Na podstawie art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694, z późn. zm.²⁾) zarządza się, co następuje:

Załącznik do zarządzenia Ministra Zdrowia
z dnia 6 marca 2007 r. (Dz. Urz. Min.
Zdrow. Nr 4, poz. 11)

ZASADY (POLITYKA) RACHUNKOWOŚCI MINISTERSTWA ZDROWIA
Dysponenta głównego środków budżetowych części 46 – Zdrowie

1. Wprowadzenie

1. 1. Ministerstwo Zdrowia w Warszawie (ul. Miodowa 15, 00-952 Warszawa, REGON 000287987, NIP 525 19 18 554) jako dysponent główny środków budżetowych prowadzi rachunkowość według zasad określonych w ustawie z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694, z późn. zm.) oraz w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 28 lipca 2006 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych (Dz. U. Nr 142, poz. 1020).

1. 2. Ministerstwo Zdrowia stosuje w pełni zasady rachunkowości określone ustawą z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, w szczególności zasadę rzetelnego obrazu, zasadę ciągłości i kontynuacji, a także przepisy dotyczące prowadzenia ksiąg rachunkowych, dowodów księgowych i inwentaryzacji.

1. 3. Odpowiedzialnym za prowadzenie ksiąg rachunkowych jest Główny Księgowy części 46 – Zdrowie.

1. 4. Sprawozdanie finansowe Ministerstwa Zdrowia, sporządza się na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych, zgodnie z przepisami o rachunkowości.

1. 5. Sprawozdanie finansowe sporządzane jest nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia bilansowego.

1. 6. Sprawozdanie podpisuje minister właściwy do spraw zdrowia i Główny Księgowy części 46 – Zdrowie.

1. 7. Roczne sprawozdanie finansowe nie podlega badaniu przez biegłego rewidenta.

1. 8. Zasady (polityka) rachunkowości mają na celu przedstawienie obowiązujących w Ministerstwie Zdrowia:

1) ogólnych zasad prowadzenia ksiąg rachunkowych;

2) sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych:

a) Zakładowego Planu Kont,

b) wykazu zbiorów danych tworzących księgi rachunkowe na komputerowych nośnikach danych,

c) opisu systemu przetwarzania danych (systemu informatycznego),

d) systemu służącego ochronie danych (w szczególności dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych i innych dokumentów stanowiących podstawę dokonywania w nich zapisów).

2. Zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych dla części 46 – Zdrowie

2. 1. W Ministerstwie Zdrowia obowiązują następujące zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych:

1) księgi rachunkowe prowadzi się w języku polskim i w walucie polskiej;

2) księgi rachunkowe prowadzi się przy użyciu licencjonowanego oprogramowania komputerowego „Fk 2000 SQL”;

3) księgi rachunkowe otwiera się na początek każdego roku obrotowego;

4) księgi rachunkowe prowadzi się zgodnie z ustawą z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości w sposób bieżący, rzetelny i sprawdzalny;

5) księgi rachunkowe zamyka się na dzień kończący rok obrotowy;

6) zamknięcie ksiąg rachunkowych następuje poprzez nieodwracalne wyłączenie możliwości dokonywania zapisów księgowych w zbiorach danych tworzących zamknięte księgi rachunkowe;

7) ewidencję ponoszonych kosztów ujmuje się w układzie rodzajowym;

8) majątek trwały Skarbu Państwa sfinansowany przez ministra właściwego do spraw zdrowia, a użytkowany przez jednostki podległe i nadzorowane przez ministra właściwego do spraw zdrowia jest inwentaryzowany przez te jednostki, zgodnie z przepisami o rachunkowości;

9) umorzenia środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych dokonuje się zgodnie z obowiązującymi przepisami;

10) dochody i wydatki budżetu państwa ujmowane są w księgach rachunkowych na odrębnych kontach w zakresie kasowo zrealizowanych wpływów i wydatków dokonanych na bankowym rachunku bieżącym dysponenta części 46 – Zdrowie;

11) operacje gospodarcze ujmuje się w księgach rachunkowych według zasad określonych w art. 6 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, poprzez ujęcie wszystkich operacji dotyczących danego roku budżetowego;

12) w zakresie wydatków budżetowych ujmuje się w księgach rachunkowych również zaangażowanie;

13) należności i zobowiązania wycenia się według zasad określonych w ustawie z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, z zastrzeżeniem że nie tworzy się rezerw na należności z tytułu dochodów i wydatków budżetowych;

14) wartość należności aktualizuje się, na dzień bilansowy – 31 grudnia każdego roku;

15) odsetki od niezapłaconych w terminie należności i zobowiązań ujmuje się w księgach rachunkowych w momencie ich zapłaty lub pod datą ostatniego dnia kwartału w wysokości odsetek należnych na koniec tego kwartału.

