Rozdział 1

Postanowienia ogólne

§ 1. Zarządzenie określa:

1) organ właściwy w sprawach regulacji gospodarki paliwami i energią dla jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanych, zwanych dalej „jednostkami organizacyjnymi";

2) strukturę organizacyjną i kompetencje Wojskowej Inspekcji Gospodarki Energetycznej, zwanej dalej „WIGE";

3) osoby odpowiedzialne oraz sprawujące nadzór nad eksploatacją urządzeń i instalacji w jednostkach organizacyjnych oraz ich obowiązki;

4) organizację, warunki oraz tryb przeprowadzania czynności analityczno-kontrolnych przez WIGE;

5) rodzaje urządzeń techniki wojskowej lub uzbrojenia, przy których eksploatacji wymagane jest posiadanie kwalifikacji potwierdzonych świadectwem kwalifikacyjnym.

§ 2. Użyte w zarządzeniu określenia oznaczają:

1) czynności analityczno-kontrolne - planowanie, organizowanie, koordynowanie i przeprowadzanie działań na podstawie upoważnienia do ich przeprowadzenia, dokumentowanie i przedstawianie wyników właściwym organom, a także postępowanie pokontrolne;

2) prowadzący czynności analityczno-kontrolne - osobę upoważnioną przez Szefa WIGE do ich przeprowadzenia;

3) kierownik jednostki kontrolowanej - dowódcę, szefa, dyrektora, komendanta, prezesa lub inną osobę stojącą na czele jednostki organizacyjnej, która kieruje całokształtem działalności tej jednostki, w tym również osobę pełniącą jego obowiązki;

4) energia, ciepło, paliwa, urządzenia, instalacje, sieci, przedsiębiorstwo energetyczne, regulacja, taryfa - energię, ciepło, paliwa, urządzenia, instalacje, sieci, przedsiębiorstwo energetyczne, regulację, taryfę w rozumieniu art. 3 pkt 1-3, 9, 10, 11, 12, 15 i 17 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2021 r. poz. 716, 868, 1093 i 1505), zwanej dalej „ustawą";

5) koncesja - koncesję w rozumieniu przepisów ustawy;

6) nieetatowy energetyk - żołnierza lub pracownika, któremu powierzono wykonywanie obowiązków energetyka, posiadającego wykształcenie techniczne (wyższe lub średnie) oraz właściwe kwalifikacje, potwierdzone świadectwem w zakresie dozoru nad eksploatacją urządzeń techniki wojskowej lub uzbrojenia.

§ 3. WIGE jest organem właściwym w sprawach regulacji gospodarki paliwami i energią dla jednostek organizacyjnych.

§ 4. Zadaniem WIGE jest kontrola przestrzegania przepisów ustawy oraz zasad prowadzenia oszczędnej i racjonalnej gospodarki paliwami i energią w jednostkach organizacyjnych z uwzględnieniem wymogów ochrony środowiska.

§ 5. W skład WIGE wchodzą:

1) Biuro WIGE w Warszawie;

2) Delegatura WIGE w Bydgoszczy;

3) Delegatura WIGE w Krakowie;

4) Delegatura WIGE w Lublinie;

5) Delegatura WIGE we Wrocławiu.

§ 6. Szef WIGE składa osobie zajmującej kierownicze stanowisko Ministerstwa Obrony Narodowej właściwej do spraw infrastruktury corocznie, w terminie do dnia 31 stycznia, informację o działalności WIGE.

§ 7. Działalnością WIGE kieruje Szef, który jednocześnie jest przełożonym stanu osobowego Biura WIGE oraz Szefów delegatur WIGE.

§ 8. Szczegółowy obszar działania Biura WIGE oraz delegatur WIGE określa załącznik nr 1 do zarządzenia.

§ 9. Szef WIGE może zlecić podległym jednostkom organizacyjnym wykonywanie czynności na obszarze innym, niż wynikający z właściwości określonych w załączniku nr 1 do zarządzenia.

