Na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 197, poz. 1172 oraz Nr 232, poz. 1378) ogłasza się Instrukcję dotyczącą sposobu powiadamiania organów państwowych o uzyskaniu osobowości prawnej przez instytucje kościelne terytorialne i personalne (art. 4 ust. 2 Konkordatu) oraz powiadamiania o powoływaniu i odwoływaniu osoby sprawującej funkcję organu osoby prawnej, stanowiącą załącznik do obwieszczenia.

Załącznik do Obwieszczenia
Ministra Spraw Zagranicznych
z dnia 27 listopada 2014 r.

Instrukcja

dotycząca sposobu powiadamiania organów państwowych o uzyskaniu osobowości prawnej przez instytucje kościelne terytorialne i personalne (art. 4 ust. 2 Konkordatu) oraz powiadamiania o powoływaniu i odwoływaniu osoby sprawującej funkcję organu osoby prawnej

Art. 4 ust. 2 Konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską, podpisanego w Warszawie dnia 28 lipca 1993 r., stanowi, że Rzeczpospolita Polska uznaje osobowość prawną wszystkich instytucji kościelnych terytorialnych i personalnych, które uzyskały taką osobowość na podstawie przepisów prawa kanonicznego. Władza kościelna dokonuje stosownego powiadomienia kompetentnych organów państwowych.

Część pierwsza

Zasady dotyczące sposobu powiadamiania organów państwowych o uzyskaniu osobowości prawnej przez instytucje kościelne terytorialne i personalne

1. Instytucje kościelne terytorialne i personalne, zwane dalej „instytucjami kościelnymi”, uzyskują osobowość prawną na podstawie przepisów prawa kanonicznego i posiadają ją od dnia wejścia w życie dekretu kompetentnej władzy kościelnej. Władza kościelna powiadamia o tym fakcie ministra właściwego do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych lub wojewodę, właściwego ze względu na siedzibę instytucji kościelnej, zgodnie z wykazem kompetencyjnym dotyczącym powiadamiania o uzyskaniu osobowości prawnej przez instytucję kościelną lub powołaniu i odwołaniu osoby pełniącej funkcję organu osoby prawnej, stanowiącym załącznik nr 1 do niniejszej Instrukcji.

2. Powiadomienie o uzyskaniu osobowości prawnej przez instytucję kościelną sporządza się według wzoru stanowiącego załącznik nr 2 do niniejszej Instrukcji.

3. Do powiadomienia dołącza się:

a) uwierzytelnioną kopię dekretu władzy kościelnej powołującego instytucję kościelną;

b) kwestionariusz zawierający podstawowe dane identyfikacyjne instytucji kościelnej.

4. Dekret władzy kościelnej powołującej instytucję kościelną powinien:

a) zawierać wszystkie konieczne elementy, z powołaniem się na stosowne przepisy Kodeksu Prawa Kanonicznego lub Kodeksu Kanonów Kościołów Wschodnich;

b) być podpisany przez właściwego biskupa diecezjalnego i kanclerza bądź notariusza kurii diecezjalnej albo wyższego przełożonego zakonnego i sekretarza kurii zakonnej oraz opatrzony pieczęcią.

5. Uwierzytelnienia kopii dekretu należy dokonać odpowiednio w:

a) Nuncjaturze Apostolskiej,

b) Sekretariacie Konferencji Episkopatu Polski,

c) właściwej kurii.

6. Kwestionariusz zawierający podstawowe dane identyfikacyjne instytucji kościelnej, sporządza się według wzoru stanowiącego załącznik nr 3 do niniejszej Instrukcji.

7. Powiadomienie dokonane przez Nuncjusza Apostolskiego lub osobę zastępującą go zgodnie z prawem traktuje się jak uwierzytelnienie kopii dekretu.

8. W przypadku utworzenia jednostki organizacyjnej zakonu, który istnieje za granicą, a dotąd nie działał w Rzeczypospolitej Polskiej, należy zachować procedurę przewidzianą w art. 13 ust. 6 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2013 r., poz. 1169, z późn. zm.).

9. W przypadku gdy złożone powiadomienie nie spełnia wymogów formalnych, o których mowa w pkt. 2–8 niniejszej Instrukcji, organ państwowy właściwy do jego odbioru zwraca się o jego uzupełnienie.

10. W następstwie powiadomienia właściwy organ państwowy wydaje potwierdzenie odbioru powiadomienia o uzyskaniu osobowości prawnej przez instytucję kościelną, według wzoru stanowiącego załącznik nr 4 do niniejszej Instrukcji.

11. Potwierdzenie odbioru powiadomienia o uzyskaniu osobowości prawnej przez instytucję kościelną jest dowodem posiadania przez nią osobowości prawnej w prawie państwowym. Potwierdzenie takie wydaje się jednorazowo odpowiedniej władzy kościelnej.

