Wypadek lotniczy, który wydarzył się w dniu 7 sierpnia 2005 r., na szybowcu SZD-51-1 „Junior", pilotowanym przez mężczyznę lat 29, klasyfikuję do kategorii:

„Czynnik ludzki"
w grupie przyczynowej „brak kwalifikacji-H2"

1. Opis okoliczności wypadku.

(na podstawie raportu końcowego Państwowej Komisji Badania Wypadków Lotniczych z badania zdarzenia lotniczego sygn. ULC-BL/8122/165-05/338/06)

Uczeń-pilot szybowcowy wykonywał lot termiczny w odległości 13 km od lotniska. Nie znalazł w tym miejscu oczekiwanych noszeń i postanowił wykonać lot w kierunku lotniska. W trakcie powrotu uczeń-pilot ocenił, że nie doleci do lotniska, dlatego postanowił lądować w terenie przygodnym. Na miejsce lądowania wybrał pole o szerokości ok. 20 m i długości ok. 200 m na terenie tzw. „osadników" Elektrociepłowni Żerań. Teren lądowania był porośnięty wysoką trawą, nierówny, z podłużnym uskokiem wzdłuż kierunku lądowania. Po lewej stronie wzdłuż kierunku lądowania znajdowały się krzewy i młode drzewka. Będąc na wysokości wyrównania uczeń-pilot zauważył, że wzdłuż pasa, na którym chciał wykonać lądowanie, biegnie wzniesienie o wysokości ok. 1 m. Pilot postanowił przyziemić na wyższej części terenu, wykonując manewr dowrotu zaczepił lewym skrzydłem o dwa młode drzewka, co spowodowało obrót szybowca w lewo o 300° i uderzenie kadłubem szybowca o ziemię. Pilot nie odniósł obrażeń. Na skutek zaczepienia o drzewa, uszkodzeniu uległa krawędź natarcia lewego skrzydła, a na skutek uderzenia szybowca o ziemię uszkodzeniu uległ kadłub szybowca 1 m za kabiną pilota.

2. Przyczyna wypadku.

(na podstawie uchwały podjętej przez Państwową Komisję Badania Wypadków Lotniczych)

Przyczyną wypadku lotniczego było:

- niewystarczający poziom wyszkolenia pilota, nie pozwalający mu na prawidłową ocenę zaistniałej sytuacji,

- błędy w taktyce lotu nadlotniskowego polegające na niewłaściwej ocenie możliwości dolotu do lotniska,

- nieprzestrzeganie procedur wyboru pola do lądowania w terenie przygodnym.

Okolicznościami sprzyjającymi zaistnieniu wypadku było:

- niesystematyczne szkolenie praktyczne,

- szkolenie w początkowym okresie przez kilku instruktorów.

3. Stwierdza się naruszenie następujących przepisów lotniczych:

(na podstawie przeprowadzonej przez Urząd Lotnictwa Cywilnego analizy dokumentacji zdarzenia lotniczego)

Instrukcja Wykonywania Lotów I Skoków Aeroklubu Polskiego

„Zabrania się wykonywania jakichkolwiek manewrów innych niż niezbędne do lądowania, na i poniżej wysokości krytycznej.

Jeżeli szybowiec podczas wykonywania lotu termicznego obniża się nad terenem płaskim do wysokości 500 m, to pilot tego szybowca ma obowiązek wybrać odpowiedni teren do lądowania. Nad terenem pofałdowanym, masywami leśnymi lub każdym innym z małą ilością pól nadających się do lądowania, wysokość ta powinna być odpowiednio większa. Szukanie i centrowanie wznoszeń można przeprowadzać w pobliżu obranego lądowiska tylko do wysokości krytycznej.

Do lądowania w terenie należy wybierać przede wszystkim niskie uprawy roślin, suche łąki lub ścierniska, których pas lądowania będzie przebiegał wzdłuż kierunku wiatru i posiadał podejście do lądowania wolne od wysokich przeszkód. Rozmiar wybranego terenu uzależnia się od typu szybowca i kwalifikacji wyszkoleniowych pilota."

4. Zalecenia profilaktyczne:

(na podstawie uchwały podjętej przez Państwową Komisję Badania Wypadków Lotniczych)

4.1 Instruktorzy szybowcowi - omówić wypadek z pilotami i uczniami-pilotami wykonującymi loty szybowcowe na termikę.

4.2 Instruktorzy szybowcowi - w przypadku niesystematycznego wykonywania lotów przez uczniów pilotów, dostosowywać metodykę szkolenia do indywidualnych potrzeb i predyspozycji szkolonych oraz zwiększyć liczbę lotów kontrolnych.

4.3 Dyrektorzy ośrodków szkolenia, dyrektorzy aeroklubów, organizatorzy szkolenia - wzmóc nadzór nad instruktorami prowadzącymi szkolenie szybowcowe.