2. 2. Dyrektor Departamentu Budżetu, Finansów i Inwestycji w przypadku konieczności wprowadzenia aktualizacji w Zakładowym Planie Kont dla części 46 – Zdrowie, w związku ze zmianami w zasadach wykonywania budżetu, gospodarki finansowej lub sprawozdawczości budżetowej będzie przedkładał stosowne zmiany do zatwierdzenia ministrowi właściwemu do spraw zdrowia.

2. 3. Główny Księgowy części 46 – Zdrowie zobowiązany jest do weryfikacji i uaktualniania kont analitycznych, stosownie do potrzeb planowania, analizy, sprawozdawczości i rozliczeń.

2. 4. Po zamknięciu ksiąg rachunkowych na dzień 31 grudnia 2006 r. Główny Księgowy dokona weryfikacji kont analitycznych do potrzeb roku 2007 i lat następnych.

2. 5. W Wydziale Księgowości Departamentu Budżetu, Finansów i Inwestycji prowadzony jest Centralny Rejestr Umów zawieranych z kontrahentami na realizację świadczeń zdrowotnych, finansowanych przez Ministra Zdrowia z części 46 – Zdrowie.

2. 6. Księgi rachunkowe Ministerstwa Zdrowia prowadzone są w siedzibie Ministerstwa w Warszawie, ul. Miodowa 15.

2. 7. Określenie roku obrotowego i wchodzących w jego skład okresów sprawozdawczych.

2.7.1. Okresem obrotowym jest rok kalendarzowy.

2.7.2. Księgi rachunkowe zamyka się na dzień kończący rok obrotowy, który jest dniem bilansowym.

2.7.3. Ustala się następujące okresy sprawozdawcze:

1) sprawozdanie finansowe sporządza się na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych;

2) Ministerstwo Zdrowia sporządza sprawozdania budżetowe Rb na zasadach i w terminach określonych w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 27 czerwca 2006 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz. U. Nr 115, poz. 781 oraz z 2007 r. Nr 14, poz. 88);

3) szczegółowa procedura opracowywania przez wydziały Departamentu Budżetu, Finansów i Inwestycji sprawozdań budżetowych przedstawiona jest w Instrukcji wewnętrznej określającej procedurę obiegu dokumentów finansowo-księgowych i zasad ich kontroli dla części 46 – Zdrowie budżetu państwa oraz procedurę zbiorczego opracowywania przez Wydziały Departamentu Budżetu, Finansów i Inwestycji sprawozdań budżetowych i pozabudżetowych otrzymywanych z jednostek organizacyjnych podległych i nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw zdrowia.

2. 8. Technika prowadzenia ksiąg rachunkowych.

2.8.1. Księgi rachunkowe prowadzone są przy użyciu komputerów z wykorzystaniem oprogramowania wspomagającego ich prowadzenie.

2.8.2. Program komputerowy Fk finansowo-księgowy prowadzony w Ministerstwie Zdrowia zabezpiecza powiązanie poszczególnych zbiorów stanowiących księgi rachunkowe w jedną całość, odzwierciedlającą dziennik i księgę główną. Dziennik umożliwia uzgodnienie jego obrotów z obrotami zestawienia obrotów i sald kont księgi głównej.

2.8.3. Ewidencja księgowa na kontach księgi głównej spełnia następujące zasady:

1) zasadę podwójnego księgowania;

2) systematycznego i chronologicznego prowadzenia ewidencji na kontach księgi głównej;

3) chronologicznego ujęcia zdarzeń, kolejnej numeracji, ciągłości liczenia sum zapisów i umożliwienie jednoznacznego powiązania ze sprawdzonymi i zatwierdzonymi dowodami księgowymi.

