Na podstawie art. 197 ust. 2 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. - Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz. 1800 oraz Nr 273, poz. 2703) Rada Usług Pocztowych

wyraża opinię

w sprawie koncepcji restrukturyzacji i komercjalizacji państwowego przedsiębiorstwa użyteczności publicznej „Poczta Polska”, zwanego dalej „Pocztą Polską”.

Rada Usług Pocztowych kierując się troską o harmonijny, ukierunkowany oczekiwaniami korzystających z usług pocztowych, rozwój rynku usług pocztowych, mając w szczególności na uwadze rozwój efektywnej konkurencji, przy jednoczesnym zachowaniu ustawowych gwarancji świadczenia powszechnych usług pocztowych, na posiedzeniach w dniach: 23 lutego, 23 marca oraz 27 kwietnia 2005 r., zapoznała się ze stanem przygotowań do restrukturyzacji oraz komercjalizacji Poczty Polskiej i wypracowała opinię w sprawie tak ważnej dla rynku usług pocztowych.

Zainteresowanie Rady zamierzeniami restrukturyzacyjnymi Poczty Polskiej wynika również z ustawowo określonej misji organu regulacyjnego, która w zakresie rynku usług pocztowych została sformułowana w Strategii Regulacyjnej Prezesa URTiP w następującym brzemieniu:

„Poprzez wypełnianie funkcji regulacyjnej, tworzenie warunków do harmonijnego rozwoju rynku usług pocztowych umożliwiających zwiększanie satysfakcji klientów”.

Ogólna formuła misji poprzez cele Strategii Regulacyjnej przejawia w szczególności troskę o korzystających z usług pocztowych i harmonijny rozwój rynku pocztowego, mając na uwadze z jednej strony rozwój efektywnej konkurencji, a z drugiej strony ustawowe gwarancje dostępu do powszechnych usług pocztowych o wysokiej jakości i przystępnych cenach.

Poczta Polska na prośbę Rady Usług Pocztowych przedstawiła podstawowe założenia przeobrażeń strukturalnych oraz koncepcję zmian statusu prawnego tego przedsiębiorstwa, opartą o prezentowaną Radzie „Analizę opcji przekształcenia Poczty Polskiej w podmiot prawa handlowego”.

Poczta Polska przedstawiła również koncepcję komercjalizacji, rozpoczynającej się od jednoosobowej spółki Skarbu Państwa, jako stanu wyjściowego z ewentualnością dalszych przekształceń.

Obok przedstawionej na posiedzeniu Rady „Analizy opcji przekształcenia Poczty Polskiej w podmiot prawa handlowego” podstawą sformułowania stanowiska Rady wobec zamierzeń restrukturyzacyjnych były ujęte w protokółach dwóch ostatnich, w tym w dniu 23 lutego 2005 r., posiedzeń Rady wystąpienia:

- Zastępcy Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty ds. rynku pocztowego Pana Emila Płodzienia,

- Dyrektora Generalnego Poczty Polskiej Pana Tadeusza Bartkowiaka, otwierające dyskusję,

- członków Rady, jako rezultaty dyskusji o przyszłości Poczty Polskiej

oraz sporządzone w międzyczasie dokumenty: przez Pana Prof. H. Babisa „Ocena celowości form przekształceń własnościowych Poczty Polskiej” oraz „Opinia w sprawie propozycji przekształceń organizacyjnych Poczty Polskiej” Pana Prof. R. Bauera.

Poczta Polska jest instytucją specyficzną. Z jednej strony jest instytucją użyteczności publicznej (o charakterze infrastrukturalnym i strategicznym znaczeniu) mającą do spełnienia pewne zadania wobec społeczeństwa, z drugiej natomiast - jak każde przedsiębiorstwo powinno - przynosić zyski, aby się rozwijać na coraz bardziej konkurencyjnym rynku.

Czynnikami decydującymi nie tylko o jakości usług, ale również decydującymi o powodzeniu reform są kwalifikacje i motywacja personelu na wszystkich szczeblach zarządzania. Wyjaśnianie logiki reform i rozwoju, pozyskiwanie sprzymierzeńców na rzecz projektowanych zmian oraz doskonalenie stylu zarządzania zasobami ludzkimi, inwestowanie w kapitał ludzki oraz ustanowienie i podtrzymanie dobrych relacji i współpracy ze związkami zawodowymi, to najbardziej istotne czynniki sprzyjające osiąganiu wytyczonych celów rozwojowych Poczty Polskiej.

Powszechna musi być przy tym świadomość, że bez przeprowadzenia zmian strukturalnych (organizacyjnych) oraz bez zwiększenia potencjału kapitałowego Poczta Polska nie będzie w stanie podołać ostrej konkurencji na otwartym rynku europejskim.

Zapoczątkowane zmiany strukturalno-organizacyjne i operacyjno-technologiczne, Rada Usług Pocztowych postrzega jako pierwszą i niezbędną fazę restrukturyzacji Poczty Polskiej.

KONKLUZJE

1. Polski rynek usług pocztowych, zwłaszcza w segmencie usług ekspresowych, na co wskazują dane statystyczne, stał się niezwykle atrakcyjnym rynkiem dla kapitału zagranicznego.

2. Na polskim rynku usług pocztowych działa już obecnie 91 operatorów w tym 90 operatorów prywatnych o bardzo zróżnicowanym potencjale, z których pięciu, nowocześnie zorganizowanych operatorów globalnych osiągnęło 85% udziału ilościowego w rynku usług ekspresowych.

3. W europejskiej perspektywie budowy wspólnotowego rynku pocztowego rok 2009 przewiduje się jako rok pełnego uwolnienia tego rynku i swobodny rozwój konkurencji.

4. Kończy się również 2 letni okres przejściowy (wynegocjowany w Kopenhadze), który utrzymywał znacznie większy dla Poczty Polskiej obszar zastrzeżony, a skokowe obniżanie tego obszaru (z 350 do 50 g) może już w 2006 r wywołać negatywne skutki ekonomiczne dla Poczty Polskiej.

5. Konieczne staje się wykorzystanie pozostających w dyspozycji Poczty Polskiej zasobów ludzkich i sieciowych dla rozwoju nowych usług i produktów pocztowych, w tym z zastosowaniem nowoczesnych technologii informacyjnych.

6. Obecny status prawny Poczty Polskiej nie daje możliwości sprawnego zarządzania tym przedsiębiorstwem, co stawia go w trudniejszej pozycji jeżeli chodzi o rywalizację na rynku konkurencyjnym.

7. Obecny status prawny tego przedsiębiorstwa w systemie własności, nie jest też zgodny z prawem europejskim, gdyż organ wykonujący nadzór właścicielski nad Pocztą Polską pełni jednocześnie nadzór nad krajowym organem regulacyjnym.

8. Obowiązująca forma prawna Poczty Polskiej jako państwowego przedsiębiorstwa użyteczności publicznej w sferze warunków działania znacznie odbiega od bardziej efektywnych form prowadzenia działalności gospodarczych przez innych prywatnych operatorów pocztowych i poprzez to ogranicza jej dostęp do źródeł finansowania.

9. Silny i sprawny operator publiczny jakim powinna być Poczta Polska, stanowi gwarancję realizacji usług powszechnych zabezpieczając ich dostępność, wysoką jakość i przystępne ceny.

Rada Usług Pocztowych uważa, iż na obecnym etapie, głęboka reforma strukturalna Poczty Polskiej połączona ze zmianą formy prawnej, polegająca na komercjalizacji tego przedsiębiorstwa, jest niezbędna.