniem roślinności i inicjowaniem procesów erozyjnych wraz ze rozbiórką fragmentów starych barier

2790 m

Obwód Ochronny Tarnica

3

1. Wykonanie odwodnień w postaci drewnianych korytek (drenów, wodospustów) odprowadzających wodę opadową z miejsc wydeptanych i zagłębionych na szlakach turystycznych.

2. Zabezpieczenie szlaków przed postępowaniem procesów erozyjnych

6 sztuk

Piesze szlaki turystyczne

4

Przełożenie lub poprawa umocowania siatek ochronnych zabezpieczających przed wydeptywaniem roślinności i stwarzających warunki do jej spontanicznej regeneracji

100 m

Piesze szlaki turystyczne

5

Wykonanie drewniano-kamiennych zabezpieczeń (progów przeciwerozyjnych) w celu ograniczenia erozji podłoża szlaków turystycznych

3960 m

Obwody ochronne – Tarnica, Wołosate

6

1. Wykonanie i montaż schodków kamiennych w celu ograniczenia erozji podłoża szlaku turystycznego.

2. Uzupełnienie braków w istniejących ciągach schodków

260 sztuk

Piesze szlaki turystyczne

7

Stabilizacja ruchomych kamieni na szlaku w celu ograniczenia erozji podłoża szlaku turystycznego

0,01 ha

Obwód Ochronny Wołosate

8

Wymiana drewnianych nawierzchni (pomostów) służących ograniczeniu zjawisk erozyjnych

540 m

Piesze szlaki turystyczne i ścieżki przyrodnicze

9

Przeniesienie szlaku turystycznego w celu ochrony stanowisk cennych roślin

230 m

Obwód Ochronny Tarnica

10

Wyłożenie płyt kamiennych w terenie podmokłym wzdłuż szlaku turystycznego

10 m

Obwód Ochronny Tarnica

11

Wykonanie drewnianych kładek na ciekach wodnych

3 sztuki

Obwody ochronne – Tarnawa, Osada, Caryńskie

12

Systematyczne oczyszczanie drenów

300 sztuk

1. Piesze szlaki turystyczne

13

Systematyczne sprzątanie odpadów pozostawianych przez turystów wzdłuż pieszych szlaków turystycznych

70 ha
(na długości 70 km)

2. Ścieżki przyrodnicze

Lp.

Rodzaj zadań ochronnych

Rozmiar

Lokalizacja¹⁾

1

Regulacja składu gatunkowego i zagęszczenia drzew w drzewostanie (cięcia przebudowy składu gatunkowego oraz przemiany struktury wiekowej drzewostanów świerkowych)

669,74 ha

Oddziały – 1/24c, 1/25g, 1/36a, 1/37a, 1/37b, 1/38a, 1/48d, 1/49a,1/50d, 1/51a, 1/56b, 1/78a, 1/80a, 1/81b, 1/81c, 1/83b, 2/17a, 2/18a, 2/57b, 2/125c, 2/168c, 2/169b, 2/170a, 2/170d, 2/181a, 2/188c, 2/193a, 2/208c, 2/208g

2

Przygotowanie powierzchni do odnowień sztucznych

4,00 ha

Oddziały – 1/24c, 1/51a, 1/78a, 1/83b, 2/168c, 2/169b, 2/170a

3

Odnowienie sztuczne pożądanymi gatunkami drzew

6,50 ha

Oddziały – 1/48d, 1/58b, 1/59a, 1/59c, 1/78a, 1/81c, 1/83b, 1/87d, 1/87f, 1/89a, 2/168c, 169b, 2/170a

4

Dosadzenia pożądanych gatunków drzew na uprawach leśnych (poprawki i uzupełnienia luk)

1,67 ha

Oddziały – 1/25g, 1/36a, 1/36c, 1/37b, 1/37c, 1/38a, 1/48a, 1/48d, 1/49a, 1/50f, 1/58b, 1/78a, 1/79f, 1/81c, 1/256a, 1/257a, 2/169b, 2/170a, 2/170g, 2/182b, 2/182c

5

Usuwanie roślinności zielnej wokół sadzonek przez wykaszanie lub motyczenie (pielęgnacja odnowień)

85,23 ha

Oddziały – 1/25g, 1/36a, 1/36c, 1/37b, 1/37c,1/38a, 1/48a, 1/48d, 1/49a, 1/50f, 1/58b,1/59a, 1/59c, 1/74g, 1/78a, 1/79f, 1/81c, 1/83b, 1/85f, 1/87d, 1/87f, 1/89a, 1/249b, 1/256a, 1/265a, 1/265b, 2/1dx, 2/2a, 2/5d, 2/5g, 2/7b, 2/55a, 2/168c, 2/169b, 2/170a, 2/170g, 2/174i, 2/174j, 2/182b, 2/182c, 2/188c, 2/188f, 2/191f, 2/194j, 2/209b, 2/210a

6

Regulacja składu gatunkowego i zagęszczenia upraw leśnych

10,66 ha

Oddziały – 1/184c, 1/185d, 1/185p, 1/260a, 1/272a, 2/126c

7

Prace szkółkarskie

0,20 ha

Obwody ochronne – Suche Rzeki, Ustrzyki Górne

8

Pozyskanie nasion buka (Fagus sylvatica) i jodły (Abies alba) w celu wyhodowania sadzonek rodzimego pochodzenia do przebudowy drzewostanów

150 kg

Obwody ochronne – Górny San, Suche Rzeki

9

Zabezpieczenie upraw leśnych przed zwierzętami kopytnymi przez nałożenie repelentu

18,58 ha

Oddziały – 1/36a, 1/36c, 1/48a, 1/48d, 1/49a, 1/58b, 1/59a, 1/59c, 1/74g, 1/78a, 1/79f, 1/81c, 1/83b, 1/87d, 1/87f, 1/89a, 1/256a, 2/5g, 2/7b, 2/169b, 2/170a, 2/170g, 2/168c

10

Zabezpieczenie upraw leśnych przed zwierzętami kopytnymi za pomocą zabezpieczeń z siatki – naprawa i konserwacja zabezpieczeń

2,80 km

Obwody ochronne – Górny San, Osada, Caryńskie

11

Usuwanie zbędnych zabezpieczeń z siatki

1,55 km

Obwody ochronne – Górny San, Tarnawa

12

Wykładanie pułapek zapachowych (feromonowych) w celu spowalniania procesu rozpadu drzewostanów świerkowych sztucznego pochodzenia i monitorowaniu liczebności kornika drukarza (Ips typographus)

130 sztuk

Obwód Ochronny Górny San

13

Wykładanie drzew pułapkowych oraz ich korowanie (pułapki klasyczne) w celu spowalniania procesu rozpadu drzewostanów świerkowych sztucznego pochodzenia i monitorowania liczebności kornika drukarza (Ips typographus)

20 sztuk

Obwód Ochronny Górny San

14

Ustawienie szlabanów ograniczających niekontrolowaną presję turystyczną na obszar Parku

3 sztuki

Oddziały – 2/119a, 2/137b

15

Rozbiórka schronu na sadzonki

1 sztuka

Oddział – 1/130a

16

Udrożnienie drogi przeciwpożarowej, usuwanie drzew i krzewów z rowów i poboczy oraz oczyszczenie rowów z namułów

2 km

Obwód Ochronny Ustrzyki Górne

17

Naprawa szlaków zrywkowych

0,52 ha

Obwody ochronne – Osada, Górny San

18

Usuwanie drzew i krzewów z rowów i poboczy dróg leśnych

2 ha

Obwody ochronne – Górny San, Suche Rzeki, Moczarne

19

Utwardzenie powierzchni składnic drewna

3 sztuki

Obwody ochronne – Osada, Brzegi Górne

20

Budowa zjazdu z drogi publicznej do składnicy drewna

1 sztuka

Obwód Ochronny Osada

Lp.

Rodzaj zadań ochronnych

Rozmiar

Lokalizacja¹⁾

1

Mechaniczne koszenie łąk z uprzątnięciem biomasy, (obejmujące siedlisko łąk świeżych i stanowiska dzwonka piłkowanego (Campanula serrata))

984,61 ha

Oddziały – 1/132l, 1/132m, 1/133a, 1/133b, 1/133j, 1/134b, 1/134h, 1/180a, 1/180f, 1/180h, 1/180i, 1/181a, 1/181f, 1/181g, 1/181h, 1/182c, 1/182g, 1/182h, 1/182o, 1/183a, 1/183f, 1/184f, 1/185f, 1/185k, 1/185l, 1/185m, 1/185n, 1/186d, 1/187j, 1/187m, 1/188i, 1/213a, 1/213d, 1/217f, 1/217h, 1/217o, 1/217p, 1/242d, 1/245a, 1/246a, 1/248b, 1/248g, 1/249b, 1/249c, 1/249d, 1/249f, 1/250d, 1/251d, 1/251h, 1/252d, 1/252f, 1/252g, 1/253b, 1/253c, 1/253d, 1/254f, 1/255a, 1/255b, 1/255c, 1/256a, 1/256b, 1/256c, 1/256d, 1/257a, 1/258b, 1/258c, 1/258d, 1/259a, 1/259b, 1/259c, 1/263a, 1/263b, 1/264b, 1/264c, 1/264d, 1/264f, 1/264g, 1/266a, 1/266b, 1/268a, 1/268c, 1/268d, 1/268f, 1/269a, 1/269d, 1/270a, 1/270b, 1/271a, 1/271b, 1/271c, 1/272b, 1/273a, 1/273b, 1/274b, 1/274c, 1/275b, 1/275c, 1/276b, 1/276c, 1/278a, 1/278b, 1/278c, 1/279a, 1/279b, 1/279c, 1/279d, 1/280a, 1/280b, 1/281a, 1/281b, 1/281c, 1/282a, 2/1ax, 2/1c, 2/1cx, 2/1g, 2/1hx, 2/1i, 2/1m, 2/1n, 2/1p, 2/1r, 2/1w, 2/1x, 2/1z, 2/24j, 2/24k, 2/24m, 2/66b, 2/66c, 2/66g, 2/66o, 2/66p, 2/66s, 2/67m, 2/67p, 2/70f, 2/70g, 2/70i, 2/84b, 2/84j, 2/85b, 2/85h, 2/85i, 2/86b, 2/87a, 2/87b, 2/87g, 2/88b, 2/89a, 2/89b, 2/90a, 2/90b, 2/90c, 2/90d, 2/171i, 2/172a, 2/172f, 2/173h, 2/173i, 2/280a, 2/280b, 2/280c, 2/280d, 2/280f, 2/280g, 2/280h, 2/280i, 2/280j, 2/280k, 2/280l, 2/280m, 2/280n, 2/280p, 2/280r, 2/280t, 2/280w, 2/280x, 2/280y, 2/280z, 2/281a, 2/281c, 2/281f, 2/282a, 2/282b, 2/285c, 2/285d, 2/287b, 2/288b, 2/288c, 2/288d, 2/290b, 2/290d, 2/290f, 2/291b, 2/291c

