Na podstawie art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (Dz. U. z 2003 r. Nr 24, poz. 199 z późn. zm.¹⁾) postanawia się, co następuje:

§ 2.Traci moc decyzja Nr 1/OC Ministra Finansów z dnia 9 stycznia 2006 r. w sprawie instrukcji likwidacyjnej.

§ 3.Zarządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Załącznik do zarządzenia Nr 14 Ministra Finansów
z dnia 28 kwietnia 2009 r. (poz. 35)

INSTRUKCJA LIKWIDACYJNA

Rozdział 1

Postanowienia ogólne

§ 1. Instrukcja określa sposób postępowania organów celnych w zakresie likwidacji towarów niewspólnotowych będących w dyspozycji organów celnych, które stały się własnością Skarbu Państwa na podstawie:

1) zrzeczenia się towaru na rzecz Skarbu Państwa, w przypadkach przewidzianych w przepisach prawa celnego;

2) prawomocnych orzeczeń sądowych.

§ 2. Przez likwidację towarów rozumie się czynności związane ze sprzedażą nieodpłatnym przekazaniem lub zniszczeniem towarów.

§ 3. Organem likwidacyjnym jest dyrektor izby celnej, na terenie właściwości którego znajduje się towar przeznaczony do likwidacji.

§ 4. Likwidacja towarów powinna nastąpić bez zbędnej zwłoki, po otrzymaniu przez organ likwidacyjny:

1) ostatecznej decyzji o wyrażeniu zgody na zrzeczenie się towaru na rzecz Skarbu Państwa;

2) prawomocnego orzeczenia sądu o przepadku rzeczy.

§ 5. W zakresie likwidacji towarów stosowane są wzory dokumentów funkcjonujące w systemie finansowo-księgowym ZEFIR w module „Sprzedaż towarów z likwidacji”.

§ 6. Sposób przyjmowania, ewidencjonowania, przechowywania i wydawania towarów przeznaczonych do likwidacji określa instrukcja dotycząca sposobu prowadzenia gospodarki magazynowej w magazynach depozytowych i likwidacyjnych w izbach i urzędach celnych, stanowiąca załącznik do decyzji Ministra Finansów Nr 5/OC z dnia 21 grudnia 2004 r. w sprawie zasad prowadzenia gospodarki magazynowej w magazynach depozytowych i likwidacyjnych w izbach i urzędach celnych, zmieniona decyzją Nr 13/SC z dnia 6 kwietnia 2007 r.

Rozdział 2

Likwidacja towarów stanowiących własność Skarbu Państwa

§ 7. 1. Likwidacja towarów, które stały się własnością Skarbu Państwa:

1) na skutek zrzeczenia się towaru na rzecz Skarbu Państwa, w przypadkach przewidzianych w przepisach prawa celnego,

2) na podstawie prawomocnego orzeczenia o ich przepadku, zapadłego w postępowaniu cywilnym lub w postępowaniu w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe

– powinna zostać dokonana w trybie i na zasadach określonych w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, z uwzględnieniem przepisów prawa celnego, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Likwidacja towarów, które stały się własnością Skarbu Państwa na podstawie zapadłego w postępowaniu w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe prawomocnego orzeczenia o ich przepadku, w którym sąd zarządził ich zniszczenie, powinna zostać dokonana na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765, z późn. zm.¹⁾), z uwzględnieniem przepisów prawa celnego oraz przepisów odrębnych.

§ 8. W celu dokonania likwidacji towarów, które stały się własnością Skarbu Państwa na skutek zrzeczenia się towaru na rzecz Skarbu Państwa w przypadkach przewidzianych w przepisach prawa celnego, naczelnik urzędu celnego przesyła organowi likwidacyjnemu ostateczną decyzję, wyrażającą zgodę na zrzeczenie się towaru na rzecz Skarbu Państwa oraz informacje i dane w zakresie uzgodnionym z organem likwidacyjnym.

