§ 1. W celu zapewnienia bezpieczeństwa operacji lotniczych i eksploatacji szybowców w zakresie użytkowania naziemnego urządzenia startowego wykorzystywanego do startów szybowców, zaleca się stosowanie niniejszych wytycznych.

§ 2. Użyte w wytycznych skróty i definicje oznaczają:

1) Prezes Urzędu - Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego;

2) naziemne urządzenie startowe - urządzenie naziemne, wykorzystywane do wykonywania ciągów szybowców (wyciągarka) lub ściągania liny (ściągarka) w tym urządzenia zabudowane na pojazdach lub pojazdy wykorzystywane do ściągania liny;

3) upoważnienie - dokument potwierdzający nabyte kwalifikacje i uprawnienia do wykonywania ciągów szybowców, obsługi technicznej naziemnych urządzeń startowych, odbyte szkolenia (w przypadku instruktora), wydawany przez uprawnione ośrodki szkolenia;

4) uprawniony ośrodek szkolenia - organizację posiadającą zaplecze metodyczno-praktyczne z opracowanym programem szkolenia gwarantującym przeprowadzenie szkolenia spełniającego wymogi bezpieczeństwa;

5) ciąg - wykonanie startu szybowca przy pomocy wyciągarki;

6) operator - operatora wyciągarki (wyciągarkowego);

7) instruktor - osobę upoważnioną przez uprawniony ośrodek szkolenia do prowadzenia szkoleń teoretycznych i praktycznych dla operatorów naziemnych urządzeń startowych;

8) ściągarkowy - operatora urządzenia do ściągania liny lub kierowcę pojazdu wykorzystywanego do ściągania liny;

9) instrukcja szkolenia - instrukcję szkolenia operatorów naziemnych urządzeń startowych;

10) instrukcja techniczna - instrukcję techniczną naziemnych urządzeń startowych, opracowaną i dołączoną do naziemnego urządzenia startowego przez producenta.

§ 3. Zaleca się, aby ośrodki szkolenia szybowcowego przeprowadzające szkolenia startów szybowców z wykorzystaniem naziemnego urządzenia startowego, opracowały:

1) program szkolenia teoretycznego dla operatorów i instruktorów;

2) program szkolenia praktycznego dla operatorów i instruktorów;

3) procedurę uzyskiwania stosownych upoważnień i ich wzory;

4) procedurę przedłużania uprawnień operatora lub instruktora;

5) zasady prowadzenia odpowiedniej dokumentacji operatora.

§ 4. Zaleca się, aby wykonywanie ciągów szybowca przy pomocy naziemnego urządzenia startowego dokonywane było samodzielnie tylko przez przeszkolonego operatora posiadającego upoważnienie albo przez osoby szkolone wyłącznie pod nadzorem instruktora posiadającego upoważnienie.

§ 5. Zaleca się, aby kandydat ubiegający się o uprawnienia na operatora spełniał następujące warunki:

1) ukończył 18 lat;

2) odbył szkolenie teoretyczne i praktyczne w zakresie obsługi naziemnych urządzeń startowych, zakończone egzaminem potwierdzającym znajomość wiedzy z zakresu teorii, oraz egzaminem praktycznym z zakresu umiejętności eksploatacji i obsługi naziemnych urządzeń startowych oraz wystawieniem zaświadczenia o ukończeniu szkolenia.

§ 6. Zaleca się, aby kandydat ubiegający się o uprawnienia na instruktora spełniał następujące warunki:

1) ukończył 21 lat;

2) posiadał uprawnienia operatora przez minimum 3 lata;

3) wykonał co najmniej 2000 ciągów, z czego 100 w okresie ostatnich 12 miesięcy;

4) odbył szkolenie teoretyczne i praktyczne zakończone egzaminem potwierdzającym znajomość wiedzy z zakresu teorii, oraz praktycznym z zakresu umiejętności eksploatacji i obsługi naziemnych urządzeń startowych oraz wystawieniem zaświadczenia o ukończeniu szkolenia.