12. Ewentualne przypadki nieuwzględnione w wykazie kompetencyjnym stanowiącym załącznik nr 1 do niniejszej Instrukcji należy każdorazowo przedstawić Sekretarzowi Generalnemu Konferencji Episkopatu Polski, który wyjaśni sprawę w uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych oraz Nuncjuszem Apostolskim w Polsce.

Część druga

Zasady dotyczące sposobu powiadamiania organów państwowych o powołaniu i odwołaniu osoby sprawującej funkcję organu osoby prawnej oraz o innych zmianach

13. Zgodnie z art. 13 ust. 4 i art. 14 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, władza kościelna powiadamia ministra właściwego do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych albo wojewodę właściwego ze względu na siedzibę instytucji kościelnej, zgodnie z wykazem kompetencyjnym stanowiącym załącznik nr 1 do niniejszej Instrukcji, o:

a) powołaniu i odwołaniu osoby sprawującej funkcję organu osoby prawnej;

b) zmianach dotyczących nazwy i siedziby kościelnej osoby prawnej oraz o zmianie jej granic;

c) połączeniu, podziale i zniesieniu kościelnej osoby prawnej.

14. W przypadku powiadomień, o których mowa w art. 14 wyżej cytowanej ustawy z dnia 17 maja 1989 r., właściwy organ władzy kościelnej, zgodnie z wykazem kompetencyjnym stanowiącym załącznik nr 1 do niniejszej Instrukcji, przesyła powiadomienie do właściwego organu państwowego dołączając uwierzytelnioną kopię dekretu o powołaniu lub odwołaniu osoby sprawującej funkcję organu osoby prawnej.

15. Uwierzytelnienia kopii dekretu należy dokonać odpowiednio w:

a) Nuncjaturze Apostolskiej,

b) Sekretariacie Konferencji Episkopatu Polski,

c) właściwej kurii.

16. Powiadomienie dokonane przez Nuncjusza Apostolskiego lub osobę zastępującą go zgodnie z prawem traktuje się jak uwierzytelnienie kopii dekretu.

17. W przypadku gdy złożone powiadomienie nie spełnia wymogów formalnych, o których mowa w pkt. 13–16 niniejszej Instrukcji, organ państwowy właściwy do jego odbioru zwraca się o jego uzupełnienie.

18. Powyższy tryb stosuje się odpowiednio do innych kościelnych osób prawnych, które uzyskały osobowość prawną na mocy rozporządzenia ministra właściwego do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych, w trybie art. 10 ustawy z dnia 17 maja 1989 r., o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej.

19. Zachowuje się dotychczasową praktykę dotyczącą poświadczania, że dana osoba pełni funkcję organu instytucji kościelnej posiadającej osobowość prawną (np. biskupów diecezjalnych, proboszczów, przełożonych zakonnych itd. – według listy zamieszczonej w art. 7 ust. 3 i art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w RP). Poświadczenia wystawiane są odpowiednio przez:

a) Nuncjaturę Apostolską,

b) Sekretariat Konferencji Episkopatu Polski,

c) właściwe kurie.

20. Niniejsza Instrukcja:

a) zastępuje w całości Instrukcję dotycząca sposobu powiadamiania organów państwowych o uzyskaniu osobowości prawnej przez terytorialne i personalne instytucje kościelne (art. 4 ust. 2 Konkordatu), z dnia 13 marca 2000 r.;

b) wchodzi w życie z dniem 1 listopada 2014 r.

Załącznik nr 1

Wykaz kompetencyjny dotyczący powiadamiania o uzyskaniu osobowości prawnej przez instytucję kościelną lub o powoływaniu i odwoływaniu osoby pełniącej funkcję organu osoby prawnej

² lub osoba zastępująca go zgodnie z prawem

³ pod terminem „zakony” należy rozumieć również instytuty świeckie i stowarzyszenia życia apostolskiego [art. 8 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2013 r., poz. 1169, z późn. zm.)]

Załącznik nr 2

WZÓR – Powiadomienie o uzyskaniu osobowości prawnej przez instytucję kościelną

⁴ Należy wybrać właściwe określenie w zależności od charakteru osoby prawnej.

Załącznik nr 3

WZÓR – Kwestionariusz zawierający podstawowe dane identyfikacyjne instytucji kościelnej

Załącznik nr 4

WZÓR – Potwierdzenie odbioru powiadomienia o uzyskaniu osobowości prawnej przez instytucję kościelną

⁵ Należy wybrać właściwy – Minister Administracji i Cyfryzacji (minister właściwy do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych) albo wojewoda właściwy ze względu na siedzibę instytucji kościelnej personalnej lub terytorialnej.

⁶ Tytuł, imię i nazwisko osoby dokonującej powiadomienia oraz sprawowany przez nią urząd.

⁷ Należy wybrać właściwy charakter instytucji kościelnej określony jak w powiadomieniu o jej utworzeniu.

⁸ Należy wpisać nazwę właściwej instytucji kościelnej.