Załącznik do Zarządzenia Nr 21
Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
z dnia 30 lipca 2007 r.

STATUT BIBLIOTEKI NARODOWEJ [1]

I. PRZEPISY OGÓLNE

§ 1

1. Biblioteka Narodowa, zwana dalej „Biblioteką”, jest centralną biblioteką Państwa.

2. Biblioteka jest biblioteką naukową.

§ 2.

Biblioteka działa na podstawie:

1) ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (Dz. U. z 2012 r. poz. 642 i 908 oraz z 2013 r. poz. 829);

2) ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 2012 r. poz. 406, z 2014 r. poz. 432 oraz z 2015 r. poz. 337);

3) ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2014 r. poz. 1446 oraz z 2015 r. poz. 397 i 774);

4) ustawy z dnia 7 listopada 1996 r. o obowiązkowych egzemplarzach bibliotecznych (Dz. U. Nr 152, poz. 722, z 2003 r. Nr 130, poz. 1188, z 2008 r. Nr 171, poz. 1056 oraz z 2012 r. poz. 1529);

5) niniejszego Statutu.

§ 3.

Siedzibą Biblioteki jest miasto stołeczne Warszawa.

§ 4.

Biblioteka posiada osobowość prawną.

§ 5.

Nadzór nad Biblioteką sprawuje minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, zwany dalej „Ministrem”.

§ 6. (uchylony)

II. CELE I ZADANIA BIBLIOTEKI

§ 7.

Celem Biblioteki jest prowadzenie działalności kulturalnej, naukowej oraz edukacyjnej.

§ 8.

1. Biblioteka gromadzi, opracowuje, przechowuje i udostępnia materiały biblioteczne, zawierające utrwalony wyraz myśli ludzkiej, niezależnie od nośnika fizycznego i sposobu zapisu treści, a zwłaszcza dokumenty: graficzne (piśmiennicze, kartograficzne, ikonograficzne i muzyczne), dźwiękowe, audiowizualne i elektroniczne.

2. Zadania zawarte w ust. 1 dotyczą w szczególności:

1) zabytków kultury polskiej w dziedzinie piśmiennictwa;

2) całokształtu krajowej produkcji wydawniczej;

3) wszystkich publikacji polskich lub dotyczących Polski wydanych za granicą;

4) publikacji obcych z zakresu nauk społecznych i humanistycznych, ze szczególnym uwzględnieniem nauki o książce, niezbędnych dla rozwoju nauki i kultury polskiej –zwłaszcza wydawnictw informacyjnych.

§ 9.

Biblioteka wieczyście archiwizuje po jednym egzemplarzu polskich materiałów bibliotecznych oraz tych, które powstały za granicą, a dotyczą Polski.

§ 10.

Biblioteka opracowuje i wydaje bibliografię narodową bieżącą na podstawie urzędowej rejestracji bibliograficznej publikacji zwartych i ciągłych oraz innych typów dokumentów, narodową bibliografię retrospektywną, bibliografię poloników zagranicznych oraz prowadzi statystykę wydawnictw krajowych.

§ 11

Biblioteka prowadzi działalność naukową, instrukcyjno-metodyczną, dokumentacyjną, unifikacyjną i usługową w dziedzinie bibliotekoznawstwa, bibliografii, informacji naukowej, czytelnictwa, edytorstwa i nauk pokrewnych, a także w zakresie konserwacji materiałów bibliotecznych. W szczególności do zadań Biblioteki w tym zakresie należy:

1) prowadzenie indywidualnych i zespołowych prac naukowych;

2) opracowywanie naukowe zbiorów Biblioteki;

3) prowadzenie informacji naukowej zgodnie ze specjalizacją Biblioteki i we współpracy z innymi bibliotekami oraz instytucjami polskimi i zagranicznymi;

4) prowadzenie centralnych katalogów piśmiennictwa krajowego i zagranicznego, zgromadzonego w bibliotekach polskich;

5) prowadzenie prac unifikacyjnych i normalizacyjnych w zakresie specjalizacji Biblioteki;

6) upowszechnianie wyników badań naukowych oraz udzielanie pomocy, konsultacji i opinii w dziedzinach objętych tematyką badawczą Biblioteki;

7) wydawanie publikacji naukowych, metodycznych i dokumentacyjnych;

8) uczestniczenie w ogólnokrajowych pracach naukowych i dokumentacyjnych, w zakresie zainteresowań badawczych Biblioteki;

9) prowadzenie kursów w zakresie doskonalenia zawodowego bibliotekarzy oraz kursów kwalifikacyjnych.

§ 12.

Biblioteka bierze udział w doskonaleniu merytorycznej działalności bibliotek krajowych oraz wspomaga biblioteki polskie za granicą.

§ 13.

Biblioteka prowadzi ośrodki znormalizowanych numerów wydawnictw zwartych i wydawnictw ciągłych.

§ 14.