2

Ręczne koszenie łąk i ziołorośli z częściowym uprzątnięciem biomasy obejmujące siedliska – łąki świeże i torfowiska przejściowe oraz stanowiska dzwonka piłkowanego (Campanula serrata)

37 ha

Oddziały – 1/132c, 1/132f, 1/132m, 1/135i, 1/181a, 1/181i, 1/181k, 1/181n, 1/182c, 1/185f, 1/185s, 1/186d, 1/248c, 1/248d, 1/248f, 1/249b, 1/249c, 1/250b, 1/250c, 1/252a, 1/252b, 1/252c, 1/253b, 1/254b, 1/254c, 1/268a, 1/268b, 1/268c, 1/269a, 1/269b, 1/269c, 2/67m, 2/86b, 2/86d, 2/126c

3

Koszenie ręczne wybranych płatów zbiorowisk połoninowych, obejmujących siedlisko ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) – 6430

1 ha

Oddział 2/166a

4

Koszenie roślinności zarastającej historyczne obiekty kultury materialnej w celu ich odsłonięcia i wyeksponowania

8,40 ha

Oddziały – 1/36a, 1/36c, 1/61d, 1/74c, 1/75a, 1/87b, 1/181f, 1/250d, 1/258b, 1/258c, 1/263a, 1/265a, 1/266a, 1/267a, 1/268a, 1/268d, 1/268f, 1/268g, 1/274b, 1/275a, 1/275c, 1/277b, 1/281a, 1/281c, 2/67f , 2/286c

5

Wypas owiec i koni huculskich (lub wypas z koszeniem) w celu zachowania roślinności o charakterze pastwiskowym obejmujący siedliska:

1) murawy bliźniczkowe (Nardion) – 6230,

2) łąki świeże (Arrhenatherion elatioris) – 6510,

3) górskie łąki konietlicowe użytkowane ekstensywnie (Polygono-Trisetion) – 6520

325,10 ha

Oddziały – 1/180f, 1/181a, 1/181f, 1/182g, 1/183f, 1/183h, 1/184f, 1/184g, 1/184h, 1/184i, 1/185f, 1/185l, 1/185w, 1/185n, 1/188i, 1/217d, 1/242d, 1/257a, 1/259a, 1/259b, 1/261a, 1/261d, 1/263a, 1/263b, 1/264c, 1/264f, 1/264g, 2/1i, 2/1o, 2/24j, 2/24k, 2/67m, 2/67p, 2/70f, 2/70g, 2/70i, 2/86b, 2/87a, 2/90a, 2/90b, 2/90c, 2/90d, 2/172f, 2/173h, 2/173i

6

Ekstensywne nawożenie łąk obornikiem

41,5 ha przy dawce do 60 kg/ha

Oddziały – 1/185f, 1/182c, 1/187j, 1/181f, 1/185l, 1/183f, 1/185h, 1/180f, 1/181h, 1/180h, 1/258b, 1/258c

7

Ograniczanie rozprzestrzeniania się barszczu kaukaskiego (Heracleum mantegazzianum) poprzez selektywne koszenie

1,25 ha

Oddziały – 1/257a, 1/258d, 1/259b, 1/261b, 1/264a, 1/264c

8

1. Eksperymentalne, selektywne, punktowe usuwanie gatunków konkurencyjnych pojawiających się w drodze sukcesji wtórnej na stanowiskach zagrożonych gatunków rodzimych.

2. Poprawa warunków wzrostu zagrożonych gatunków roślin

4 stanowiska

Oddziały – 1/85j, 1/50h, 1/69h, 1/76a

9

Eksperymentalne, punktowe zasilanie populacji naturalnych przez wprowadzanie osobników z hodowli prowadzonej w formie ochrony ex situ:

9 stanowisk na powierzchni 10 m²
– według potrzeb

Obszar Parku

1) arnika górska (Arnica montana),

1 stanowisko

2) dzwonek szerokolistny (Campanula latifolia),

1 stanowisko

3) goryczka wąskolistna (Gentiana pneumonanthe),

1 stanowisko

4) kosaciec syberyjski (Iris sibirica),

2 stanowiska

5) pełnik alpejski (Trollius altissimus),

1 stanowisko

6) rosiczka okrągłolistna (Drosera rotundifolia),

2 stanowiska

7) turzyca skąpokwiatowa (Carex pauciflora)

1 stanowisko

10

Wzbogacenie składu gatunkowego wilgotniejszych wariantów łąk świeżych poprzez punktowe wysadzenie typowych gatunków (mieczyk dachówkowaty (Gladiolus imbricatus), kosaciec syberyjski (Iris sibirica), pełnik europejski (Trollius europaeus)) na przygotowanych poletkach

10 stanowisk na powierzchni 10 a

Leśnictwo Tarnawa, oddziały – 1/245–1/273

11

Usunięcie drzew i krzewów zarastających powierzchnie przeznaczone do koszeń ręcznych i mechanicznych

1,65 ha

Oddziały – 1/132f, 1/132l, 1/132m, 1/133a, 1/134b, 1/264d

12

Usunięcie pozostałości wyciągu narciarskiego i rekultywacja terenu

1 sztuka

Obwód Ochronny Ustrzyki Górne

13

Ustawienie szlabanów ograniczających niekontrolowaną presję turystyczną na obszar Parku

2 sztuki

Oddziały – 1/130a, 1/135d.

Rodzaj zadań ochronnych

Rozmiar

Lokalizacja¹⁾

1. Kontrola funkcjonowania i bieżące naprawy systemu zastawek na dawnych rowach melioracyjnych oraz na potokach w dolinie Wołosatego i w dolinie górnego Sanu.

2. Kontrola rozlewisk tworzonych przez bobry (Castor fiber)

300 sztuk

Obwody ochronne – Tarnawa, Wołosate

Lp.

Rodzaj zadań ochronnych

Rozmiar

Lokalizacja¹⁾

1

1. Rozmieszczenie tablic informujących o wykonanych zabiegach ochronnych w otoczeniu przyrodniczym szlaków pieszych w celu zapewnienia niezbędnego efektu edukacyjnego i ochronnego.

2. Wymiana zużytych tablic na nowe

50 sztuk

1. Piesze szlaki turystyczne.

2. Ścieżki przyrodnicze

2

Systematyczne oczyszczanie drenów

300 sztuk

Piesze szlaki turystyczne

3

Systematyczne sprzątanie odpadów pozostawianych przez turystów wzdłuż pieszych szlaków turystycznych

70 ha (na długości
70 km)

Lp.

Rodzaj zadań ochronnych

Rozmiar

Lokalizacja¹⁾

1

Ochrona niedźwiedzia (Ursus arctos) – rewitalizacja bazy żerowej (zabiegi pielęgnacyjne w obrębie zadrzewień owocowych – prześwietlanie i usuwanie drzew)

100 sztuk drzew

Obszar Parku

2

Ochrona populacji bobra (Castor fiber) – nasadzenia wierzbowe (wierzba krucha) w celu zapewnienia bazy pokarmowej

0,6 ha

Oddziały – 1/255a (0,3ha), 268a (0,3ha)

3

Ochrona populacji bobra (Castor fiber) – monitoring populacji na wybranych stanowiskach w Parku

30 stanowisk

Caryńskie, Górny San, Moczarne, Tarnawa, Wołosate

4

Ochrona ptaków – nasadzenia drzewek w formie niewielkich kęp

140 sztuk

Tarnawa 1/251a, 1/251d, 1/261b

5

Ochrona ptaków – dokarmianie ptaków w okresie zimy (zakup karmy dla ptaków)

300 kg

Przy osadach – Wołosate, Tarnawa, Ustrzyki Górne

6

Ochrona płazów:

1) ograniczenie śmiertelności płazów na drogach poprzez montaż płotków wzdłuż dróg oraz nadzór,

2) ocena stanu populacji

0,3 km

Oddziały – 1/132, 1/185, 1/217

7

Ochrona płazów i bezkręgowców wodnych:

1) pogłębianie i oczyszczanie oczek wodnych z osadów,

2) usunięcie nadmiaru roślinności

18 sztuk

1 Wołosate, oddział – 1/181g.

2. Ustrzyki Górne, oddział 1/132k/f, 1/213c.

3. Brzegi Górne, oddział 2/86b.

4. Osada, oddział 2/171h.

5. Tarnawa, oddziały – 1/95a, 1/256a, 1/259a, 1/261b, 1/266b, 1/264c, 1/271, 1/262a

8

Ochrona płazów i bezkręgowców wodnych – zabezpieczenie oczek wodnych znajdujących się w strefie wypasu, poprzez grodzenie pastuchem elektrycznym

7 sztuk

Brzegi Górne, oddział – 2/86b, Wołosate, oddział – 1/181g

9

Ograniczanie nielegalnego połowu ryb – nadzór w okresie niskiego stanu wód w miesiącach – VII, VIII, IX, X