§ 7. Zaleca się, aby szkolenia teoretyczne kandydatów na operatorów lub instruktorów odbywały się według programów, których minimalna część teoretyczna powinna obejmować:

1) w przypadku szkolenia teoretycznego kandydatów na operatorów:

a) prawo i przepisy lotnicze oraz instrukcje i obowiązujące zasady wykonywania ciągów w ruchu nadlotniskowym (2h),

b) konstrukcje i budowę naziemnych urządzeń startowych (2h),

c) konstrukcje silników (2h),

d) ogólne wiadomości o budowie szybowca (1h),

e) mechanikę lotu i technikę wykonywania ciągów (2h),

f) kwestie dotyczące lin używanych w naziemnych urządzeniach startowych (1h),

g) eksploatację naziemnych urządzeń startowych oraz lin - teoria i praktyka (5h),

h) łączność i sygnalizację wizualną wykorzystywaną w czasie startów (1h);

2) w przypadku szkolenia teoretycznego kandydatów na instruktorów:

a) prawo i przepisy lotnicze oraz instrukcje i obowiązujące zasady wykonywania ciągów w ruchu nadlotniskowym (2h),

b) mechanikę lotu i technikę wykonywania ciągów (2h),

c) konstrukcje, budowę i eksploatację naziemnych urządzeń startowych oraz lin (3h),

d) eksploatację naziemnych urządzeń startowych oraz lin - teoria i praktyka (2h),

e) metodykę nauki ciągów (2h),

f) wybrane zagadnienia z dziedziny pedagogiki, psychologii oraz pierwszej pomocy (2h),

g) prowadzenie dokumentacji techniczno-operacyjnej (1h).

§ 8. Zaleca się, aby szkolenie praktyczne kandydatów na operatorów przeprowadzić w zakresie:

1) zapoznania z czynnościami przed i po dniu, w którym wykonywane były loty;

2) praktycznego wykonywania ciągów:

a) przeprowadzając min. 50 ciągów; szkolenie przeprowadzić min. w ciągu 2 dni, z uwzględnieniem różnych warunków pogodowych i ruchowych na lotnisku,

b) wykonać min. 10 ciągów z zakresu szkolenia w sytuacjach awaryjnych; w czasie wykonywania takich ciągów, loty mają być wykonywane przez doświadczonych instruktorów,

c) wykonać min. 2 loty zapoznawcze z kandydatem z doświadczonym instruktorem w celu zapoznania się z charakterystyką lotu szybowca w czasie ciągu; loty takie powinny być wykonane w połowie szkolenia praktycznego;

3) praktycznej obsługi lin i podzespołów systemów bezpieczeństwa łączących linę z szybowcem;

4) praktycznej obsługi układu mechanicznego rolek i sprawdzania systemu bezpieczeństwa obcinania liny (nożyce, gilotyny itp.);

5) praktycznego posługiwania się dokumentacją operacyjno-techniczną i jej prowadzenia w tym:

a) rejestracji liczby wykonanych ciągów,

b) znajomości wykonywania czynności okresowych (ze szczególnym uwzględnieniem wykonywania czynności zgodnie z wytycznymi i zaleceniami producenta naziemnego urządzenia startowego i podzespołów), oraz ich udokumentowanie,

c) zasad przedłużania upoważnienia.

§ 9. Zaleca się, aby szkolenie praktyczne kandydatów na instruktorów przeprowadzić w zakresie:

1) umiejętności zapoznania kandydata na operatora z czynnościami przed i po dniu, w którym wykonywane były loty;

2) umiejętności demonstrowania wykonywania ciągów (min. demonstracja 5 ciągów);

3) demonstracji obsługi lin i podzespołów systemów bezpieczeństwa łączących linę z szybowcem;

4) demonstracji obsługi układu mechanicznego rolek i sprawdzania systemu bezpieczeństwa obcinania liny (nożyce, gilotyny itp.);

5) demonstracji praktycznego posługiwania się dokumentacją operacyjno-techniczną i jej prowadzenia.

§ 10. Zaleca się, aby instruktor prowadził dokumentację szkoleniową zgodnie z zasadami określonymi w instrukcji szkolenia.

§ 11. Zaleca się, aby zasady uzyskiwania upoważnień, przedłużania ważności oraz wznawiania upoważnień były określone w instrukcji szkolenia, która ponadto powinna zawierać:

1) wymagania dla uzyskania upoważnienia;

2) zakres praktyki i minimalną liczbę wykonanych ciągów w danym czasookresie pozwalającym na przedłużenie uprawnień operatora lub instruktora;

3) zakres praktyki i minimalną liczbę wykonanych ciągów w celu wznowienia upoważnienia operatora lub instruktora.