Zbiory Biblioteki podlegające wieczystej archiwizacji należą do Narodowego Zasobu Bibliotecznego.

§ 15.

Biblioteka prowadzi obsługę Krajowej Rady Bibliotecznej, Rady do spraw Narodowego Zasobu Bibliotecznego i innych ciał doradczych.

§ 16.

Biblioteka prowadzi ewidencję bibliotek naukowych oraz bibliotek wchodzących w skład ogólnokrajowej sieci bibliotecznej.

§ 17.

Biblioteka współpracuje z odpowiednimi bibliotekami i pokrewnymi instytucjami naukowymi i kulturalnymi w kraju i za granicą, szczególnie w zakresie:

1) udostępniania zbiorów;

2) wymiany wydawnictw;

3) wymiany informacji;

4) wymiany doświadczeń i osiągnięć;

5) krajowych i międzynarodowych programów bibliotecznych;

6) realizacji wspólnych programów wydawniczych i innych inicjatyw naukowych i kulturalnych.

§ 18.

Biblioteka kwalifikuje przeznaczone do wywozu za granicę materiały biblioteczne, które powstały przed dniem 1 stycznia 1949 r., zgodnie z przepisami ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

§ 19.

Biblioteka realizuje inne zadania zlecone przez Ministra, a w szczególności wynikające ze strategii dotyczących wspierania bibliotek i rozwoju czytelnictwa.

§ 20.

1. Biblioteka jest dostępna dla osób korzystających z niej w celu badań naukowych, działalności kulturalnej, pracy twórczej, zawodowej lub kształcenia się.

2. Biblioteka udostępnia swoje zbiory innym bibliotekom i instytucjom w kraju i za granicą.

3. Warunki i zasady korzystania ze zbiorów Biblioteki określa regulamin wydany przez dyrektora.

§ 21.

Dla wykonywania swych zadań Biblioteka zatrudnia pracowników działalności podstawowej-bibliotekarzy, bibliotekarzy dyplomowanych, pracowników naukowych oraz pracowników administracji, obsługi technicznej i innych, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami.

III. DYREKTOR, KOLEGIUM, RADA NAUKOWA

§ 22.

Na czele Biblioteki stoi dyrektor, który kieruje jej działalnością, reprezentuje ją na zewnątrz i jest za nią odpowiedzialny.

§ 23.

Dyrektor zarządza Biblioteką przy pomocy pięciu zastępców.

§ 24.

Zastępcy dyrektora kierują powierzonymi im sprawami i działalnością podporządkowanych im bezpośrednio komórek organizacyjnych Biblioteki oraz zastępują dyrektora. Podział ich kompetencji ustala dyrektor.

§ 25.

1. Dyrektora Biblioteki powołuje i odwołuje Minister.

2. Zastępców dyrektora powołuje i odwołuje dyrektor Biblioteki po uzgodnieniu z Ministrem.

§ 26.

1. Dyrektor może powołać spośród pracowników Biblioteki zespoły problemowe do wykonywania określonych zadań, działające w ramach udzielonych im pełnomocnictw.

2. Dyrektor może powołać spośród specjalistów spoza Biblioteki doradców naukowych, technicznych i organizacyjnych.

§ 27.

1. Dyrektor, zastępcy dyrektora, główny księgowy, kierownicy komórek organizacyjnych wymienionych w § 33 ust. 1 oraz osoby powołane przez dyrektora tworzą Kolegium Biblioteki.

2. Zasady działania Kolegium Biblioteki określa regulamin nadany przez dyrektora.

§ 28.

1. Przy Bibliotece działa Rada Naukowa, której członków w liczbie 20, powołuje i odwołuje Minister na wniosek dyrektora, na 6-letnią kadencję.

2. Co najmniej 14 członków Rady powołuje się spośród samodzielnych pracowników nauki zatrudnionych w Bibliotece oraz z innych ośrodków naukowych i bibliotek, które specjalizują się w dziedzinach będących przedmiotem prac badawczych prowadzonych w Bibliotece.

3. Na wniosek dyrektora Minister może odwołać członka Rady przed upływem kadencji w razie:

1) zrzeczenia się członkostwa;

2) nieuczestniczenia w pracach Rady;

3) śmierci.

4. W razie odwołania członka Rady, powołanie nowego dokonuje się w trybie określonym w ust. 1.

§ 29.

Rada Naukowa, zwana dalej „Radą”, jest organem opiniodawczym i doradczym dyrektora w zakresie działalności statutowej Biblioteki ze szczególnym uwzględnieniem działalności naukowej oraz spraw związanych z rozwojem kadry naukowo-badawczej.

§ 30.

Do zadań Rady należy, w szczególności:

1) opiniowanie kierunków i programów badawczych, a także planów i sprawozdań z działalności naukowej Biblioteki, inspirowanie prac naukowych oraz ocena ich wyników;

2) opiniowanie spraw dotyczących działalności podstawowej Biblioteki;

3) opiniowanie spraw związanych z rozwojem kadry naukowej Biblioteki;

4) opiniowane rocznego sprawozdania merytorycznego Biblioteki.