112 km

System rzeczny na terenie Parku, rzeki i potoki – Rzeczyca, Górna

10

Ochrona ryb:

1) nadzór nad tarliskami w miesiącach – X, XI, XII,

2) ocena stanu populacji

112 km

Solinka, Nasiczniański, Wołosaty, Wołosatka, Halicz, San

11

Zabezpieczenie stanowisk cennych gatunków bezkręgowców – nadzór nad stanowiskami opisowymi (miejscami typowymi – loci typici)

17 stanowisk, według potrzeb

Obszar Parku,

12

1. Koszenia zapobiegające zarastaniu stanowisk rzadkich bezkręgowców (Hymenoptera, Coleoptera, Lepidoptera).

2. Ocena występowania rzadkich gatunków motyli dziennych Rhopalocera – monitoring skuteczności zabiegu koszenia

0,4 ha, według potrzeb

13

Monitoring ważek Odonata w pobliżu oczek wodnych w celu aktualizacji listy gatunków występujących w Parku w tym ocena występowania gatunków rzadkich i chronionych oraz gatunków ujętych w załączniku II do dyrektywy Rady z 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory

10 stanowisk

Obszar Parku

14

Monitoring rzadkich i chronionych gatunków chrząszczy Coleoptera oraz gatunków ujętych w załączniku nr 2 do dyrektywy Rady z 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r., w szczególności gatunków:

1) nadobnicy alpejskiej (Rosalia alpina),

2) zgniotka cynobrowego (Cucujus cinnaberinus),

3) ponurka Sznajdera (Boros Schneideri),

4) zagłębeka bruzdkowanego (Rhysodes sulcatus),

5) wynurta (Ceruchus chrysomelinus),

6) biegacza urozmaiconego (Carabus variolosus),

7) biegacza Zawadzkiego (Carabus zawadzkii)

10 stanowisk

Obszar Parku

15

Usunięcie ogrodzeń z siatki stanowiących pozostałość po dawnych zabiegach ochronnych

1,3 km

Oddziały – 1/248a, 1/248f, 1/251h, 1/251a, 1/280a, 1/263a, 1/264c, 1/267a, 1/261b, 1/276a;

16

Usuwanie zbędnych krzewów i drzew zarastających historyczne zespoły osadnicze (cmentarze, cerkwiska, miejsca po zagrodach)

4,04 ha

Oddziały – 1/36a, 1/36c, 1/61d, 1/74c, 1/75a, 1/87c, 1/181f, 1/250d, 1/258b, 1/263a, 1/265a, 1/266a, 1/267a, 1/268a, 1/268d, 1/268f, 1/268g, 2/67f, 1/281c, 2/286c

17

Budowa małych elementów infrastruktury na terenach historycznej zabudowy

2 sztuki

Cembrowiny przy 2 studniach wraz z żurawiem przy ruinach dworu w Siankach

18

Budowa panoramy na Przełęczy Wyżniańskiej pokazującej tereny historycznej zabudowy

2 sztuki

Przełęcz Wyżniańska

19

Budowa tablic informujących o potrzebie ochrony kraj obrazu przyrodniczo –kulturowego

2 sztuki

Przy cerkwisku w Caryńskiem, przy ruinach dworu w Siankach

20

Uzupełnienie oznakowania odcinka ścieżki spacerowej Tarnawa Niżna-Dźwiniacz

1,05 km

Oddziały – 1/267a, 1/267b

21

Poprawa oznakowania szlaków rowerowych i konnych w obszarze Parku

155 km

Ciąg szlaków rowerowych i konnych

22

Zabezpieczenie środkami do konserwacji drewna wiat (deszczochronów) przy szlakach pieszych i wiat typu brogowego na parkingach, konstrukcji drewnianych pod tablice informacyjne

61 sztuk

Przy pieszych szlakach turystycznych i parkingach

23

Zabezpieczenie ławostołów środkami do konserwacji drewna

20 sztuk

Przy pieszych szlakach turystycznych i parkingach

24

1. Konserwacja urządzeń turystycznych:

1) znaki,

2) słupki,

3) tablice,

4) drogowskazy.

2. Oznakowanie ścieżek przyrodniczych – systematyczne usuwanie braków

140 km

Piesze szlaki turystyczne i ścieżki przyrodnicze

25

Utrzymanie drożności ścieżek przyrodniczych i spacerowych poprzez ich koszenie oraz usuwanie odrastających drzew i krzewów

4 sztuki

1. Ścieżka przyrodnicza w dolinie górnego Sanu.

2. Ścieżka przyrodnicza w Brzegach Górnych.

3. Ścieżka przyrodnicza Ustrzyki Górne-Wołosate.

4. Ścieżka spacerowa Tarnawa- Dźwiniacz

26

Udrożnienie szlaków konnych, poprzez:

1) utrzymywanie ich przejezdności,

2) stałą kontrolę oznakowań,

3) usuwanie wiatrołomów, zakrzaczeń,

4) koszenie tras

81 km

Szlaki konne w granicach Parku

27

Wykonanie zabezpieczeń wokół dawnych studni

12 sztuk

Obwód Ochronny Górny San

28

Utrzymanie otoczenia (koszenie, odkrzaczanie, porządkowanie) obiektów turystycznych (parkingi, wiaty) oraz terenów zielonych w osiedlach na terenie Parku

30 ha

Obwody ochronne –Wołosate, Ustrzyki Górne, Brzegi Górne, Tarnawa, Caryńskie, Osada

29

Remont pomostu drewnianego i ogrodzenia w ogródku eksperymentalnym przy Terenowej Stacji Edukacji Ekologicznej w Suchych Rzekach

76 m

Oddział 2/126c

30

Budowa drewnianej konstrukcji pod trzysekcyjną tablicę informacyjną

1 sztuka

Obwód Ochronny Tarnica

31

Zakup i montaż drewnianych ławek wyznaczających obszary wypoczynku wzdłuż szlaków turystycznych

54 sztuki

Obwód Ochronny Tarnica, Wołosate

32

Budowa ławostołów w obrębie szlaków turystycznych i ścieżek przyrodniczych

4 sztuki

Przy cerkwisku w Caryńskiem, przy ruinach dworu w Siankach oraz kaplicy Stroińskich

33

Utrzymanie bezleśnego pasa na granicy państwa

22,00 ha

Obwody ochronne Górny San, Tarnawa

34

Utrzymywanie i systematyczne odnawianie oznakowania granic Parku

202 km

Według potrzeb, na całej granicy Parku

35

Budowa suchych toalet typu alpejskiego

1 sztuka

Oddział 2/85b

36

Przebudowa i rozbudowa budynku gospodarczego w Wołosatem, ze zmianą sposobu użytkowania na sanitarno-socjalny i punkt informacyjno-edukacyjny

1 sztuka

Oddział 1/182m

Lp.

Nazwa gatunku

Rodzaj zadań ochronnych

Opis sposobów ochrony

1

Arnika górska (Arnica montana L.)

Wzmacnianie trwałości populacji naturalnych oraz ochrona ex situ rzadkich i zagrożonych gatunków roślin

1. Prowadzenie uprawy eksperymentalnej w Suchych Rzekach.
2. Zasilanie populacji naturalnych przez wprowadzanie osobników z hodowli prowadzonej w formie ochrony ex situ

2

Chaber Kotschyego (Centaurea kotschyana HEUFF. ex W. D. J. KOCH)

3

Ciemiernik purpurowy (Helleborus purpurascens WALDST. & KIT.)

4

Czeremcha skalna (Padus petraea TAUSCH)

Prowadzenie uprawy eksperymentalnej w Suchych Rzekach

5

Driakiew lśniąca (Scabiosa lucida VILL.)

6

Dzwonek szerokolistny (Campanula latifolia L.)

1. Prowadzenie uprawy eksperymentalnej w Suchych Rzekach.
2. Zasilanie populacji naturalnych przez wprowadzanie osobników z hodowli prowadzonej w formie ochrony ex situ

7

Goryczka wczesna (Gentianella lutescens (VELEN.) HOLUB subsp. lutescens)

Prowadzenie uprawy eksperymentalnej w Suchych Rzekach

8

Goryczka wąskolistna (Gentiana pneumonanthe L.)

1. Prowadzenie uprawy eksperymentalnej w Suchych Rzekach.
2. Zasilanie populacji naturalnych przez wprowadzanie osobników z hodowli prowadzonej w formie ochrony ex situ

9

Goździk kartuzek skalny (Dianthus carthusianorum L. var. saxigenus Schur)

10

Groszek wschodniokarpacki (Lathyrus laevigatus (WALDST. & KIT.) GREN.)

Prowadzenie uprawy eksperymentalnej w Suchych Rzekach

11

Kosaciec syberyjski (Iris sibirica L.)

1. Prowadzenie uprawy eksperymentalnej w Suchych Rzekach.
2. Zasilanie populacji naturalnych przez wprowadzanie osobników z hodowli prowadzonej w formie ochrony ex situ

12

Lepnica karpacka (Silene dubia HERBICH)

13

Mieczyk dachówkowaty (Gladiolus imbricatus L.)

14

Ostrożeń wschodniokarpacki (Cirsium waldsteinii ROUY)

Prowadzenie uprawy eksperymentalnej w Suchych Rzekach

15

Ostróżka wyniosła (Delphinium elatum L.)

1. Prowadzenie uprawy eksperymentalnej w Suchych Rzekach.
2. Zasilanie populacji naturalnych przez wprowadzanie osobników z hodowli prowadzonej w formie ochrony ex situ

16

Pełnik alpejski (Trollius altissimus CRANTZ)

17

Pełnik europejski (Trollius europaeus L.)

18

Powojnik alpejski (Clematis alpina (L.) MILL.)

Prowadzenie uprawy eksperymentalnej w Suchych Rzekach

19

Rdest żyworodny (Polygonum viviparum L.)

1. Prowadzenie uprawy eksperymentalnej w Suchych Rzekach.
2. Zasilanie populacji naturalnych przez wprowadzanie osobników z hodowli

20

Rosiczka okrągłolistna (Drosera rotundifolia L.)

