Rozdział I

Przepisy ogólne

§ 1

1. Zarządzenie określa metody i formy wykonywania służby przez policjantów na morzu terytorialnym, morskich wodach wewnętrznych, wodach śródlądowych powszechnie dostępnych zwanych dalej akwenami i na terenach przywodnych, a w szczególności:

1) organizację służby;

2) sposób pełnienia służby.

2. Przepisy zarządzenia odnoszące się do komendanta powiatowego Policji i komendy powiatowej Policji stosuje się odpowiednio do komendanta miejskiego Policji i komendy miejskiej Policji oraz komendanta rejonowego Policji i komendy rejonowej Policji.

§ 2

Przez użyte w zarządzeniu określenia należy rozumieć:

1) komisariat specjalistyczny Policji – komisariat specjalistyczny Policji właściwy w sprawach wykonywania zadań na wodach i terenach przywodnych;

2) komórka specjalistyczna Policji – komórka specjalistyczna Policji właściwa w sprawach wykonywania zadań na wodach i terenach przywodnych;

3) sezonowa komórka specjalistyczna Policji – sezonowa komórka specjalistyczna właściwa w sprawach wykonywania zadań na wodach i terenach przywodnych utworzona przez komendanta powiatowego Policji na czas określony potrzebami służby;

4) teren przywodny – obszar lądu leżący przy akwenie, określony przez policjanta odpowiedzialnego za organizację służby na wodach w „Charakterystyce akwenu i terenu przywodnego”.

§ 3

Służbę na wodach mogą pełnić policjanci:

1) komisariatów specjalistycznych Policji;

2) specjalistycznych komórek Policji;

3) sezonowych komórek specjalistycznych Policji;

4) wyznaczeni z innych jednostek i komórek organizacyjnych Policji.

§ 4

Zakres działania komisariatów Policji, komórek specjalistycznych Policji i sezonowych komórek specjalistycznych Policji nie obejmuje stref niebezpiecznych i zamkniętych dla rybołówstwa i żeglugi, chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej.

§ 5

Komendant powiatowy Policji i komendant komisariatu specjalistycznego Policji odpowiada za prawidłową organizację służby na wodach i terenach przywodnych, a w szczególności za:

1) opracowywanie analiz stanu bezpieczeństwa i porządku na potrzeby dyslokacji służby na wodach i terenach przywodnych;

2) określanie celów i wskazywanie sposobu ich realizacji;

3) opracowywanie planów dyslokacji służby;

4) sporządzanie przez kierowników komórek właściwych do organizacji służby na wodach grafików służby policjantów planowanych do pełnienia tej służby;

5) występowanie o przydział sił wzmocnienia;

6) określenie systemu nadzoru nad realizacją zadań wykonywanych przez policjantów w służbie na wodach;

7) współpracę i określenie zakresu współdziałania sił jednostki z siłami pozapolicyjnymi w podejmowanych działaniach na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa i porządku na wodach powszechnie dostępnych.

§ 6

1. Do zadań komisariatów specjalistycznych Policji i komórek specjalistycznych Policji należy w szczególności:

1) ochrona bezpieczeństwa ludzi;

2) zapobieganie przestępczości, wykroczeniom i innym zdarzeniom zakłócającym bezpieczeństwo i porządek na wodach i terenach przywodnych;

3) wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców w szczególności naruszających przepisy w zakresie:

a) ochrony przyrody, środowiska naturalnego i ekologii,

b) bezpieczeństwo w żegludze,

c) bezpieczeństwo osób pływających, kąpiących się i uprawiających sporty wodne;

4) ujmowanie na gorącym uczynku sprawców przestępstw i wykroczeń;

5) poszukiwanie osób zaginionych oraz przedmiotów pochodzących lub użytych do dokonania przestępstwa;

6) zabezpieczanie porządku w miejscach skażenia substancjami trującymi i innymi, powodującymi zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego oraz środowiska naturalnego, a także przy usuwaniu ich skutków;

7) zapobieganie wypadkom utonięć i ratowanie ludzi;

8) zabezpieczanie porządku publicznego w miejscach katastrof i klęsk żywiołowych;

9) szczególna ochrona zbiorników wody pitnej i rzek wpływających do nich;

10) organizacja zabezpieczeń imprez masowych i turystycznych na wodach i terenach przywodnych;

11) współdziałanie z innymi podmiotami realizującymi zadania w zakresie ratownictwa, ochrony bezpieczeństwa i porządku na wodach oraz ekologii;

12) w miarę posiadanych możliwości przeprowadzanie oględzin miejsca zdarzenia pod wodą.