§ 9. 1. W celu dokonania likwidacji towarów, które stały się własnością Skarbu Państwa na podstawie prawomocnego orzeczenia o ich przepadku, naczelnik urzędu celnego niezwłocznie występuje do organu likwidacyjnego o likwidację towaru, załączając prawomocne orzeczenie o przepadku.

2. Naczelnik urzędu celnego występując o dokonanie likwidacji towaru podaje:

1) numer sprawy przekazywanej do organu likwidacyjnego;

2) opis towaru oraz wszelkie posiadane dane pozwalające na ustalenie wartości towaru;

3) pozycję taryfy celnej, obowiązującą stawkę celną i stawki podatkowe;

4) miejsce przechowywania towaru;

5) inne dane w zakresie uzgodnionym z organem likwidacyjnym.

3. W przypadku towarów objętych zakazami lub ograniczeniami, określonymi w odrębnych przepisach, występując o dokonanie likwidacji towaru należy dodatkowo wskazać:

1) rodzaj zakazu lub ograniczenia, któremu podlega towar;

2) warunki, jakie będzie musiał spełnić nabywca, aby towar mógł zostać objęty dopuszczalnym dla niego przeznaczeniem celnym (wskazanie przeznaczenia celnego lub określenie ogólne, że sprzedaż towaru możliwa jest pod warunkiem, że nabywca niezwłocznie spełni formalności wymagane do nadania dopuszczalnego dla towaru przeznaczenia celnego).

4. Wystąpienie o likwidację towaru może dotyczyć więcej niż jednej sprawy.

§ 10. O likwidacji towaru i poniesionych kosztach organ likwidacyjny powiadamia naczelnika urzędu celnego, na którym ciąży obowiązek uregulowania sytuacji towaru lub wykorzystania tych informacji w innych celach służbowych.

Rozdział 3

Komisja do spraw likwidacji towarów

§ 11. Komisję do spraw likwidacji towarów, zwaną dalej „komisją”, powołuje organ likwidacyjny.

§ 12. 1. Zadaniem komisji jest zaproponowanie właściwego sposobu likwidacji [za wyjątkiem przypadków, gdy sposób jego likwidacji poprzez zniszczenie wynika wprost z przepisu art. 31 ust. 4 ustawy z dnia 19 marca 2004 r. – Prawo celne (Dz. U. Nr 68, poz. 622, z późn. zm.²⁾) albo, gdy sąd w orzeczeniu o przepadku towaru w postępowaniu w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe zarządzi jego zniszczenie] oraz oszacowanie wartości towaru.

2. Komisja proponuje właściwy sposób likwidacji, uwzględniając:

1) ustaloną uprzednio szacunkową wartość towaru;

2) informacje i dane, o których mowa w § 8, w przypadku towarów, które stały się własnością Skarbu Państwa na skutek zrzeczenia się towaru na rzecz Skarbu Państwa w przypadkach przewidzianych w przepisach prawa celnego;

3) dane, o których mowa w § 9 ust. 2 i 3, w przypadku towarów stanowiących własność Skarbu Państwa na podstawie prawomocnego orzeczenia o ich przepadku.

3. Z przeprowadzonych czynności i ustaleń komisja sporządza protokół lub, w przypadku zaproponowania likwidacji towaru poprzez zniszczenie, wykaz towarów nienadających się do obrotu handlowego i niemających wartości użytkowej. Dokumenty te są zatwierdzane przez organ likwidacyjny.

§ 13. 1. Wartością szacunkową w przypadku sprzedaży po cenie, w której zawarta jest kwota należności celnych i podatkowych oraz innych opłat należnych z tytułu importu, które ciążą na towarze w związku z jego dopuszczeniem do obrotu na obszarze celnym Wspólnoty Europejskiej, zwanej dalej „Wspólnotą”, jest wartość towaru na rynku krajowym.

2. Wartością szacunkową w przypadku sprzedaży pod warunkiem wypełnienia przez nabywcę formalności wymaganych do nadania towarowi dopuszczalnego przeznaczenia celnego, jest wartość towaru na rynku krajowym pomniejszona o kwoty należności celnych i podatkowych oraz innych opłat należnych z tytułu importu, które mogą ciążyć na towarze w związku z jego dopuszczeniem do obrotu na obszarze celnym Wspólnoty.