Rozdział 2

Kompetencje Szefa WIGE

§ 10. Do kompetencji Szefa WIGE należy:

1) planowanie, zarządzanie i zlecanie przeprowadzenia czynności analityczno-kontrolnych w jednostkach organizacyjnych dotyczących:

a) przestrzegania bezpieczeństwa eksploatacji, w tym posiadania wymaganych kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń i instalacji,

b) zasad prowadzenia oszczędnej i racjonalnej gospodarki paliwami i energią w jednostkach organizacyjnych z uwzględnieniem wymogów ochrony środowiska,

c) zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kompleksów i obiektów wojskowych,

d) stosowania ograniczeń w dostarczaniu i poborze paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła, stosownie do art. 11 ustawy,

e) kontroli parametrów jakościowych dostaw i obsługi odbiorców w zakresie obrotu paliwami i energią,

f) kontroli stosowania przez przedsiębiorstwa energetyczne cen i stawek opłat zawartych w taryfach;

2) opracowywanie projektów aktów prawnych dotyczących:

a) prowadzenia gospodarki energetycznej w resorcie obrony narodowej,

b) powoływania Wojskowych Energetycznych Komisji Kwalifikacyjnych, zwanych dalej „komisjami" lub dokonywania zmian w ich składzie;

3) reprezentowanie interesu resortu obrony narodowej w sprawach, rozstrzyganych przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w zakresie określonym w ustawie oraz bieżąca współpraca z Urzędem Regulacji Energetyki;

4) występowanie do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki o wymierzenie kar dla przedsiębiorstw energetycznych, o których mowa w ustawie;

5) występowanie do właściwych przełożonych o wymierzenie kar dyscyplinarnych żołnierzom i pracownikom, dopuszczającym się naruszeń, o których mowa w art. 56 ustawy;

6) rozpatrywanie odwołań kierowników jednostek kontrolowanych od protokołu z czynności analityczno-kontrolnych;

7) nadzór nad merytoryczną działalnością komisji oraz planowanie i przeprowadzanie szkoleń przewodniczących i sekretarzy komisji;

8) opiniowanie projektów aktów prawnych w zakresie merytorycznym WIGE;

9) wydawanie przedsiębiorstwom energetycznym w jednostkach organizacyjnych decyzji dotyczących:

a) udzielenia lub odmowy udzielenia koncesji,

b) zatwierdzenia lub odmowy zatwierdzenia taryf;

10) zbieranie i przetwarzanie informacji dotyczących gospodarki energetycznej w resorcie obrony narodowej oraz prowadzenie działalności informacyjnej w zakresie racjonalnej gospodarki paliwami i energią;

11) uzgadnianie proponowanych nowatorskich rozwiązań technicznych i technologicznych na potrzeby jednostek organizacyjnych dotyczących w szczególności poprawy efektywności energetycznej kompleksów i obiektów wojskowych oraz bezpieczeństwa użytkowania urządzeń, techniki wojskowej lub uzbrojenia oraz zapewnienia racjonalnego i oszczędnego zużycia paliw lub energii;

12) planowanie oraz zlecanie przeprowadzania szkoleń dla nieetatowych energetyków;

13) nadzór nad działalnością Biura WIGE oraz delegatur WIGE.

Rozdział 3

Kompetencje szefów delegatur WIGE

§ 11. Do kompetencji i obowiązków szefów delegatur WIGE należy:

1) przeprowadzanie w jednostkach organizacyjnych czynności analityczno-kontrolnych dotyczących:

a) przestrzegania bezpieczeństwa eksploatacji, w tym posiadania wymaganych kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń i instalacji,

b) zasad prowadzenia oszczędnej i racjonalnej gospodarki paliwami i energią w jednostkach organizacyjnych z uwzględnieniem wymogów ochrony środowiska,

c) stosowania ograniczeń w dostarczaniu i poborze paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła, stosownie do art. 11 ustawy,

d) podnoszenia efektywności energetycznej obiektów wojskowych,

e) kontroli parametrów jakościowych dostaw i obsługi odbiorców w zakresie obrotu paliwami i energią,

f) kontroli stosowania przez przedsiębiorstwa energetyczne cen i stawek opłat, zawartych w taryfach;

2) opiniowanie dokumentów, o których mowa w § 20;

3) uzgadnianie nowatorskich rozwiązań technicznych i technologicznych w zakresie racjonalizacji gospodarki paliwami i energią dla jednostek organizacyjnych;

4) udzielanie na wniosek, pomocy w opracowywaniu i realizacji gminnych planów zaopatrzenia w energię, w części dotyczącej jednostek organizacyjnych;

5) prowadzenie doradztwa technicznego i ekonomicznego oraz popularyzacja zasad racjonalnego i oszczędnego gospodarowania paliwami i energią w eksploatacji urządzeń i instalacji;

6) organizowanie szkoleń dla nieetatowych energetyków.