2. Sezonowa komórka specjalistyczna Policji realizuje w szczególności zadania określone w ust. 1 pkt 1–10.

§ 7

Komendant wojewódzki Policji w celu zapewnienia sprawnej i efektywnej organizacji służby na wodach i terenach przywodnych może wyznaczać policjanta odpowiedzialnego, za koordynację służby na wodach.

§ 8

1. Komendant powiatowy Policji w jednostkach, w których zostały utworzone komórki specjalistyczne Policji lub sezonowe komórki specjalistyczne Policji, powierza organizację służby na wodach, policjantowi odpowiedzialnemu za organizację służby patrolowej.

2. Policjant, o którym mowa w ust. 1, realizuje w szczególności następujące zadania:

1) sporządza analizy stanu bezpieczeństwa i porządku na wodach i terenach przywodnych zawierające prognozy zagrożenia;

2) dokonuje bieżącej oceny stanu zagrożenia przestępczości i wykroczeniami oraz określa rejony zagrożenia, miejsca zagrożone, trasy patrolowe w celu dostosowania rozmieszczenia sił i środków oraz podejmowanych działań do przewidywanego w określonym miejscu i czasie zagrożenia;

3) na podstawie prognoz zagrożenia bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz innych potrzeb służby sporządza plan dyslokacji służby zawierający: numer lub nazwę akwenu, rejonu lub trasy, numery miejsc zagrożonych;

4) gromadzi i wykorzystuje na potrzeby służby informacje przekazywane z komórek realizujących czynności operacyjno-rozpoznawcze, od kierowników posterunków i rewirów dzielnicowych, a także o poczuciu bezpieczeństwa miejscowej społeczności oraz pochodzące z innych źródeł;

5) wyznacza zadania dla policjantów pełniących służbę na wodach i terenach przywodnych;

6) opracowuje „Charakterystykę akwenu i terenu przywodnego” dla każdego zbiornika wodnego, na którym jest planowana służba, zgodnie z § 2 pkt 4;

7) opracowuje algorytmy postępowania w sytuacjach szczególnych w odniesieniu do zagrożeń i „Charakterystyk akwenu i terenu przywodnego”;

8) inicjuje działania profilaktyczne.

Rozdział II

Organizacja służby na wodach

§ 9

Służbę na wodach i terenach przywodnych policjanci mogą pełnić wspólnie z inspektorami Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska, funkcjonariuszami Straży Granicznej, żołnierzami Żandarmerii Wojskowej, strażnikami Straży Gmiennej/Miejskiej, Państwowej Straży Rybackiej, Straży Leśnej, strażakami Państwowej Straży Pożarnej, członkami Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego lub innymi uprawnionymi osobami, których obecność jest uwarunkowana potrzebami służby, na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

§ 10

1. Służbę w komisariatach specjalistycznych Policji i komórkach specjalistycznych Policji wykonujących zadania na wodach i terenach przywodnych pełni się w ciągu całego roku.

2. Poza okresem nawigacyjnym komisariaty specjalistyczne Policji i komórki specjalistyczne Policji podejmują w szczególności działanie na rzecz ekologii, organizują patrolowanie terenów przywodnych oraz nawiązują współpracę w tej dziedzinie z osobami wymienionymi w § 9.

§ 11

Komendant powiatowy Policji na terenie obejmującym obszary wodne może tworzyć sezonowe komórki specjalistyczne Policji.

§ 12

W granicach właściwości terytorialnej komendy wojewódzkiej Policji można organizować patrole, realizujące zadania w rejonach służbowych kilku jednostek Policji.

§ 13

Służbę organizuje się na podstawie prognoz zagrożenia bezpieczeństwa i porządku publicznego występującego na wodach i terenach przywodnych lub innych potrzeb służby.