2.8.4. Szczegóły dotyczące systemu przetwarzania danych, wykazu zbioru danych, tworzących księgi rachunkowe na komputerowych nośnikach danych, zasady przechowywania i archiwizowania zawarte są w „Instrukcji użytkownika do programu Fk 2000 SQL”.

2.8.5. Księgi rachunkowe Ministerstwa Zdrowia obejmują:

1) dziennik i konta księgi głównej służące do chronologicznego i systematycznego ujęcia wszystkich zdarzeń i operacji gospodarczych;

2) konta ksiąg pomocniczych, które prowadzi się dla:

a) rozrachunków z odbiorcami i dostawcami,

b) pozostałych rozrachunków,

c) operacji sprzedaży,

d) kosztów,

e) odpisów amortyzacyjnych,

f) innych istotnych składników aktywów i pasywów.

2. 9. Metody i terminy inwentaryzowania składników majątkowych.

2.9.1. Inwentaryzacja aktywów finansowych zgromadzonych na rachunkach bankowych prowadzona jest na ostatni dzień każdego roku obrotowego drogą otrzymywania od banków potwierdzeń prawidłowości wykazanego w księgach rachunkowych stanu aktywów.

2.9.2. Inwentaryzacja sald należności i zobowiązań prowadzona jest na dzień 30 września każdego roku budżetowego.

3. Sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych

3.1. Zakładowy Plan Kont zawiera wykaz kont:

1) syntetycznych,

2) analitycznych,

w tym konta:

– bilansowe,

– wynikowe,

– pozabilansowe.

3.2. Zasady stosowania klasyfikacji budżetowej wynikają z obowiązujących przepisów dotyczących szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych.

3.3. Wykaz kont syntetycznych:

Konto	Opis
130	Rachunek bieżący budżetu części 46
139	Inne rachunki bankowe
140	Inne środki pieniężne
200	Zobowiązania Skarbu Państwa przejęte przez Ministra Zdrowia
201	Rozrachunki z dostawcami z tytułu świadczeń zdrowotnych
202	Rozrachunki z dostawcami usług medycznych
203	Rozrachunki z dostawcami z tytułu specjalizacji medycznych (rezydentur)
204	Rozrachunki z usługodawcami
205	Rozrachunki z dostawcami
206	Rozrachunki z dostawcami z tytułu zakupu leków i materiałów medycznych
207	Rozrachunki z dostawcami usług medycznych w ramach programów polityki zdrowotnej
208	Rozrachunki z dostawcami pozostałych usług medycznych realizowanych z programów polityki zdrowotnej
209	Rozrachunki z dostawcami usług medycznych (branża azbestowa)
210	Rozrachunki z dostawcami usług medycznych z tytułu medycyny pracy
211	Rozrachunki z dostawcami usług
212	Rozrachunki z dostawcami pozostałych usług medycznych z tytułu prac badawczo-rozwojowych
213	Rozrachunki z dostawcami z tytułu zakupu usług zdrowotnych
214	Rozrachunki z dostawcami usług medycznych
215	Rozrachunki z dostawcami
221	Należności z tytułu dochodów budżetowych
222	Rozliczenie dochodów budżetowych
223	Rozliczenie wydatków budżetowych
224	Rozliczenie udzielonych dotacji budżetowych
225	Rozliczenie niewygasających wydatków
226	Długoterminowe należności budżetowe
240	Pozostałe rozrachunki
257	Należności z tytułu refinansowania
268	Zobowiązania z tytułu refinansowania
288	Obrona Narodowa
289	Rozrachunki z tytułu inwestycji
290	Odpisy aktualizujące należności
400	Koszty rodzajowe
750	Przychody i koszty finansowe
760	Pozostałe przychody i koszty
800	Fundusz jednostki
810	Dotacje budżetowe oraz środki z budżetu na inwestycje
840	Rezerwy i rozliczenie międzyokresowe przychodów
853	Fundusz pozabudżetowy amortyzacji Akademii Medycznych
860	Straty i zyski nadzwyczajne oraz wynik finansowy
907	Dochody z funduszy pomocowych
908	Wydatki z funduszy pomocowych
961	Niedobór lub nadwyżka budżetu
980	Plan finansowy wydatków budżetowych
981	Plan finansowy niewygasających wydatków
998	Zaangażowanie wydatków budżetowych roku bieżącego
999	Zaangażowanie wydatków budżetowych przyszłych lat
Konta pozabilansowe
991	Planowane dochody budżetu
992	Planowane wydatki budżetu