Rozdział 4

Gospodarka energetyczna w jednostkach organizacyjnych

§ 12. Za organizację eksploatacji, stan techniczny oraz zapewnienie obsługi urządzeń, instalacji przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach odpowiada kierownik jednostki organizacyjnej.

§ 13. Realizacja zadań w jednostkach organizacyjnych powinna uwzględniać zasady racjonalnego i oszczędnego gospodarowania paliwami i energią, przy zachowaniu wymogów bezpieczeństwa obsługi i otoczenia oraz ochrony środowiska.

§ 14. Jednostki organizacyjne zobowiązane są opracować wykaz stanowisk, na których wymagane jest posiadanie kwalifikacji w zakresie eksploatacji urządzeń i instalacji, zgodnie ze wzorem, stanowiącym załącznik nr 2 do zarządzenia.

§ 16. Sprawdzenia posiadania kwalifikacji, w stosunku do osób zajmujących się eksploatacją urządzeń i instalacji w jednostkach organizacyjnych, dokonują w drodze egzaminu komisje, powołane przez Ministra Obrony Narodowej na podstawie odrębnych przepisów.

§ 17. W jednostkach organizacyjnych eksploatację urządzeń i instalacji prowadzą etatowe osoby funkcyjne, posiadające świadectwa kwalifikacyjne, o których mowa w art. 54 ust. 1 ustawy.

§ 18. W jednostkach organizacyjnych, w których eksploatowane są urządzenia i instalacje techniki wojskowej lub uzbrojenia, a nie występuje etatowe stanowisko dozoru nad tymi urządzeniami, kierownik jednostki organizacyjnej wyznacza nieetatowego energetyka, dla którego określa zadania obejmujące w szczególności:

1) kontrolę eksploatacji urządzeń i instalacji techniki wojskowej lub uzbrojenia w zakresie przestrzegania wymogów zawartych w obowiązujących przepisach, normach i instrukcjach eksploatacji;

2) sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem wymogu posiadania świadectw kwalifikacyjnych;

3) sprawdzanie ukompletowania urządzeń techniki wojskowej lub uzbrojenia w elektroizolacyjny sprzęt ochronny i narzędzia pracy oraz zgodności ich użytkowania z obowiązującymi przepisami;

4) składanie raz w roku kierownikowi jednostki organizacyjnej meldunków o stwierdzonych nieprawidłowościach w stanie technicznym i eksploatacji urządzeń i instalacji techniki wojskowej lub uzbrojenia;

5) opracowywanie w porozumieniu z osobami funkcyjnymi odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo i higienę pracy wykazu stanowisk, o którym mowa w § 14;

6) organizowanie szkoleń dla osób prowadzących eksploatację urządzeń i instalacji techniki wojskowej lub uzbrojenia;

7) udział w szkoleniach prowadzonych przez WIGE.

§ 19. Nieetatowy energetyk, zadania określone w § 18, wykonuje jako czynności dodatkowe o charakterze stałym, za które przysługuje mu dodatkowe wynagrodzenie, według odrębnych przepisów.

§ 20. Organy realizujące zadania inwestycyjne i remontowe w kompleksach wojskowych obowiązane są przedstawiać do zaopiniowania przez WIGE w szczególności:

1) programy organizacyjno-użytkowe,

2) programy inwestycji,

3) koncepcje architektoniczno-urbanistyczne,

4) audyty i bilanse energetyczne

- w zakresie dotyczącym:

a) budowy, rozbudowy lub przebudowy podstawowych oraz awaryjnych źródeł energii,

b) budowy, rozbudowy lub przebudowy przyłączy i sieci: elektroenergetycznych, cieplnych i gazu ziemnego,

c) montażu lub wymiany instalacji, urządzeń odbiorczych energii cieplnej, elektrycznej i gazu o łącznej mocy powyżej 50 kW dla każdego rodzaju energii.

Rozdział 5

Przeprowadzanie czynności analityczno-kontrolnych

§ 21. 1. Podstawą do przeprowadzenia czynności analityczno-kontrolnych jest program ich przeprowadzenia, zatwierdzony przez Szefa WIGE.