§ 14. Ustalenie wartości towaru na rynku krajowym odbywa się na podstawie oględzin towaru z uwzględnieniem materiałów zebranych w sprawie, w tym opinii biegłych, a także stanu towaru, czasu i warunków przechowywania, braku atestów, instrukcji użytkowania, gwarancji, a także podaży i popytu na rynku krajowym.

Rozdział 4

Likwidacja towarów poprzez sprzedaż

§ 15. Postanowienia niniejszego rozdziału stosuje się z uwzględnieniem przepisów odrębnych dotyczących zasad obrotu towarowego określonymi rodzajami towarów.

§ 16. 1. Sprzedaż towarów odbywa się według przepisów wskazanych w § 7 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 lutego 2011 r. w sprawie rozciągnięcia stosowania przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. Nr 46, poz. 237).

2. Organ likwidacyjny kierując się zasadą gospodarnego prowadzenia likwidacji wybiera właściwą formę sprzedaży w zależności od rodzaju towaru, mając na uwadze w szczególności:

1) uzyskanie najwyższej ceny sprzedaży;

2) zminimalizowanie kosztów związanych ze sprzedażą.

§ 17. Sprzedaż towaru odbywa się pod warunkiem wypełnienia przez nabywcę formalności wymaganych do nadania towarowi dopuszczalnego przeznaczenia celnego albo po cenie, w której zawarta jest kwota należności celnych i podatkowych oraz innych opłat należnych z tytułu importu, które ciążą na towarze w związku z jego dopuszczeniem do obrotu na obszarze celnym Wspólnoty.

§ 18. 1. Jeżeli sprzedaż następuje pod warunkiem wypełnienia przez nabywcę formalności wymaganych do nadania towarowi dopuszczalnego przeznaczenia celnego, organ likwidacyjny może poinformować nabywcę o szacunkowej wysokości należności celnych i podatkowych oraz innych opłat należnych z tytułu importu, które mogą ciążyć na towarze w związku z jego dopuszczeniem do obrotu na obszarze celnym Wspólnoty.

2. Faktura wystawiona przez organ likwidacyjny w związku ze sprzedażą towaru powinna zawierać odpowiednią adnotację o tym, że sprzedaż nastąpiła pod warunkiem wypełnienia przez nabywcę formalności wymaganych do nadania towarowi dopuszczalnego przeznaczenia celnego.

§ 19. 1. Jeżeli sprzedaż towaru nastąpiła po cenie, w której zawarta jest kwota należności celnych i podatkowych oraz innych opłat należnych z tytułu importu, które ciążą na towarze w związku z jego dopuszczeniem do obrotu na obszarze celnym Wspólnoty, kwoty tych należności i opłat powinny zostać wyodrębnione na fakturze.

2. Faktura powinna zawierać odpowiednią adnotację o tym, że sprzedaż jest traktowana jako dopuszczenie towaru do swobodnego obrotu na obszarze celnym Wspólnoty.

3. Kwoty, o których mowa w ust. 1, są podstawą do zaksięgowania należności celnych i podatkowych oraz innych opłat należnych z tytułu importu, w systemie finansowo-księgowym ZEFIR.

§ 20. Sprzedaż towarów podlegających zakazom lub ograniczeniom może być dokonana pod warunkiem wypełnienia przez nabywcę formalności wymaganych do nadania towarowi dopuszczalnego przeznaczenia celnego, w terminie wyznaczonym przez organ likwidacyjny.

§ 21. Organ likwidacyjny wystawia nabywcom towarów faktury na zasadach określonych w przepisach odrębnych.

§ 22. Nabywca potwierdza odbiór towarów na egzemplarzu protokołu zdawczo– odbiorczego, stanowiącego załącznik do ewidencji magazynowej albo na fakturze.