§ 31.

Podstawową formą działania Rady są ogólne zebrania, które zwołuje się w miarę potrzeb, nie rzadziej jednak niż dwa razy w roku.

§ 32.

Rada Naukowa działa na podstawie uchwalonego przez siebie regulaminu.

IV. ORGANIZACJA WEWNĘTRZNA BIBLIOTEKI

§ 33.

1. W skład Biblioteki wchodzą samodzielne stanowiska pracy oraz następujące komórki organizacyjne:

1) Archiwum;

2) Biuro Finansowo-Księgowe;

3) Biuro Komunikacji i Promocji;

4) Biuro Planowania i Zamówień Publicznych;

5) Biuro Spraw Pracowniczych;

6) Instytut Bibliograficzny;

7) Instytut Konserwacji Zbiorów Bibliotecznych;

8) Instytut Książki i Czytelnictwa;

9) Kancelaria;

10) Sekretariat;

11) Służba Ochrony;

12) Zakład Administracyjno-Gospodarczy;

13) Zakład Bibliografii Polskiej 1901–1939;

14) Zakład Czasopism;

15) Zakład Dokumentów Życia Społecznego;

16) Zakład Edukacji Bibliotekarskiej;

17) Zakład Gromadzenia i Uzupełniania Zbiorów;

18) Zakład Inwestycji i Remontów;

19) Zakład Katalogowania Dziedzinowego;

20) Zakład Kontroli Zbiorów;

21) Zakład Magazynów Bibliotecznych;

22) Zakład Rękopisów;

23) Zakład Starych Druków;

24) Zakład Technologii Informatycznych;

25) Zakład Udostępniania Zbiorów;

26) Zakład Wypożyczania Krajowego i Zagranicznego;

27) Zakład Zasobu Wymiennego;

28) Zakład Zbiorów Bibliologicznych;

29) Zakład Zbiorów Cyfrowych;

30) Zakład Zbiorów Dźwiękowych i Audiowizualnych;

31) Zakład Zbiorów Ikonograficznych;

32) Zakład Zbiorów Kartograficznych;

33) Zakład Zbiorów Muzycznych.

2. Organizację wewnętrzną Biblioteki określa regulamin organizacyjny nadawany przez dyrektora, po zasięgnięciu opinii Ministra oraz opinii działających w niej organizacji związkowych i stowarzyszeń twórców. Zakres działania poszczególnych komórek organizacyjnych i stanowisk samodzielnych ustala w drodze zarządzenia dyrektor.

3. W celu wykonywania wyodrębnionych zadań dyrektor może tworzyć zespoły zadaniowe, w szczególności pracownie.

V. GOSPODARKA FINANSOWA

§ 34.

1. Biblioteka prowadzi gospodarkę finansową na zasadach określonych w ustawie z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej.

2. Działalność Biblioteki jest finansowana z dotacji podmiotowych i celowych z budżetu państwa, z przychodów z prowadzonej działalności, w tym ze sprzedaży składników majątku ruchomego, przychodów z najmu i dzierżawy składników majątkowych, środków otrzymanych od osób fizycznych i prawnych oraz z innych źródeł.

§ 34a.

1. Biblioteka może na zasadach przewidzianych w przepisach prowadzić, jako dodatkową, działalność o ile działalność ta nie spowoduje ograniczenia realizacji zadań statutowych Biblioteki w zakresie:

1) działalności wydawniczej;

2) zleconych usług edukacyjnych;

3) usług poligraficznych, reprograficznych i konserwatorskich;

4) ekspertyz i badań materiałów i procesów bibliotecznych;

5) (uchylony)

6) sprzedaży baz danych bibliotecznych;

7) usług organizacji konferencji;

8) usług reklamowych.

2. Środki uzyskane z prowadzonej dodatkowej działalności mogą być wykorzystane wyłącznie na realizację zadań statutowych Biblioteki.

§ 35.

1. Do dokonywania czynności prawnych w imieniu Biblioteki, w tym do składania oświadczeń woli w zakresie jej praw i zobowiązań majątkowych, uprawniony jest dyrektor.

2. Dyrektor może udzielić pisemnego pełnomocnictwa do dokonywania czynności, o których mowa w ust. 1, swoim zastępcom oraz innym osobom.

§ 36.

Dyrektor Biblioteki zapewnia terminowe sporządzenie rocznego sprawozdania finansowego, obligatoryjne jego zbadanie przez biegłego rewidenta i przedłożenie go do zatwierdzenia Ministrowi. Wyboru biegłego rewidenta dokonuje Minister.

VI. PRZEPISY KOŃCOWE

§ 37.

Wszelkie zmiany niniejszego statutu mogą być dokonane w trybie określonym dla jego nadania.