2. Informacja o planowanym przeprowadzaniu czynności analityczno-kontrolnych przekazywana jest przez Szefa WIGE lub szefów delegatur WIGE nie krócej niż na siedem dni przed ich rozpoczęciem kierownikowi jednostki kontrolowanej oraz kierownikowi jednostki nadrzędnej.

3. Czynności analityczno-kontrolne przeprowadza zespół kontrolujący powołany przez Szefa WIGE lub szefów delegatur WIGE.

§ 22. Czynności analityczno-kontrolne polegają w szczególności na:

1) ustaleniu stanu faktycznego w badanym zakresie i jego udokumentowaniu;

2) porównaniu stwierdzonego stanu ze stanem wymaganym, określonym przepisami prawa;

3) określeniu przyczyn i skutków występujących różnic pomiędzy stanem stwierdzonym, a stanem wymaganym oraz ewentualnym wskazaniu odpowiedzialnych za nie osób.

§ 23. 1. Do przeprowadzenia czynności analityczno-kontrolnych uprawnia imienne upoważnienie po okazaniu dokumentu pozwalającego na ustalenie tożsamości prowadzących czynności analityczno-kontrolne.

2. Upoważnienie do przeprowadzenia czynności analityczno-kontrolnych wydaje Szef WIGE.

3. Upoważnienie do przeprowadzenia czynności analityczno-kontrolnych zawiera:

1) oznaczenie wydającego upoważnienie oraz numer i datę wystawienia;

2) podstawę prawną podjęcia czynności analityczno-kontrolnych;

3) imię, nazwisko i stanowisko służbowe prowadzących czynności analityczno-kontrolne;

4) zakres czynności analityczno-kontrolnych;

5) nazwę jednostki kontrolowanej, w której prowadzone są czynności analityczno-kontrolne;

6) okres ważności upoważnienia;

7) podpis wydającego upoważnienie.

§ 24. Czynności analityczno-kontrolne przeprowadza się w miejscu i czasie wykonywania zadań przez jednostkę kontrolowaną, a w uzasadnionych przypadkach również w dniach wolnych od pracy i poza godzinami służbowymi, według ustaleń kierownika zespołu kontrolującego.

§ 25. W celu ustalenia stanu obiektów (urządzeń, instalacji, sieci energetycznych) lub innych składników majątkowych, wykonujący czynności analityczno-kontrolne przeprowadzają oględziny.

§ 26. Oględziny, o których mowa w § 25, przeprowadza się w obecności osoby odpowiedzialnej za przedmiot (np. urządzenie, instalację, obiekt) poddany oględzinom, a w razie jej nieobecności - pracownika wyznaczonego przez kierownika jednostki kontrolowanej, w której prowadzone są czynności analityczno-kontrolne.

§ 27. Osoby prowadzące czynności analityczno-kontrolne mogą sporządzić lub zlecić jednostce, w której prowadzone są czynności analityczno-kontrolne wykonanie niezbędnych kserokopii, odpisów oraz wyciągów z dokumentów, jak również zestawień i obliczeń opartych na dokumentach. Zgodność kopii, odpisów, wyciągów, zestawień i obliczeń opartych na dokumentach potwierdza osoba upoważniona przez kierownika jednostki kontrolowanej.

§ 28. Żołnierze (pracownicy) jednostki kontrolowanej są obowiązani udzielić w wyznaczonym terminie wyjaśnień ustnych lub pisemnych w sprawach związanych z przedmiotem czynności analityczno-kontrolnych.

§ 29. 1. Osoby prowadzące czynności analityczno-kontrolne, w razie ujawnienia w toku czynności nieprawidłowości stwarzających bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia ludzkiego, lub możliwość powstania niepowetowanej szkody w mieniu, w celu zapobieżenia tym zagrożeniom sporządzają notatkę, którą przekazują niezwłocznie kierownikowi jednostki kontrolowanej.

2. Kierownik jednostki kontrolowanej jest obowiązany do niezwłocznego podjęcia działań zapobiegających zagrożeniom oraz poinformowania o tym przewodniczącego zespołu kontrolującego.