§ 14

Dyslokacja służby na wodach i terenach przywodnych powinna w szczególności opierać się o wyniki bieżącego monitorowania czynników mających wpływ na stan bezpieczeństwa i porządku na wodach i terenach przywodnych, przede wszystkich takich jak:

1) ilość, rodzaj, czas, miejsce, okoliczności zaistniałych przestępstw i wykroczeń oraz sposób działania sprawców;

2) natężenie ruchu ludności w związku z wypoczynkiem, kąpielą i innymi formami korzystania ze środowiska wodnego;

3) ruch jednostek pływających;

4) czas, miejsce, okoliczności i przyczyny:

a) tonięć i utonięć,

b) zanieczyszczeń środowiska wodnego,

c) uszkodzeń urządzeń wodnych,

d) zaistniałych wypadków zagrażających życiu i zdrowiu osób, a także ich mieniu;

5) własne rozpoznanie oraz dokonane przez inne służby;

6) ocena prawidłowości dotychczasowego rozmieszczenia sił i środków oraz ich efektywności;

7) związki przyczynowe pomiędzy zdarzeniami a występującymi zjawiskami i warunkami przyrodniczymi, zwłaszcza atmosferycznymi i w środowisku wodnym;

8) zmiany głębokości akwenu, jego linii brzegowej, usytuowania mielizn, nurtu rzeki i innych miejsc mających istotne znaczenie dla nawigacji statków lub kąpieli osób, a w okresie zimowym o występowanie pokrywy lodowej, jej grubość, występowanie oparzelisk, wytopisk mogących przyczynić się do utonięcia osób;

9) informacje o poczuciu bezpieczeństwa miejscowej społeczności;

10) prognozy zagrożenia bezpieczeństwa i porządku na wodach i terenach przywodnych wraz z wnioskami i zaleceniami.

§ 15

1. „Charakterystyka akwenu terenu przywodnego” zawiera w szczególności:

1) nazwę akwenu i nazwy (numery) poszczególnych rejonów i miejsc zagrożonych;

2) określenie tras i granic patrolowania;

3) mapę akwenu z danymi do nawigacji oraz naniesionymi rejonami i miejscami patrolowania oraz usytuowanie urządzeń wodnych i znaków nawigacyjnych;

4) zadania do realizacji w trakcie patrolowania;

5) opis rejonów, miejsc zagrożonych tras patrolowych z uwzględnieniem:

a) siedzib organów administracji wodnej,

b) granic i cech charakterystycznych zbiornika wodnego (wymiary, głębokość, miejsca szczególnie niebezpieczne, kanały, zatoki, ujścia rzek, miejsca prowadzonych robót wodnych),

c) miejsc przebywania osób, kąpielisk, ośrodków wypoczynkowych, przystani żeglugowych, sportowych i klubowych, wypożyczalni sprzętu pływającego, kolonii, obozów, pól biwakowych, rozmieszczenia lokali usługowych i rozrywkowych,

d) budowli wodnych, portów, urządzeń piętrzących, ujęć wodnych, aktualny poziom wód, kilometraż rzek, linie obwałowań,

e) miejsc, które z uwagi na ich usytuowanie lub charakter sprzyjają działalności przestępczej, bądź ukrywaniu się sprawców.

2. Charakterystykę, o której mowa w ust. 1, należy przechowywać u dyżurnego jednostki Policji. W czasie służby dokument ten powinien również pozostawać na wyposażeniu jednostki pływającej.

Rozdział III

Pełnienie służby na wodach i na terenach przywodnych

§ 16

1. Kierownik komórki właściwej do spraw służby na wodach dokonuje bieżącego rozmieszczenia sił policyjnych na terenie jednostki organizacyjnej Policji i dokumentuje to w książce służby.

2. Dyslokację patroli można zmieniać w trakcie pełnienia służby w związku z zaistniałymi wydarzeniami.

§ 17

1. Przygotowanie policjantów do służby sprawdza się w czasie odprawy lub indywidualnie.

2. W terenie, bez odprawy mogą rozpoczynać służbę tylko policjanci, którzy uzyskali zgodę bezpośredniego przełożonego.

§ 18

1. Obowiązkiem prowadzącego odprawę policjantów do służby na wodach i terenach przywodnych jest:

1) zapoznanie policjantów z aktualnymi wydarzeniami zaistniałymi w rejonie jednostki i poleceniami kierownictwa, a także przekazanie zadań doraźnych, które powinny wynikać z wniosków zawartych w analizie sporządzanej na potrzeby dyslokacji służby prewencji na wodach i określenie sposobu ich wykonania;

2) wskazanie rejonów pełnienia służby oraz miejsc i czasu przerwy w służbie;