3. 4. Dyrektor Departamentu Budżetu, Finansów i Inwestycji przedkłada Zakładowy Plan Kont dla części 46 – Zdrowie do zatwierdzenia ministrowi właściwemu do spraw zdrowia.

3. 5. Konta, o których mowa w poz. 3.3. funkcjonują według następujących zasad:

1) konta syntetyczne działają na podstawie zasad określonych w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 28 lipca 2006 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych;

2) konta Zakładowego Planu Kont są powiązane ze wzorami sprawozdawczości budżetowej, określonymi w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 27 czerwca 2006 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej;

3) konta Zakładowego Planu Kont dotyczące rozrachunków z tytułu zakupu usług medycznych są powiązane z rejestrami umów prowadzonych dla zadań realizowanych bezpośrednio przez dysponenta części 46 – Zdrowie;

4) powyższe zasady działania kont Zakładowego Planu Kont są określone w procedurze przetwarzania danych programu finansowo-księgowego „Fk 2000 SQL”.

3. 6. Rachunki bankowe dochodów i wydatków dla części 46 – Zdrowie oraz rachunki bankowe pomocnicze dotyczące działalności pozabudżetowej prowadzone są w Narodowym Banku Polskim Oddziale Okręgowym w Warszawie.

3. 7. (uchylony).

4. System ochrony danych

4. 1. Ochrona dokumentów i ksiąg rachunkowych.

4.1.1. Następujące elementy systemu rachunkowości Ministerstwa Zdrowia podlegają fizycznemu zabezpieczeniu, które zapewnia ochronę przed dostępem osób nieupoważnionych, niedozwolonymi zmianami, nieupoważnionym rozpowszechnianiem, uszkodzeniem lub zniszczeniem:

1) sprzęt komputerowy wspomagający księgowość;

2) księgowy system informatyczny;

3) zapasowe kopie zapisów księgowych;

4) zasady (polityka) rachunkowości;

5) księgi rachunkowe;

6) dowody księgowe;

7) sprawozdania finansowe.

4.1.2. Dostęp do systemów chroniony jest hasłem.

4.1.3. Zmianę hasła automatycznie wymusza system lub administrator systemu.

4. 2. Okresy przechowywania zbiorów.

4.2.1. Trwałemu przechowywaniu podlegają roczne sprawozdania finansowe.

4.2.2. Okresowemu przechowywaniu podlegają:

1) dokumentacja przyjętego sposobu prowadzenia rachunkowości – przez okres nie krótszy niż 5 lat od upływu ich ważności;

2) księgi rachunkowe oraz pozostałe dowody księgowe i dokumenty – przez okres 5 lat.

4.2.3. Powyższe terminy oblicza się od początku roku następującego po roku obrotowym, którego dane zbiory (dokumenty) dotyczą.

4.2.4. Szczegółowe zasady przechowywania i archiwizowania dokumentów określone są w zarządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 1 sierpnia 2006 r. w sprawie wprowadzenia w Ministerstwie Zdrowia instrukcji o organizacji i zakresie działania archiwum zakładowego (Dz. Urz. Min. Zdrow. Nr 12, poz. 60).

4. 3. Opis systemu informatycznego komputerowego programu finansowo-księgowego „Fk 2000 SQL” wykorzystywanego do prowadzenia ksiąg rachunkowych części 46 – Zdrowie.

4.3.1. Wyciąg zbioru danych tworzących księgi rachunkowe wraz z opisem systemu informatycznego komputerowego programu finansowo-księgowego „Fk 2000 SQL”, wykorzystywanego do prowadzenia ksiąg rachunkowych części 46 – Zdrowie sporządzony w oparciu o instrukcję użytkownika programu.