§ 30. Osoby prowadzące czynności analityczno-kontrolne są uprawnione do:

1) swobodnego wstępu do obiektów i pomieszczeń oraz urządzeń i instalacji w jednostce kontrolowanej w zakresie dotyczącym kontrolowanej dziedziny, bez potrzeby uzyskiwania dodatkowych dokumentów upoważniających, z zachowaniem wymagań wynikających z przepisów o ochronie informacji niejawnych oraz o ochronie osób i mienia;

2) wglądu do wszelkich dokumentów związanych z kontrolowaną dziedziną działalności, pobierania oraz zabezpieczania dokumentów i innych materiałów dowodowych, z zachowaniem przepisów o ochronie informacji niejawnych;

3) zasięgania niezbędnych informacji w innych jednostkach organizacyjnych, w związku z prowadzonymi czynnościami analityczno-kontrolnymi;

4) przeprowadzenia oględzin, prób, pomiarów i innych czynności, niezbędnych do oceny stanu gospodarki paliwami i energią.

§ 31. Kierownik jednostki, w której prowadzone są czynności analityczno-kontrole w miarę możliwości zapewnia osobom prowadzącym czynności analityczno-kontrolne warunki i środki niezbędne do sprawnego przeprowadzenia tych czynności, w tym pomieszczenie z dostępem do wojskowej stacji telefonicznej (WST) z uprawnieniami do łączności w resortowej sieci międzygarnizonowej.

§ 32. Kierownik jednostki kontrolowanej, w której prowadzone są czynności analityczno-kontrolne, w szczególności jest obowiązany:

1) wskazać osoby odpowiedzialne za gospodarkę paliwami i energią oraz wyznaczyć osoby koordynujące zbieranie i dostarczanie osobom prowadzącym czynności analityczno-kontrolne żądanych materiałów;

2) współpracować z osobami prowadzącymi czynności analityczno-kontrolne oraz udzielać im pomocy w tych czynnościach;

3) przedkładać, na żądanie osób prowadzących czynności analityczno-kontrolne, wszelkie dokumenty i materiały oraz dokonywać z nich niezbędnych odpisów, kopii, wyciągów, zestawień obliczeń z zachowaniem przepisów o ochronie informacji niejawnych;

4) terminowo udzielać wyjaśnień ustnych lub pisemnych, w zakresie objętym czynnościami analityczno-kontrolnymi;

5) przedstawiać wykaz stanowisk pracy, o którym mowa w § 14.

§ 33. 1. Z przeprowadzonych czynności analityczno-kontrolnych sporządza się protokół.

2. Protokół, o którym mowa w ust. 1, powinien zawierać w szczególności:

1) oznaczenie jednostki, w której prowadzone były czynności analityczno-kontrolne;

2) oznaczenie przeprowadzającego czynności analityczno-kontrolne;

3) określenie miejsca i czasu przeprowadzenia czynności analityczno-kontrolnych;

4) określenie przedmiotowego zakresu czynności analityczno-kontrolnych;

5) opis stanu faktycznego stwierdzonego w toku czynności analityczno-kontrolnych, w tym ustalone nieprawidłowości, ze wskazaniem przyczyn ich powstania i skutków oraz ewentualnie osób za nie odpowiedzialnych;

6) terminy do usunięcia nieprawidłowości;

7) ewentualne wnioski i zalecenia;

8) pouczenie o prawie złożenia odwołania do Szefa WIGE;

9) załączniki (dokumentację dotyczącą np. wyników sprawdzianów, testów itp.);

10) podpisy przewodniczącego zespołu kontrolującego i kierownika jednostki kontrolowanej, w której prowadzone były czynności analityczno-kontrolne oraz miejsce i datę podpisania protokołu.

§ 35. Kierownikowi jednostki kontrolowanej, w której prowadzone były czynności analityczno-kontrolne przysługuje prawo wniesienia odwołania do Szefa WIGE od wskazanych w protokole nieprawidłowości oraz terminów ich usunięcia, ewentualnych wniosków i zaleceń, w terminie czternastu dni od dnia jego doręczenia.

§ 36. W celu sprawdzenia realizacji zaleceń pokontrolnych może być stosowane postępowanie pokontrolne w ograniczonym zakresie.

§ 37. Z postępowania, o którym mowa w § 36, sporządza się notatkę służbową, którą podpisuje kierownik jednostki kontrolowanej oraz przewodniczący zespołu kontrolującego.

§ 38. Traci moc zarządzenie Nr 3/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 11 stycznia 2011 r. w sprawie gospodarki energetycznej w resorcie obrony narodowej (Dz. Urz. Min. Obr. Nar. poz. 3, z 2013 r. poz. 114, z 2014 r. poz. 115 oraz z 2018 r. poz. 94).

§ 39. Zarządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.