§ 12. 1. Sprawność techniczna naziemnego urządzenia startowego jest utrzymywana w całości w oparciu o instrukcje techniczne producenta urządzenia.

2. Zaleca się prowadzenie ewidencji naziemnego urządzenia startowego zawierającej: liczbę ciągów, godziny pracy urządzenia lub silnika, adnotacje dotyczące powstałych niesprawności, usterek i sposobów ich usunięcia.

§ 13. Jeżeli instrukcja techniczna producenta naziemnego urządzenia startowego nie zawiera w wykazie czynności, o których mowa w pkt 1-3 oraz ogólnych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, zaleca się, aby ośrodki szkolenia posiadające naziemne urządzenia startowe opracowały takie instrukcje uwzględniające czynności polegające na sprawdzeniu:

1) napełnienia i daty przydatności gaśnicy;

2) dostępności i zawartości apteczki pierwszej pomocy;

3) dostępności bezpieczników zrywkowych, materiałów i narzędzi do napraw lin;

4) zespołu liny wyciągarkowej pod kątem poprawności zmontowania systemu łączącego w tym wartości zastosowanych bezpieczników zrywkowych oraz występowania uszkodzeń elementów zespołu;

5) pierścieni zaczepowych pod kątem występowania pęknięć, przetarć lub odkształceń;

6) dostępności naładowanej radiostacji, ustawionej na właściwy kanał i sprawdzonej funkcjonalnie;

7) stanu paliwa i oleju oraz płynów eksploatacyjnych oraz na dokonaniu wpisów w dokumentacji urządzenia w zakresie liczby ciągów, godzin pracy urządzenia lub silnika, stanu paliwa i oleju itp., a także zaistniałych problemów i niesprawności.

§ 14. Dodatkowo zaleca się, aby instrukcja techniczna zawierała wykaz czynności do wykonania po zakończeniu lotów w danym dniu z uwzględnieniem czynności:

1) pozostawienia porządku na polu wzlotów (m.in. należy zebrać zużyte i poodcinane kawałki lin);

2) podłączenia ładowarki radiostacji;

3) uzupełnienia paliwa, oleju, płynów eksploatacyjnych itp.;

4) dokonania wpisów w dokumentacji urządzenia w zakresie liczby ciągów, godzin pracy urządzenia lub silnika, stanu paliwa i oleju itp., a także zaistniałych problemów i niesprawności.

§ 15. 1. Zaleca się, aby lina oraz zespół łączeń lin stosowanych w naziemnych urządzeniach startowych były eksploatowane zgodnie z certyfikatem lub wytycznymi producenta.

2. Zaleca się, aby czasokresy eksploatacji lin były odnotowywane w dokumentacji technicznej. W przypadku braku wytycznych producenta ośrodek szkolenia uwzględnia i wprowadza w swojej instrukcji technicznej:

1) okres użytkowania lin, niezależnie od wykonanych ciągów, bądź maksymalną liczbę ciągów wykonanych na linie;

2) okres sprawdzania stanu technicznego lin - zaleca się nie rzadziej niż 1 raz na 500 ciągów i odnotowanie prac w dokumentacji technicznej;

3) okres przełożenia końców liny mniej używanej na bębnie - zaleca się, dopuszczenie takiej możliwości tylko 1 raz na linie w przypadku zaistnienia zwiększonej liczby przerwań liny;

4) liczbę dopuszczalnych zaplotów lub łączeń liny na całej jej długości - zaleca się dopuszczenie maksymalnie 1 zaplotu na 100 mb liny;

5) przeprowadzenie doraźnych kontroli w przypadku podejrzeń o nieprawidłową eksploatację lin, w tym w przypadku:

a) przetarcia o inne urządzenia w czasie eksploatacji,

b) przekołowania statku powietrznego lub przejazdu innego naziemnego urządzenia startowego, po linie,

c) po mocnych szarpnięciach przy starcie szybowca;

6) w dokumentacji urządzenia liczbę ciągów, godzin pracy urządzenia lub silnika, stan paliwa i oleju, zaistniałe problemy i niesprawności.

§ 16. Wytyczne wchodzą w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.