3) określenie składu i liczebności patrolu oraz wyznaczeniu dowódcy w przypadku patroli wieloosobowych;

4) uwzględnienie wariantów pełnienia służby w dniach o dobrych i złych warunkach atmosferycznych;

5) sprawdzenie wyposażenia indywidualnego policjantów do służby oraz jednolitego umundurowania, zgodnego z obowiązującymi przepisami;

6) pouczenie o zasadach bezpieczeństwa policjantów podczas wykonywania zadań;

7) zwrócenie uwagi na stan psychofizyczny policjantów;

8) określenie sposobu utrzymywania łączności z dyżurnym jednostki Policji;

9) przydzielenie środków technicznych.

2. Prowadzący odprawę ma prawo sprawdzenia znajomości przez policjantów przepisów regulujących warunki i zasady użycia środków przymusu bezpośredniego, w tym broni służbowej, a także podstawowych aktów prawnych regulujących organizację i pełnienie służby na wodach.

3. Przebieg odprawy, treść przekazanych zadań doraźnych oraz sposób ich realizacji, odprawiający wpisuje do książki odpraw.

4. Policjanci odnotowują w notatnikach służbowych zadania doraźne i istotne informacje przekazane do realizacji w trakcie odprawy.

§ 19

1. Taktyka pełnienia służby determinowana jest rodzajem przedzielonych zadań, warunkami atmosferycznymi, topografią terenu, charakterem akwenu oraz wskazaniami prowadzącego odprawę do służby i polega w szczególności na:

1) patrolowaniu w sposób widoczny dla wszystkich korzystających z danego akwenu i terenu przywodnego;

2) organizowanie doraźnych postojów w miejscach zagrożonych;

3) równoczesnym patrolowaniu rejonu jednostką pływająca i pieszo lub przy pomocy innych środków lokomocji, przy współdziałaniu dodatkowych patroli;

4) patrolowaniu rejonu, przy wykorzystaniu ukształtowania terenu, prądów wodnych umożliwiających ruch jednostki pływającej z wygaszonym silnikiem, pory nocnej itp.;

5) stosowaniu innych form określonych przez policjanta odprawiającego do służby.

2. Przyjęta taktyka pełnienia służby powinna gwarantować bezpieczeństwo działania policjanta, a także jego skuteczność i efektywność.

§ 20

1. Policjanci pełniący służbę na wodach i terenach przywodnych mają obowiązek utrzymywania bieżącego kontaktu z dyżurnym jednostki Policji – przy pomocy dostępnych środków łączności.

2. Policjanci pełniący służbę mają obowiązek meldowania dyżurnemu jednostki Policji o podjęciu i zakończeniu interwencji.

3. Opuszczenie rejonu pełnienia służby na wodach i terenach przywodnych może nastąpić na polecenie lub za zgodą dyżurnego jednostki Policji.

§ 21

Podczas patrolowania policjanci powinni w szczególności:

1) prowadzić obserwację akwenu i terenów przywodnych oraz zachodzących w nich zjawisk;

2) zwracać uwagę na zjawiska wskazujące na zanieczyszczenie środowiska naturalnego na wodach i terenach przywodnych;

3) natychmiast reagować w każdym przypadku, uzasadniającym potrzebę przeprowadzenia interwencji lub podjęcia działań ratunkowych;

4) systematycznie kontrolować wszystkie miejsca zagrożone znajdujące się w rejonie pełnienia służby;

5) zbierać informacje dotyczące występujących zagrożeń lub mogących przyczynić się do ustalenia sprawców przestępstw i wykroczeń;

6) ujawniać osoby naruszające porządek publiczny;

7) przeprowadzać kontrole jednostek pływających.

§ 22

1. Pojazdy służbowe wykorzystuje się do przemieszczania patroli na zgłoszoną interwencję lub pomiędzy akwenami, miejscami zagrożonymi, a także do przewożenia jednostek pływających.

2. Jednostka pływająca służy do przemieszczania pomiędzy miejscami zagrożonymi.

3. W rejonie pełnienia służby na terenach przywodnych policjanci po opuszczeniu pojazdu patrolują pieszo miejsca zagrożone.

§ 23

1. Załogę jednostki pływającej stanowi, co najmniej dwóch policjantów, posiadających uprawnienia do prowadzenia danego typu jednostki oraz uprawnienia w zakresie ratownictwa wodnego.

2. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się możliwość pełnienia służby na jednostce pływającej:

1) przy udziale dwóch policjantów, z których tylko jeden posiada uprawnienia wymienione w ust. 1, pod warunkiem zachowania szczególnych środków bezpieczeństwa i przy wykorzystaniu sprzętu asekuracyjnego;

2) policjanta z udziałem osoby, o której mowa w § 9, posiadającej uprawnienia wymienione w ust. 1 albo pod warunkiem zachowania szczególnych środków bezpieczeństwa i przy wykorzystaniu sprzętu asekuracyjnego.

3. W wyjątkowych przypadkach nie cierpiących zwłoki za zgodą dyżurnego jednostki Policji dopuszcza się wykonywanie czynności przy użyciu łodzi przez jednego policjanta posiadającego uprawnienia, o których mowa w ust. 1.

§ 24

Do wykonywania zadań można wykorzystywać inne środki lokomocji pozwalające pełnić służbę na wodach i terenach przywodnych, stosownie do pory roku i warunków terenowych.

§ 25

1. Służba na wodach i terenach przywodnych pełniona jest w umundurowaniu służbowym.

2. Policjanci są zobowiązani posiadać wyposażenie i uzbrojenie stosowne do charakteru, czasu i sposobu wykonywanej służby.

3. Komendant powiatowy Policji, komisariatu specjalistycznego Policji może w uzasadnionych przypadkach organizować służbę policjantów na wodach i terenach przywodnych w ubraniu cywilnym i przy wykorzystaniu nieoznakowanych środków transportu.

§ 26

1. O rozpoczęciu i zakończeniu przerwy dowódca patrolu informuje dyżurnego jednostki, który potwierdza zgodę na jej wykorzystanie.

2. Policjant może na czas przerwy opuścić rejon pełnienia służby za zgodą dyżurnego jednostki Policji.

3. W czasie przerwy policjant pozostaje na nasłuchu radiowym.

4. Przebieg służby należy udokumentować w notatniku służbowym lub przy pomocy nośnika elektronicznego.

§ 27

W razie otrzymania informacji o przygotowywanym, dokonywanym przestępstwie lub wykroczeniu w rejonie pełnienia służby, policjant niezwłocznie melduje o tym dyżurnemu jednostki Policji, po czym udaje się na miejsce zdarzenia.

§ 28

1. Na miejscu zdarzenia policjant powinien w szczególności:

1) udzielić lub spowodować udzielenie pomocy przedlekarskiej osobom, których życiu lub zdrowiu zagraża niebezpieczeństwo;

2) uniemożliwić sprawcy kontynuowanie działań naruszających prawo i jeśli jest to możliwe zatrzymać sprawcę;

3) podjąć pościg za sprawcą zdarzenia jeżeli istnieją ku temu warunki;

4) zabezpieczyć miejsce zdarzenia przed utratą śladów i ustalić świadków zdarzenia oraz zebrać możliwe informacje o sprawcach.

2. Podjęte czynności i dokonane ustalenia należy udokumentować w notatniku służbowym, a następnie w formie notatki.

§ 29

1. Policjant po zakończeniu służby:

1) melduje bezpośredniemu przełożonemu, a w razie jego nieobecności, wyznaczonemu przez kierownika jednostki Policji innemu odpowiedzialnemu za służbę policjantowi o jej przebiegu oraz uzyskanych efektach;

2) przekazuje niezbędne dokumenty z wykonanych czynności, w tym informacje o zagrożeniach wskazanych przez społeczeństwo oraz o stwierdzonych nieprawidłowościach w zabezpieczeniu infrastruktury rejonu służbowego, w formie raportu, notatki itp.;

3) sporządza i przekazuje, zgodnie z ustalonymi zasadami informacje uzyskane w drodze realizacji podstawowych metod pracy operacyjnej.

2. Ocenę realizacji zadań przez policjanta i wyników służby należy dokonać bezpośrednio po jej zakończeniu.

Rozdział IV

Postanowienia końcowe

§ 30

Traci moc zarządzenie nr 13/96 Komendanta Głównego Policji z dnia 26 marca 1996 roku w sprawie organizacji i zakresu działania specjalistycznych komisariatów wodnych Policji na wodach przeznaczonych do powszechnego korzystania.

§ 31

Zarządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia podpisania.