21

Różeniec górski (Rhodiola rosea L.)

22

Sesleria Bielza (Sesleria bielzii SCHUR)

23

Tojad bukowiński (tauryjski karłowaty) (Aconitum bucovinense ZAPAŁ.)

24

Tojad wschodniokarpacki (Aconitum lasiocarpum (RCHB.) GÁYER)

Prowadzenie uprawy eksperymentalnej w Suchych Rzekach

25

Turzyca skąpokwiatowa (Car ex pauciflora LIGHTF.)

1. Prowadzenie uprawy eksperymentalnej w Suchych Rzekach.
2. Zasilanie populacji naturalnych przez wprowadzanie osobników z hodowli prowadzonej w formie ochrony ex situ

26

Zawilec narcyzowy (Anemone narcissifolia L.)

27

Zerwa kulista (Phyteuma orbiculare L.)

28

Arnika górska (Arnica montana L.)

Poprawa warunków siedliskowych gatunków zagrożonych

Selektywne, punktowe usuwanie gatunków konkurencyjnych w celu poprawy warunków wzrostu gatunków zagrożonych

29

Podejźrzon rutolistny (Botrychium multifidum (S. G. GMEL.) RUPR.)

Usuwanie krzewów ze stanowisk

30

Dzwonek piłkowany (Campanula serrata (KIT.) Hendrych)

1. Wykaszanie łąk z populacjami Campanula serrata.
2. Usuwanie krzewów z powierzchni o intensywnym zarastaniu samosiewem drzew

Lp.

Nazwa gatunku

Rodzaj zadań ochronnych

Opis sposobów ochrony

1

Żubr (Bison bonasus)

Ochrona żubra (Bison bonasus)

Długoterminowy monitoring zmian liczebności populacji, jej struktury, rozmieszczenia i śmiertelności oraz stanu zdrowotnego

2

1. Jeleń (Cervus elaphus).
2. Sarna (Capreolus capreolus).
3. Dzik (Sus scrofa)

Ochrona jelenia (Cervus elaphus), sarny (Capreolus capreolus) i dzika (Sus scrofa)

1. Kontynuacja monitoringu zagęszczenia zwierząt kopytnych na wyznaczonych transektach w obrębie stałych powierzchni próbnych na terenie Parku i otuliny w celu uchwycenia trendów zmian liczebności populacji i wytypowania miejsc koncentracji zwierząt.
2. Analiza danych monitoringowych oraz uwarunkowań ekologicznych (relacja drapieżnik – ofiara, dostępność korytarzy migracyjnych, kierunki i zasięgi migracji, itp.) jako podstawa do prowadzenia racjonalnej gospodarki łowieckiej, a w szczególności do podejmowania decyzji odnośnie do potrzeb ewentualnej redukcji wielkości populacji poza obszarem Parku.
3. Współpraca z Państwowym Gospodarstwem Leśnym Lasy Państwowe w zakresie gospodarowania populacją jelenia (Cervus elaphus), sarny (Capreolus capreolus) i dzika (Sus scrofa) zmierzająca do optymalizacji zagęszczenia zwierząt kopytnych określonej na podstawie specjalistycznych analiz eksperckich

3

Niedźwiedź (Ursus arctos)

Ochrona niedźwiedzia (Ursus arctos)

1. Zapobieganie synantropizacji osobników poprzez prawidłowe gospodarowanie odpadami na terenie Parku i otuliny.
2. Określenie strefy ochrony gawr w okresie rozrodu od 1 listopada do 31 marca w promieniu 500 m.
3. Zabezpieczenie bazy pokarmowej przez utrzymanie liczebności populacji potencjalnych ofiar gwarantującej zachowanie właściwego stanu ochrony populacji gatunku, zachowanie borówczysk, lasków leszczynowych i starych sadów, dostarczających latem i jesienią owoców.
4. Monitoring w zakresie lokalizacji zwierząt, miejsc gawrowania, liczebności populacji, sposobu użytkowania i wielkości areałów oraz kierunku, zasięgu i częstości migracji (zimowe tropienia, akcje inwentaryzacyjne, stosowanie fotopułapek oraz bezinwazyjnych metod genetycznych).
5. Edukacja turystów i społeczności lokalnych nastawiona na promowanie właściwych zachowań w relacji człowiek – zwierzę, w tym w odniesieniu do postępowania z odpadami

4

Wilk (Canis lupus)

Ochrona wilka (Canis lupus)

1. Kontynuacja monitoringu zmian liczebności watah przebywających na terenie Parku (zimowe tropienia, akcje inwentaryzacyjne, fotopułapki, telemetria oraz metody genetyczne).
2. Wyznaczenie strefy ochrony okresowej w promieniu 500 m od nor w okresie rozrodu, od 1 kwietnia do 15 lipca.
3. Opiniowanie planów łowieckich w otulinie Parku ze szczególnym uwzględnieniem aspektów ekologicznych (relacja drapieżnik – ofiara, szlaki migracyjne, koncentracja potencjalnych ofiar, itp.) związanych z koniecznością utrzymania wielkości populacji jeleniowatych na poziomie gwarantującym zachowanie właściwego stanu ochrony gatunku.
4. Prowadzenie działań edukacyjnych społeczności lokalnych uświadamiających potrzebę zabezpieczania stad zwierząt gospodarskich przed ewentualną presją drapieżniczą ze strony wilka (Canis lupus)

5

Ryś (Felis lynx)

Ochrona rysia (Felis lynx)

Monitoring lokalizacji zwierząt na podstawie zimowych tropień, akcji inwentaryzacyjnych, zastosowania fotopułapek oraz zbierania wszelkich informacji o gatunku

6

Bóbr (Castor fiber)

Ochrona bobra (Castor fiber)

Wzbogacanie naturalnej bazy żerowej oraz monitoring na stałych powierzchniach w celu określenia wpływu bobra (Castor fiber) na ekosystemy Parku

7

1. Orzeł przedni (Aquila chrysaetos).
2. Orlik krzykliwy (Aquila pomarina).
3. Myszołów (Buteo buteo)
4. Trzmielojad (Pernis apivorus).
5. Pustułka (Falco tinnunculus)

Ochrona ptaków szponiastych

1. Utrzymanie terenów otwartych poprzez wykaszanie i wypas zwierząt gospodarskich w celu zachowania obszarów łowieckich ptaków szponiastych i ich zabezpieczenia przed zarastaniem.
2. Wyznaczanie stref ochronnych wokół gniazd gatunków z rodzaju Aquila

8

1. Puszczyk uralski (Strix uralensis).
2. Puszczyk zwyczajny (Strix aluco).
3. Włochatka (Aegolius funereus)
4. Sóweczka (Glaucidium passerinum).
5. Dzięcioł duży (Dendrocopos major).
6. Dzięcioł białogrzbiety (Dendrocopos leucotos)
7. Krętogłów (Jynx torquilla).
8. Kowalik (Sitta europaea)

Ochrona ptaków

Kształtowanie siedlisk dla gniazdowania, poprzez zachowanie starych dziuplastych drzew

9

Kowalik (Sitta europaea) oraz gatunki z rodziny sikor (Paridae)

Dokarmianie ptaków w sąsiedztwie osad ludzkich w okresie zimowym

10

1. Kumak górski (Bombina variegata).
2. Traszka karpacka (Triturus montandoni).
3. Traszka górska (Triturus alpestris).
4. Żaba trawna (Rana temporaria)

Ochrona płazów

1. Przeciwdziałanie zwiększonej śmiertelności płazów na drogach publicznych w okresie wiosennej i jesiennej migracji poprzez montaż płotków ograniczających.
2. Propagowanie konstruowania przejść pod drogami w przypadku działań związanych z remontami dróg na obszarze Parku
3. Udrażnianie istniejących przepustów wraz z montażem płotków kierunkowych

11

1. Kumak górski (Bombina variegata).
2. Traszka karpacka (Triturus montandoni).
3. Traszka górska (Triturus alpestris).
4. Bezkręgowce:
1) Pływak żółtobrzeżek (Dytiscus marginalis),
2) Ważka płaskobrzucha (Libellula depressa),
3) Świtezianka dziewica (Calopteryx virgo),
4) Płoszczyca szara (Nepa cinerea),
5) Pluskolec pospolity (Notonecta glauca)

Ochrona płazów i bezkręgowców wodnych

Zabezpieczenie miejsc rozrodu i bytowania płazów oraz bezkręgowców wodnych poprzez pogłębianie, oczyszczanie względnie powiększenie istniejących oczek wodnych

12

Pstrąg potokowy (Salmo trutta m. fario)

Ochrona ryb

Ograniczenie nielegalnego połowu pstrąga potokowego (Salmo trutta m. fario) oraz szczególny nadzór w okresie wiosennym (kwiecień, maj), w okresie niskiego stanu wód (lipiec, sierpień, wrzesień, październik) i w okresie tarła (październik, listopad)

13

1. Leptogammus carpaticus¹⁾
2. Hygrobates conspiciendus¹⁾
3. Siro carpaticus¹⁾
4. Lithobius tenebrosus setiger¹⁾.
5. Eosentomon carpaticum¹⁾
6. Eosentomon polonicum¹⁾
7. Rhithrogena wolosatkae¹⁾.
8. Miramella ebneri carpathica¹⁾.
9. Speudotettix montanus¹⁾
10. Xantholinus azuganus trellai¹⁾.
11. Aulacidea trapogonis celata¹⁾.
12. Melampophylax polonicus¹⁾.
13. Trichocera carpathica¹⁾.
14. Trichocera kotejai¹⁾.
15. Trichocera transversa¹⁾
16. Hilara carpatica¹⁾
17. Phytomyza nowakowskiana¹⁾.