4.3.2. W skład systemu „Fk 2000 SQL” wchodzą następujące zbiory:

1) program FK.exe zawierający kod wykonywalny;

2) program typu narzędziowego FK-Explmp.exe;

3) zbiory pomocnicze konfigurujące pracę programu oraz zbiory zawierające wzorce raportów.

4.3.3. Opis algorytmów przetwarzania i struktur danych (dokumentacja programu).

4.3.3.1. W strukturze Fk można wyróżnić pięć głównych bloków:

1) księga główna – podzielona na dziennik i brulion;

2) rejestry – zakup, sprzedaż, bank, kasa, likwidatura;

3) rozrachunki – wynikające z rejestrów słowniki oraz definicje;

4) kartoteka kontrahentów.

4.3.3.2. Ogólny schemat przetwarzania danych wygląda następująco:

1) informacje księgowe wprowadzane są do rejestrów;

2) z rejestrów tworzone są dowody, umieszczane w brulionie księgi głównej;

3) z rejestrów tworzone są informacje o rozrachunkach;

4) dowody z brulionu przenoszone są do dziennika;

5) informacje zapisane w dowodach tworzą obroty odpowiednich kont;

6) informacje zapisane w rejestrach i przeniesione do rozrachunków tworzą „obroty” odpowiednich kontrahentów.

4.3.3.3. Dowody mogą być tworzone poprzez automatyczne przetworzenie odpowiedniego rejestru bądź poprzez ręczną dekretację bezpośrednio do księgi głównej. Podobnie rozrachunki.

4.3.4. Podstawowymi zbiorami zawierającymi dane są: zbiór planu kont, dowodów, operacji i sald. Pozostałe zbiory z danymi opisują konfiguracje bazy danych oraz zawierają tabele pomocnicze.

4.3.5. Zbiór planu kont składa się z kont syntetycznych i analitycznych. Na każdym koncie zapisane są bezpośrednio bilans otwarcia oraz miesięczne obroty konta z poszczególnych okresów, a ponadto pozycje opisowe i klasyfikacja typu konta. Obroty konta i bilans otwarcia kont syntetycznych stanowią sumę odpowiednich operacji i bilans otwarcia odpowiadających im kont analitycznych.

4.3.6. Ze zbioru planu kont powstają zestawienie planu kont, obrotów i sald kont syntetycznych, obrotów i sald kont analitycznych oraz zestawienie analizy wydatków budżetowych i realizacji planu wydatków.

4.3.7. Zbiór dowodów zawiera podstawowe dane dowodów i dekretacje.

4.3.8. Dowód jednoznacznie identyfikuje jego rodzaj, datę i numer w danym miesiącu. Każdy dowód zawiera identyfikator uprawnionego użytkownika wprowadzającego/korygującego dowód.

4.3.9. System posiada mechanizmy pozwalające na zachowanie ciągłości numerowania dowodów w ramach rodzaju i roku. Wprowadzenie dekretacji do zbioru dowodów powoduje natychmiastowe uaktualnienie obrotów kont wg symboli kont Winien i/lub Ma o wpisaną w dekretacji kwotę. Dekretacje mogą być wprowadzane bezpośrednio przez użytkownika lub mogą być czytane (importowane) z zewnętrznych zbiorów o ustalonym formacie.

4.3.10. Zapisy ze zbioru – dowodów umożliwiają wykonanie zestawienia dzienników i zapisów obrotów konta.

4.3.11. Ochrona danych.

4.3.11.1. Zapewniona jest ochrona dostępności do programu Fk poprzez:

1) system operacyjny WINDOWS NT 4.00 o poziomie bezpieczeństwa C2;

2) w systemie „Fk 2000 SQL” podani są użytkownicy i ich prawa do wykonywania określonych czynności.

4.3.11.2. Zapisy księgowe tworzone na dysku twardym przenoszone są na nośniki trwałe (wydruki komputerowe) nie częściej niż jeden raz na kwartał oraz na pamięci taśmowe – kopia bezpieczeństwa jest wykonywana co najmniej 4 razy w tygodniu przez Administratora Systemu pełniącego funkcję administratora bezpieczeństwa informatycznego.

4.3.12. Szczegółowe zasady funkcjonowania tego programu finansowo-księgowego opisane są w instrukcji użytkownika.