Ochrona bezkręgowców

1. Nadzór nad stanowiskami opisowymi (miejscami typowymi – loci typici) – 17 stanowisk.
2. Ochrona zachowawcza:
1) kontrola siedlisk,
2) utrzymanie siedlisk typowych dla gatunków

14

Stanowiska gatunków górskich i endemitów wschodniokarpackich

Nadzór nad skupiskami rzadkich i endemicznych gatunków bezkręgowców oraz monitoring stanowisk w wyznaczonych miejscach wzdłuż szlaków

15

1. Phyllobius scutellaris¹⁾
2. Donus elegans¹⁾
3. Pholicodes pancaucasicus¹⁾
4. (skreślony)

Ochrona rzadkich gatunków bezkręgowców ciepłolubnych

Koszenia zapobiegające zarastaniu fragmentów łąk o charakterze kserotermicznym

16

Koń huculski

Zachowawcza hodowla konia huculskiego – ochrona rzadkiej regionalnej rasy

Zakup paszy treściwej, pozyskanie siana i podściółki (słoma) oraz zakup usług w ramach opieki weterynaryjnej

Miejsca udostępniane

Maksymalna liczba osób mogących przebywać
jednocześnie w danym miejscu

Obszary ochrony ścisłej i czynnej Bieszczadzkiego Parku Narodowego

100 osób

Lp.

Miejsca udostępniane¹⁾

Maksymalna liczba osób mogących przebywać
jednocześnie w danym miejscu

1

Miejsce odpoczynku – rejon „źródełka pod Tarnicą”, oddziały – 1/124, 1/150

25 osób

2

Parking w Brzegach Górnych dla 2 autobusów i 45 samochodów osobowych, oddział 2/67h

250 osób

3

Parking na Przełęczy Wyżniańskiej dla 2 autobusów i 45 samochodów osobowych, oddział 2/70k

250 osób

4

Parking w dolinie Rzeczycy dla 20 samochodów osobowych, oddział 1/18c

100 osób

5

Parking w dolinie Terebowca dla 40 samochodów osobowych, oddział 1/129l

200 osób

6

Parking w Ustrzykach Górnych – dla 6 autobusów oraz 60 samochodów osobowych, oddział 1/217b

500 osób

7

Parking (w Bereżkach) dla 20 samochodów osobowych, oddział 2/1r

100 osób

8

Parking w Wołosatem dla 5 autobusów i 60 samochodów osobowych, oddział 1/182m

500 osób

9

Parking w Bukowcu dla 30 samochodów osobowych, oddział 1/280c

150 osób

10

Parking na Campingu „Górna Wetlinka” dla 3 autobusów i 30 samochodów osobowych, oddział 2/172

250 osób

11

Parking dla zwiedzających kompleks torfowisk w Tarnawie Niżnej, oddział o numerze 1/253bc

100 osób

12

Rekreacyjny wyciąg narciarski w Ustrzykach Górnych, oddział o numerze 1/132 k, l

100 osób

13

Miejsce odpoczynku przy parkingu na Przełęczy Wyżniańskiej, oddział 2/70

30 osób

14

Miejsca odpoczynku w Brzegach Górnych, oddziały – 2/66i, 2/66r

50 osób

Nr zabiegu

Cel wykonania zabiegu

Konieczność wykonania zabiegu

Planowany termin wykonania zabiegu

1

Poprawa warunków wzrostu populacji arniki górskiej

Stanowiska rośliny zagrożone przez rozrastanie się traworośli

III kwartał

2

Zwiększenie liczebności mało liczebnych populacji naturalnych

Populacje gatunków roślin objętych zabiegiem są skrajnie nieliczne i zagrożone wygięciem. Zwiększenie liczebności zmniejszy ryzyko zaniku stanowiska

III kwartał

3

Odtworzenie zniszczonych przez wydeptywanie muraw wysokogórskich

Wydeptywanie otoczenia szlaków turystycznych powoduje erozję powierzchniowych warstw gleby do skały macierzystej, co z kolei utrudnia spontaniczną (naturalną) regenerację zbiorowisk mimo stosowanych zabezpieczeń technicznych

III kwartał

Nr zabiegu

Cel wykonania zabiegu

Konieczność wykonania zabiegu

Planowany termin wykonania zabiegu

1

Zabezpieczenie płytkich gleb początkowego stadium rozwoju (gleb inicjalnych, regosoli i rankerów w obszarze połonin) przed oddziaływaniem ruchu turystycznego

W przypadku zaniechania wykonania zadania będą się powiększać powierzchniowe uszkodzenia płatów gleb – nastąpi nieodwracalna utrata siedlisk przyrodniczych dla roślin połoninowych

czerwiec-lipiec

2

Ograniczenie powierzchniowych uszkodzeń gleb brunatnych kwaśnych i brunatnych oglejonych w piętrze lasu dolnoreglowego przez wydeptywanie

Na stromych podejściach szerokość szlaków pieszych wynosi kilkanaście metrów. Zabieg ograniczy obszar szlaku, po jakim mogą się poruszać zwiedzający do szerokości około 3 m

kwiecień-sierpień

3

Ograniczenie skutków erozji i ruchów masowych na szlakach turystycznych

W przypadku zaniechania wykonania zadania nastąpi intensyfikacja procesów erozyjnych na szlakach

kwiecień-sierpień

4

Propagowanie wiedzy o ochronie otoczenia przyrodniczego szlaków pieszych

Tablice wykonane w miejscu technicznej konserwacji szlaku informujące zwiedzających o konieczności wykonywania prac z zakresu ochrony czynnej ekosystemów

sierpień-wrzesień

5–6

Ograniczenie skutków erozji i ruchów masowych na szlakach turystycznych

W przypadku zaniechania wykonania zadania nastąpi intensyfikacja procesów erozyjnych na szlakach

kwiecień-sierpień

7–11

Przegląd i konserwacja dotychczas wykonanych zabezpieczeń

Stan urządzeń w obrębie szlaków wymaga stałego nadzoru

czerwiec-październik

12

Utrzymanie w czystości otoczenia przyrodniczego szlaku

Odpadki i śmieci przy szlakach turystycznych zwiększają degradację środowiska i są poważnym atraktorem ze względu na wabienie dzikich zwierząt (niedźwiedź (Ursus arctos), wilk (Canis lupus))

maj-październik

13

Zahamowanie postępującego niszczenia poręczy mostu

Liczne uszkodzenia elementów stalowych i betonowych poręczy

II kwartał

14

Zahamowanie postępującego niszczenia szlabanu

Metalowa konstrukcja jest uszkodzona przez rdzę i wymaga pilnej konserwacji

II kwartał

Nr zabiegu

Cel wykonania zabiegu

Konieczność wykonania zabiegu

Planowany termin wykonania zabiegu

1–4

Przebudowa drzewostanów przez wprowadzenie gatunków zgodnych z siedliskiem, rozluźnienie górnej warstwy drzew dla poprawy warunków wzrostu i rozwoju młodych drzew

Niekorzystne zmiany w poszczególnych częściach ekosystemu leśnego (degradacja zbiorowisk roślinnych, wielkopowierzchniowy rozpad drzewostanu, przekształcanie gleb), wynikające z niedostosowania składu gatunkowego drzewostanów do siedliska (w drzewostanach sztucznego pochodzenia z dużym udziałem świerka). Znaczna powierzchnia ekosystemów leśnych z dużym udziałem świerka sztucznego pochodzenia spowalnia proces spontanicznej przebudowy. Dlatego też wskazane jest wspomaganie procesów naturalnych i renaturalizacji drzewostanów sztucznego pochodzenia poprzez prowadzenie zabiegów ochrony czynnej, szczególnie w miejscach gdzie rozwój odnowień spontanicznych jest niewystarczający lub wręcz niemożliwy

II–IV kwartał

5–6

Polepszenie warunków wzrostu sadzonek oraz kształtowanie składu gatunkowego i form zmieszania na uprawach

Silna konkurencja roślinności zielnej i gatunków lekkonasiennych w dostępie do wody i składników mineralnych

II–III kwartał

7–8

Produkcja materiału sadzeniowego

Produkcja rodzimego materiału sadzeniowego z nasion pobranych z drzew o znanym pochodzeniu, wzrastających w warunkach klimatycznych Parku

II–IV kwartał

9–11

Odnowienia naturalne i zabezpieczenia upraw przed szkodami ze strony zwierząt roślinożernych na obszarach objętych przebudową i przemianą drzewostanów

Znaczne uszkodzenia przez zwierzęta roślinożerne w postaci zgryzania pędów wierzchołkowych i pędów bocznych, powodujące zaburzenia wzrostu lub zamieranie sadzonek

II–IV kwartał

12–13

Ograniczenie zamierania drzewostanów świerkowych

Zamieranie drzewostanów świerkowych na znacznych powierzchniach powodowane przez czynniki biotyczne (gradacyjny rozwój owadów). Znaczna powierzchnia drzewostanów sztucznego pochodzenia z dużym udziałem świerka powoduje zagrożenie rozwojem wielkopowierzchniowej gradacji (w drzewostanach osłabionych przeznaczonych do przebudowy składu gatunkowego)

II–III kwartał

14

Renaturalizacja terenu

Zaniechanie wykonania spowoduje pogorszenie się walorów estetycznych i krajobrazowych

III kwartał

15

Przywrócenie do właściwego stanu miejsca przechowywania sadzonek

W obecnym stanie budynek nie spełnia swojej podstawowej funkcji

I–II kwartał

16

Zahamowanie odpływu wody i erozji szlaku oraz zabezpieczenie możliwości jego użytkowania w przyszłości

Koleiny obecne na szlaku powodują gwałtowny spływ wód po opadach deszczu dokonując przyspieszonej erozji szlaku

I–IV kwartał

17

Poprawa tempa osuszania drogi oraz zahamowanie uszkadzania drogi przez korzenie drzew i krzewów

Silnie rozwinięta roślinność spowalnia osuszanie drogi przyczyniając się do jej szybszego niszczenia

I–IV kwartał

18

Oczyszczenie drogi z powalonych drzew i zarastających krzewów

Brak możliwości użycia drogi w razie pożaru

I–IV kwartał

19

Zahamowanie uszkodzeń powierzchni szlaku

W miejscach o podwyższonej wilgotności użytkowanie szlaku może prowadzić do uszkadzania powierzchni gruntu na znacznym obszarze a w konsekwencji do zupełnego braku możliwości jego użytkowania

I–IV kwartał

20

Możliwość prowadzenia przebudowy i przemiany drzewostanów

Bez wykonania nowych szlaków nie będzie możliwe sprawne przeprowadzenie przebudowy drzewostanów

I–IV kwartał

21

Zapewnienie bezpieczeństwa przeciwpożarowego

Brak jest w pobliżu łatwo dostępnego źródła wody

III kwartał

Nr zabiegu

Cel wykonania zabiegu

Konieczność wykonania zabiegu

Planowany termin wykonania zabiegu

1

Zachowanie bioróżnorodności łąk i utrzymanie wybranych powierzchni nieleśnych w stanie bezleśnym

W przypadku pozostawienia wspomnianych powierzchni na kilka lat bez zabiegu koszenia następuje wyraźny spadek liczby gatunków (ustępują rośliny światłożądne) oraz zwiększenie udziału powierzchni gatunków ekspansywnych, a także sukcesywne zarastanie przez samosiew dendroflory

Lipiec-sierpień

2

Zachowanie płatów ziołorośli, szuwarów, mokrych łąk i okrajków torfowiskowych

Zaniechanie koszenia tych fitocenoz prowadziłoby do zarastania ich krzewami i drzewami oraz zubożenia składu florystycznego

Sierpień

3

Zachowanie fragmentów ekosystemów połoninowych w stanie zbliżonym do dawnej gospodarki kośno-pasterskiej, utrzymanie cennych gatunków ziołoroślowych: tojadów, pełników, itp.

Zabieg wykonywany w formie eksperymentalnej, mający na celu podkreślenie charakteru spontanicznych przemian roślinności w piętrze subalpejskim (stworzenie punktów odniesienia dla zachodzących przemian fitosocjologicznych w strukturze ziołorośli i traworośli, podlegających wtórnej sukcesji)

Sierpień,
wrzesień

4

Utrzymanie obiektów dawnej kultury materialnej poprzez usuwanie roślinności spontanicznej

Pozostawienie roślinności z sukcesji wtórnej bez działań ochrony aktywnej prowadzi do zacierania śladów dawnej kultury materialnej w otoczeniu cerkwi, cerkwisk, chałup, cmentarzy, kapliczek, itp.

Sierpień

5

Zachowanie roślinności o charakterze pastwiskowym z gatunkami związanymi z dawnym wypasem

Brak wypasu powoduje szybkie wyparcie gatunków światłożądnych, niskodarniowych, odpornych na zgryzanie i zdeptywanie

Maj–wrzesień

6

Uzupełnienie kośno-pastwiskowych ekosystemów łąkowych w makro i mikroelementy

Zbiór biomasy i wypas bez nawożenia prowadzi do powstawania fitocenoz zdegenerowanych o ubogim w gatunki składzie florystycznym, z kolei składowanie obornika w innych miejscach jest powodem niepożądanej eutrofizacji siedlisk

Listopad

7

Hamowanie wtórnej sukcesji lasu i ograniczanie powierzchni terenów z nalotem (spontanicznym, naturalnym rozsiewaniem się drzew i krzewów) drzew i krzewów

Zaniechanie zabiegu usuwania nalotu prowadzi w szybkim tempie do wtórnej sukcesji leśnej, co stanowi zagrożenie dla wielu siedlisk (torfowiska, szuwary, ziołorośla), jak również stanowisk cennych gatunków roślin i zwierząt

Sierpień, wrzesień

8

Eliminacja gatunków synantropijnych obcego pochodzenia

Pozostawienie stanowisk barszczu Sosnowskiego bez ingerencji prowadzi do szybkiego inwazyjnego rozprzestrzeniania się tej rośliny na inne powierzchnie

Lipiec

9

Zabezpieczenie przed pożarami lasu

W przypadku łąk niekoszonych, a dających dużo biomasy (która po wyschnięciu jest łatwopalnym materiałem), zachodzi konieczność jej usunięcia z powierzchni, zwłaszcza graniczącej z suchymi lasami szpilkowymi

Sierpień–wrzesień

10

Poprawa warunków wzrostu populacji rzadkich i zagrożonych gatunków

Stanowiska roślin zagrożone przez rozrastanie się krzewów

III kwartał

11

Zwiększenie mało liczebnych populacji naturalnych

Populacje gatunków roślin objętych zabiegiem są skrajnie nieliczne i zagrożone wyginięciem. Zwiększenie liczebności zmniejszy ryzyko zaniku stanowiska

III kwartał

12

Przywrócenie wysokiej różnorodności gatunkowej na łąkach zdegradowanych w wyniku osuszania

W wyniku prac melioracyjnych na łąkach wilgotnych zmniejszył się udział cennych gatunków naczyniowych. W niektórych miejscach gatunki te wyginęły całkowicie. Punktowe wysadzenie gatunków typowych dla siedlisk wilgotnych łąk umożliwi ich rozprzestrzenienie

III kwartał

13

Przygotowanie powierzchni do realizacji ochrony aktywnej (koszeń, usuwania nalotu krzewów i wypasu)

W przypadku braku przygotowania powierzchni realizacja ochrony aktywnej będzie znacznie utrudniona

II–III kwartał

Cel wykonania zabiegu

Konieczność wykonania zabiegu

Planowany termin
wykonania zabiegu

Utrzymanie wysokiego poziomu wód gruntowych w ekosystemach torfowisk, ziołorośli i wilgotnych łąk

Niewykonanie zabiegu spowoduje osuszanie i degradację wilgociolubnych zbiorowisk roślinnych

III kwartał

Nr zabiegu

Cel wykonania zabiegu

Konieczność wykonania zabiegu

Planowany termin wykonania zabiegu

1

Ograniczenie powierzchniowych uszkodzeń gleb brunatnych kwaśnych i brunatnych oglejonych w piętrze lasu dolnoreglowego przed wydeptywaniem

Na stromych podejściach szerokość szlaków pieszych wynosi kilkanaście metrów. Zabieg ograniczy obszar szlaku, po jakim poruszają się zwiedzający do około 3 m

Kwiecień–sierpień

2

Ograniczenie powierzchniowej erozji wodnej (ablacyjnej) na pieszych szlakach turystycznych

Wydeptywanie powierzchni szlaków powoduje zniszczenie porastającej te miejsca roślinności i zmiany w powierzchniowych warstwach gleby. Uszkodzenia inicjują proces erozji wgłębnej sięgającej często aż do skały macierzystej. Woda opadowa, nasila zjawisko erozji. Konieczne jest więc lokalne odprowadzenie wody ze szlaków za pomocą drenów (wodospustów, korytek, itp.). W przeciwnym przypadku dochodzi do intensyfikacji procesów degradacyjnych i powstawania bruzd erozji Unijnej

Kwiecień–sierpień

3–4

Ograniczenie skutków erozji i ruchów masowych na szlakach turystycznych

W przypadku zaniechania wykonania zadania nastąpi intensyfikacja procesów erozyjnych na szlakach

Kwiecień–sierpień

5

Propagowanie wiedzy o ochronie otoczenia przyrodniczego szlaków pieszych

Tablice wykonane w miejscu technicznej konserwacji szlaku informują zwiedzających o konieczności wykonywania takich prac

Sierpień–wrzesień

6

Ograniczenie przed nadmiernym wydeptywaniem i powierzchniowym uszkadzaniem gleb gruntowo-glejowych

Brak możliwości wytyczenia szlaku turystycznego w innym miejscu

Maj

7–14

Wykonanie przeglądu i konserwacji dotychczas wykonanych zabezpieczeń

Stan urządzeń w obrębie szlaków wymaga stałego nadzoru

Czerwiec–październik

15–16

Propagowanie wiedzy o walorach przyrodniczych i o ochronie otoczenia przyrodniczego szlaków pieszych

Tablice informują zwiedzających o walorach przyrodniczych Parku oraz o konieczności wykonywania zabiegów ochronnych

Sierpień–wrzesień

Nr zabiegu

Cel wykonania zabiegu

Konieczność wykonania zabiegu

Planowany termin wykonania zabiegu

1

Utrzymanie lokalnej populacji żubra (Bison bonasus) na obszarze Parku

Szczególnie ciężkie zimowe warunki wywierają znaczną presję na mało liczne i osłabione lokalne stado żubrów. Przemieszczanie się stada poza granice państwa skutkuje narażeniem na presję kłusownictwa i zwiększoną śmiertelność osobników populacji

I i IV kwartał

2

Utrzymanie lokalnej populacji żubra (Bison bonasus) na obszarze Parku

Naprawy i sprzątanie paśników warunkują skuteczność zimowego dokarmiania żubrów i stanowią ważny czynnik zapobiegania rozprzestrzenianiu się chorób. Działania są także uzupełnieniem realizacji zabiegów nr 1 i 3

III kwartał

3

Ochrona populacji żubra (Bison bonasus) – budowa zagrody

Budowa zagrody stanowi ważny element strategii dla zachowania populacji żubra (Bison bonasus). Budowa nowej zagrody ma na celu umożliwienie przetrzymywania żubrów poza terenem zagrożonym gruźlicą

II, III, IV kwartał

4–5

Ochrona dużych drapieżników –rewitalizacja bazy żerowej niedźwiedzia (Ursus arctos)

Hodowla sadzonek drzew i krzewów owocowych lokalnego pochodzenia oraz rewitalizacja dawnych sadów pozwala na odtworzenie bazy żerowej niedźwiedzi na terenie Parku

Cały sezon

6–8

Ochrona populacji bobra

Planowane działania zmierzają do wzbogacenia i regeneracji naturalnej bazy żerowej bobra (Castor fiber) na terenie Parku oraz do monitoringu wpływu tych działań na stan populacji gatunku

Cały sezon, monitoring długoterminowy

9

Wspieranie populacji ptaków w okresie zimy

Dokarmianie ptaków warunkuje niejednokrotnie ich przetrwanie w okresach surowych zim oraz zmniejsza śmiertelność w mniej licznych populacjach. Posiada znaczenie edukacyjne ze względu na prowadzenie akcji dokarmiania głównie w sąsiedztwie osad ludzkich

I i IV kwartał

10

Ograniczenie śmiertelności płazów na drogach

Brak odpowiednich zabezpieczeń w okresie wiosennym szczególnie w miejscach o znacznym natężeniu ruchu powoduje duże straty w populacjach płazów

Kwiecień – połowa czerwca

11–12

Poprawa warunków bytowania płazów i bezkręgowców wodnych

Oczyszczanie oczek wodnych (sztucznie tworzonych miejsc rozrodu płazów) warunkuje zachowanie odpowiednio licznych populacji. Zaniechanie działań ochronnych spowoduje utratę ważnych miejsc rozrodu

Koniec III kwartału

13

Eliminacja nielegalnego połowu ryb

Podstawą zachowania ichtiofauny jest systematyczny nadzór, realizowany szczególnie w okresie niskiego stanu wód. Brak nadzoru spowoduje nasilenie procederu kłusownictwa

Lipiec, sierpień, wrzesień

14

Ochrona tarlisk pstrąga

Nadzór nad tarliskami jest niezbędny dla zachowania gatunku. Brak działań prewencyjnych może doprowadzić do nasilenia kłusownictwa

Październik, listopad, grudzień

15

Zabezpieczenie stanowisk dokumentacyjnych (loci typici) bezkręgowców

Nadzór nad stanowiskami dokumentacyjnymi jest jednym z istotniejszych zadań Parku. Brak przedmiotowych działań może doprowadzić do bezpowrotnej utraty takich miejsc

Czerwiec–sierpień

16

Utrzymanie siedlisk rzadkich gatunków bezkręgowców Coleoptera: Pholicodes pancaucasicus, Lixus bardanae, Larinus planus, Phyllobius scutellaris, leiosoma bosnicum, Dorytomus carpathicus, Miarus graminis, Brachyleptura tesserula; Aranea: Agriope bruenichi

Koszenia zapobiegają zarastaniu stanowisk rzadkich gatunków bezkręgowców. Brak takich działań prowadzi najczęściej do zanikania siedlisk, w skrajnych przypadkach do utraty chronionego bądź rzadkiego gatunku.

Wiele gatunków motyli traci swoje siedliska. Planowany monitoring powinien wskazać, czy prowadzone zabiegi (koszenia) przynoszą pożądany skutek oraz na wytypowanie gatunków rzadkich, wymagających podejmowania ponadstandardowych działań ochronnych

III kwartał

17

Ochrona bezkręgowców wodnych – ocena występowania ważek Odonata, w tym gatunków rzadkich i chronionych

Inwentaryzacja ważek w obrębie oczek wodnych dostarczy niezbędnych informacji o tej grupie owadów oraz będzie stanowić element oceny skuteczności działań ochronnych w zakresie tworzenia i utrzymywania funkcjonalnych siedlisk entomofauny wodnej. Zaniechania w tym zakresie skutkować będą brakiem wiedzy o efektywności funkcji ochronnej oczek wodnych

II i III kwartał

18

Usunięcie z terenu fragmentów zbędnych grodzeń, stanowiących pozostałość po dawnych zabiegach ochronnych

Pozostawienie fragmentów grodzeń wpłynie negatywnie na estetyczne walory krajobrazowe może też utrudniać swobodne przemieszczanie się większych gatunków fauny stanowiąc barierę migracyjną

IV kwartał

19

Przepławki stanowią istotny dla ryb element umożliwiający wędrówki wzdłuż potoków i rzek

Brak takich elementów ogranicza występowanie oraz uniemożliwia rozród wielu gatunków ichtiofauny

IV kwartał

20–21

Utrzymanie siedlisk rzadkich gatunków bezkręgowców Coleoptera: Pholicodes pancaucasicus, Lixus bardanae, Larinus planus, Phyllobius scutellaris, leiosoma bosnicum, Dorytomus carpathicus, Miarus graminis, Brachyleptura tesserula; Aranea: Agriope bruenichi

Koszenia zapobiegają zarastaniu stanowisk rzadkich gatunków bezkręgowców. Brak takich działań prowadzi najczęściej do zanikania siedlisk, w skrajnych przypadkach do utraty chronionego bądź rzadkiego gatunku. Wiele gatunków motyli traci swoje siedliska. Planowany monitoring powinien wskazać, czy prowadzone zabiegi (koszenia) przynoszą pożądany skutek oraz na wytypowanie gatunków rzadkich, wymagających podejmowania ponadstandardowych działań ochronnych

III kwartał

22

Ochrona bezkręgowców wodnych – ocena występowania ważek Odonata, w tym gatunków rzadkich i chronionych

Inwentaryzacja ważek w obrębie oczek wodnych dostarczy niezbędnych informacji o tej grupie owadów oraz będzie stanowić element oceny skuteczności działań ochronnych w zakresie tworzenia i utrzymywania funkcjonalnych siedlisk entomofauny wodnej. Zaniechania w tym zakresie skutkować będą brakiem wiedzy o efektywności funkcji ochronnej oczek wodnych

II i III kwartał

23

Usunięcie z terenu fragmentów zbędnych grodzeń, stanowiących pozostałość po dawnych zabiegach ochronnych

Pozostawienie fragmentów grodzeń wpłynie negatywnie na estetyczne walory krajobrazowe może też utrudniać swobodne przemieszczanie się większych gatunków fauny stanowiąc barierę migracyjną

IV kwartał

24

Przepławki stanowią istotny dla ryb element umożliwiający wędrówki wzdłuż potoków i rzek

Brak takich elementów ogranicza występowanie oraz uniemożliwia rozród wielu gatunków ichtiofauny

IV kwartał

25

Propagowanie wiedzy o ochronie walorów kulturowych

Tablice umieszczone w obrębie historycznych zespołów osadniczych eksponują pozostałości dawnej kultury oraz informują zwiedzających o konieczności wykonywania zabiegów ochronnych

II – IV kwartał

26–27

Odpowiednie oznakowanie ścieżek spacerowych i szlaków

28–35

Poprawa stanu zaplecza turystycznego oraz jego infrastruktury technicznej, służących udostępnianiu do zwiedzania. Poprawa oznakowań w terenie i budowa tablic informacyjno-edukacyjnych

36

Ograniczenie uszkodzeń roślinności

37

Poprawa bezpieczeństwa ludzi w rejonie dawnych studni

38

Utrzymanie estetycznego wyglądu obiektów turystycznych (parkingi, wiaty) oraz terenów zielonych w osiedlach Parku

39

Poprawa stanu infrastruktury technicznej, służącej bezpieczeństwu udostępniania do zwiedzania

40

Utrzymanie czytelności oznakowania granicy Parku

Konieczne dla zapewnienia właściwego nadzoru i zarządzania obszarem Parku

Kwiecień–październik

Nr zabiegu

Cel wykonania zabiegu

Konieczność wykonania zabiegu

Planowany termin wykonania zabiegu

1

Utrzymanie naturalnych populacji arniki górskiej i ochrona ex situ

Naturalne stanowiska zagrożone przez wtórną sukcesję

II–IV kwartał

2

Utrzymanie naturalnych populacji chabra Kotschyego i ochrona ex situ

Naturalne stanowiska zagrożone ze względu na stosunkowo niewielką liczebność populacji

3

Utrzymanie naturalnych populacji ciemiernika purpurowego i ochrona ex situ

4

Ochrona ex situ czeremchy skalnej

5

Ochrona ex situ driakwi lśniącej

6

Utrzymanie naturalnych populacji dzwonka szerokolistnego i ochrona ex situ

7

Ochrona ex situ goryczki wczesnej

8

Utrzymanie naturalnych populacji goryczki wąskolistnej i ochrona ex situ

9

Utrzymanie naturalnych populacji goździka kartuzka skalnego i ochrona ex situ

10

Ochrona ex situ groszku wschodniokarpackiego

11

Utrzymanie naturalnych populacji kosaćca syberyjskiego i ochrona ex situ

12

Utrzymanie naturalnych populacji lepnicy karpackiej i ochrona ex situ

13

Utrzymanie naturalnych populacji mieczyka dachówkowatego i ochrona ex situ

14

Ochrona ex situ ostrożenia wschodniokarpackiego

15

Utrzymanie naturalnej populacji ostróżki wyniosłej i ochrona ex situ

16

Utrzymanie naturalnych populacji pełnika alpejskiego ochrona ex situ

17

Utrzymanie naturalnych populacji pełnika europejskiego i ochrona ex situ

18

Ochrona ex situ powojnika alpejskiego

19

Utrzymanie naturalnych populacji rdestu żyworodnego i ochrona ex situ

20

Utrzymanie naturalnych populacji rosiczki okrągłolistnej i ochrona ex situ

21

Utrzymanie naturalnych populacji różeńca górskiego i ochrona ex situ

22

Utrzymanie naturalnych populacji seslerii Bielza i ochrona ex situ

23

Utrzymanie naturalnych populacji tojadu bukowińskiego i ochrona ex situ

24

Ochrona ex situ tojadu wschodniokarpackiego

25

Utrzymanie naturalnych populacji turzycy skąpokwiatowej i ochrona ex situ

26

Utrzymanie naturalnych populacji zawilca narcyzowego i ochrona ex situ

27

Utrzymanie naturalnych populacji zerwy kulistej i ochrona ex situ

28

Poprawa warunków siedliskowych zagrożonych populacji arniki górskiej

Naturalne stanowiska zagrożone przez wtórną sukcesję

III kwartał

29

Poprawa warunków siedliskowych zagrożonej populacji podejźrzonu rutolistnego

30

Poprawa warunków siedliskowych zagrożonych populacji dzwonka piłkowanego

Cel wykonania zabiegu

Konieczność wykonania zabiegu

Planowany termin wykonania zabiegu

1

Zachowanie lokalnej populacji żubra (Bison bonasus) na terenie Parku

1. Poszerzenie naturalnej bazy żerowej oraz dokarmianie w okresie szczególnie trudnych zim warunkuje utrzymanie stada żubrów. Brak działań będzie skutkował rozpraszaniem stada oraz przechodzeniem na stronę ukraińską, gdzie zwierzęta są narażone na presję kłusownictwa.

2. Budowa zagrody dla przetrzymywania osobników sprowadzanych

Cały sezon

2

Optymalizacja zagęszczenia jeleniowatych – jeleń (Cervus elaphus) i sarna (Capreolus capreolus)

1. Kontynuacja działań związanych z monitorowaniem zmian liczebności zwierząt kopytnych. Porównanie danych uzyskiwanych przy pomocy różnych metod inwentaryzacyjnych. 2. Dysponowanie rzetelną informacją o liczebności jeleniowatych ma istotne znaczenie dla utrzymania populacji na optymalnym poziomie. 3. Liczebność potencjalnych ofiar ma duże znaczenie dla zachowania właściwego stanu ochrony populacji wilka (Canis lupus), rysia (Felis lynx) i niedźwiedzia (Ursus arctos).

4. Stosowana już w Parku i jego otulinie metoda inwentaryzacji, pozwala oprócz określenia liczebności populacji, na wskazanie miejsc sezonowej koncentracji zwierząt kopytnych. W konsekwencji naturalnego podążania drapieżników za ofiarami, inwentaryzacja koncentracji jeleniowatych i dzików, daje pogląd na obszary preferowane przez drapieżniki.

5. Brak działań w zakresie racjonalnego gospodarowania populacją zwierząt kopytnych, opartych na inwentaryzacji (która pozwala na rozpoznanie rzeczywistej liczebności i struktury przestrzennej) może mieć negatywny wpływ na trafność podejmowanych decyzji o ewentualnej wielkości odstrzałów redukcyjnych i w konsekwencji wpływać niekorzystnie na liczebność populacji drapieżników bytujących w ekosystemach leśnych

I kwartał, początek II kwartału (inwentaryzacja) całosezonowa współpraca z Państwowym Gospodarstwem Leśnym Lasy Państwowe

3

Ochrona populacji niedźwiedzia (Ursus arctos)

1. Określenie liczby zwierząt przebywających na terenie Parku na podstawie tropień na śniegu, pomiaru wielkości tropów przekładających się na liczbę osobników oraz rejestracji innych dostępnych śladów ich obecności.

2. Zastosowanie fotopułapek w celu monitoringu populacji gatunku oraz rejestracji miejsc przekraczania głównych barier antropogenicznych.

3. Analiza zagrożeń generowanych przez bariery antropogeniczne oraz ich wpływu na populacje zwierząt drapieżnych na obszarze Parku i otuliny.

4. Pielęgnacja (usuwanie nalotu i prześwietlanie) w obrębie istniejących zadrzewień owocowych stanowiących naturalną bazę żerową niedźwiedzia (Ursus arctos) – zabiegi te zwiększają plenność drzew owocowych i poprawiają stan bazy żerowej niedźwiedzia (Ursus arctos).

5. Tworzenie poletek pielęgnacyjnych dla namnażania sadzonek drzew i krzewów owocowych w oparciu o lokalne rasy i odmiany, w celu uzupełniania miejsc żerowiskowych niedźwiedzia (Ursus arctos).

6. Zabezpieczanie borówczysk, lasków leszczynowych i starych sadów, prawidłowe gospodarowanie odpadami na terenie parku i otuliny (terminowy wywóz śmieci, zabezpieczanie śmietników) oraz ochrona gawr w okresie rozrodu to podstawowe i niezbędne działania w ochronie populacji niedźwiedzia (Ursus arctos)

Ochrona gawr od 1 listopada do 31 marca

4

Zachowanie populacji wilka (Canis lupus)

1. Monitoring populacji i trendów zmian (liczebności wilków oraz liczby watah) w oparciu o długodystansowe tropienia na śniegu oraz telemetrię.

2. Zbiór i analiza próbek genetycznych przy pomocy metody ilościowego PCR (reakcja łańcuchowa polimerazy – ang. Polymerase Chain Reaction) w celu uzyskania dodatkowych informacji o liczebności, areałach, osobnikach migrujących oraz stopniu pokrewieństwa wśród osobników, dla których określono geotyp.

3. Zastosowanie fotopułapek w celu uzyskania dodatkowych informacji o miejscach przekraczania i wpływie potencjalnych barier antropogenicznych na spójność terytoriów watah wilczych; zbiór dodatkowych danych charakteryzujących populację.

4. Analiza barier antropogenicznych oraz ich wpływu na populacje zwierząt drapieżnych na obszarze Parku i otuliny.

5. Utrzymanie optymalnej liczebności potencjalnych ofiar oraz ochrona okresowa w promieniu 500 m od zlokalizowanych ewentualnych nor na terenie Parku w okresie rozrodu

strefa ochronna od 1 kwietnia do 15 lipca, całosezonowy monitoring

5

Ochrona rysia (Felis lynx)

1. Określenie liczby zwierząt przebywających na ternie Parku na podstawie tropień na śniegu i rejestracji śladów obecności.

2. Zastosowanie fotopułapek w celu monitoringu populacji oraz rejestracji miejsc przekraczania głównych barier antropogenicznych.

3. Utrzymanie odpowiednio wysokiej liczebności populacji sarny (Capreolus capreolus) w celu zapewnienia bazy żerowej.

4. Analiza występowania barier antropogenicznych oraz ich wpływu na populacje zwierząt drapieżnych na obszarze Parku i otuliny

Całosezonowy monitoring

6

Ochrona populacji bobra (Castor fiber)

1. Wzbogacanie bazy pokarmowej wpłynie korzystnie na zachowanie populacji bobra (Castorfiber) oraz na zasiedlane przez niego ekosystemy.

2. Utworzenie poletka dla uprawy i pielęgnacji sadzonek wierzby do zasilania poletek zgryzowych i regeneracji siedlisk łęgowych.

3. Ocena stanu populacji bobra (Castor fiber) na wytypowanych zbiornikach wodnych

Cały sezon, monitoring długoterminowy

7

Utrzymanie terenów otwartych oraz zabezpieczenie lęgów gatunków:

1) orlik krzykliwy (Aquila pomarina),

2) myszołów (Buteo buteo),

3) trzmielojad (Pernis apivorus),

4) pustułka (Falco tinnunculus)

Wykaszanie i wypas utrzymują strefy otwarte – miejsca żerowania ptaków drapieżnych. Wyznaczenie stref ochronnych wokół gniazd warunkuje ochronę lęgów. Brak takich działań wpłynie niekorzystnie na zachowanie populacji ptaków drapieżnych. Monitoring stanowi nieodzowny element koordynujący i warunkujący skuteczną ochronę gatunków

1. Nadzór –kwiecień–sierpień.

2. Koszenia i wypas – III kwartał

8

Poprawa warunków lęgowych, szczególnie w młodszych drzewostanach, ze względu na brak naturalnych schronień w postaci dziupli

Brak działań w tym zakresie może się przyczynić do spadku liczebności populacji dziuplaków

IV kwartał

9

Wspieranie niektórych gatunków ptaków w okresie zimy

Dokarmianie ptaków w rejonie siedzib ludzkich w okresie szczególnie ciężkich warunków zimowych jest działaniem posiadającym wpływ na zmniejszenie śmiertelność niektórych gatunków a także posiadającym duże walory edukacyjne

IV kwartał

10

Ograniczenie śmiertelności płazów na drogach

Brak odpowiednich zabezpieczeń w okresie wiosennym, szczególnie w miejscach o znacznym natężeniu ruchu, powoduje duże straty w populacjach płazów

Kwiecień – połowa czerwca

11

Poprawa warunków bytowania płazów i bezkręgowców wodnych

Oczyszczanie oczek wodnych (sztucznie tworzonych miejsc rozrodu płazów) warunkuje zachowanie odpowiednio licznych populacji. Zaniechanie zabiegów spowoduje utratę ważnych miejsc rozrodu

Koniec III kwartału

12

Likwidacja nielegalnego połowu pstrąga oraz szczególny nadzór w okresie niskiego stanu wód i w okresie tarła

Podstawą zachowania ichtiofauny jest systematyczny nadzór – jego brak powoduje nasilenie kłusownictwa

1. Sierpień–wrzesień – niżówki letnie.

2. Październik–listopad – tarło

13

Zabezpieczenie stanowisk dokumentacyjnych (loci typici) bezkręgowców

Nadzór nad stanowiskami dokumentacyjnymi jest jednym z istotniejszych zadań Parku. Brak działań w tym zakresie może doprowadzić do bezpowrotnej utraty takich miejsc

Czerwiec–sierpień

14

Zachowanie stanowisk rzadkich i endemicznych gatunków

Brak nadzoru nad stanowiskami rzadkich i endemicznych gatunków może doprowadzić do ich zniszczenia, szczególnie w przypadku stanowisk znajdujących się w sąsiedztwie ruchliwych szlaków (problem głównie w sezonie turystycznym)

Lipiec–wrzesień

15

Utrzymanie siedlisk rzadkich gatunków bezkręgowców

Koszenia zapobiegają zarastaniu stanowisk rzadkich gatunków bezkręgowców. Brak takich działań może doprowadzić do zaniku siedlisk, w skrajnych przypadkach do utraty chronionego bądź rzadkiego gatunku

III kwartał

16

Ochrona rzadkiej regionalnej rasy konia huculskiego

Brak działań może spowodować zanik cennych linii genetycznych ważnych dla zachowawczej hodowli konia huculskiego w Polsce. Spowoduje również ograniczenie wypasu zbiorowisk nieleśnych

Cały sezon