§ 23. Wydanie towaru nabywcy następuje po zawarciu umowy sprzedaży i dokonaniu zapłaty ustalonej ceny:

1) w przypadku sprzedaży po cenie zawierającej kwotę należności celnych i podatkowych oraz innych opłat należnych z tytułu importu, obciążających towar w związku z jego dopuszczeniem do obrotu na obszarze celnym Wspólnoty;

2) oraz w zależności od okoliczności – po pobraniu zabezpieczenia – w przypadku sprzedaży dokonanej pod warunkiem dopełnienia formalności niezbędnych do nadania towarowi dopuszczalnego przeznaczenia celnego.

Rozdział 5

Likwidacja towarów poprzez nieodpłatne przekazanie

§ 24. Towary stanowiące własność Skarbu Państwa mogą zostać nieodpłatnie przekazane na zasadach i w trybie określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 28 lutego 2011 r. w sprawie rozciągnięcia stosowania przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, z uwzględnieniem przepisów prawa celnego oraz przepisów odrębnych.

§ 25. W przypadku towarów objętych ograniczeniami, określonymi w odrębnych przepisach, nieodpłatne przekazanie może nastąpić na rzecz osoby, która zapewni dopełnienie wymogów wynikających z tych ograniczeń lub dokona powrotnego wywozu towaru, w określonym przez organ likwidacyjny terminie.

§ 26. 1. W przypadku nieodpłatnego przekazania towaru, naczelnik urzędu celnego zobowiązany do uregulowania sytuacji towaru:

1) wydaje decyzję o dopuszczeniu towaru do obrotu i określeniu kwoty należności celnych i podatkowych oraz innych opłat należnych z tytułu importu, z ewentualnym zastosowaniem, na wniosek osoby na rzecz której dokonano nieodpłatnego przekazania, zwolnienia z należności celnych;

2) obejmuje towar przeznaczeniem celnym powrotnego wywozu.

2. Zastosowanie zwolnienia z należności celnych w stosunku do osób, na rzecz których nastąpiło nieodpłatne przekazanie towaru, może nastąpić na podstawie przepisów rozporządzenia Rady (WE) nr 1186/2009 z dnia 16 listopada 2009 r. ustanawiającego wspólnotowy system zwolnień celnych (Dz. Urz. UE L 324 z 10.12.2009, str. 23).

§ 27. Wydanie towaru, w zależności od okoliczności, może nastąpić po uiszczeniu albo po złożeniu zabezpieczenia należności ciążących na towarze.

Rozdział 6

Likwidacja towarów poprzez zniszczenie

§ 28. 1. Zniszczenie towaru odbywa się pod nadzorem komisji do spraw zniszczenia towarów powołanej przez organ likwidacyjny.

2. W skład komisji do spraw zniszczenia towarów nie mogą wchodzić osoby, które brały udział w zakwalifikowaniu towarów do zniszczenia.

§ 29. 1. Zniszczenia towaru stanowiącego własność Skarbu Państwa:

1) na skutek zrzeczenia się towaru na rzecz Skarbu Państwa, w przypadkach przewidzianych w przepisach prawa celnego,

2) na podstawie prawomocnego orzeczenia o jego przepadku, zapadłego w postępowaniu cywilnym lub w postępowaniu w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, jeżeli sąd w orzeczeniu o przepadku nie zarządził zniszczenia towaru

– dokonuje się na zasadach i w trybie określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 28 lutego 2011 r. w sprawie rozciągnięcia stosowania przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, z uwzględnieniem regulacji wynikających z przepisów prawa celnego oraz przepisów odrębnych.

2. Zniszczenia towaru stanowiącego własność Skarbu Państwa na podstawie zapadłego w postępowaniu w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe prawomocnego orzeczenia o jego przepadku, w którym sąd zarządził zniszczenie towaru dokonuje się na zasadach i w trybie określonych w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 grudnia 2005 r. w sprawie niszczenia przedmiotów, których przepadek orzeczono na rzecz Skarbu Państwa (Dz. U. Nr 244, poz. 2075), z uwzględnieniem przepisów prawa celnego oraz przepisów odrębnych.

§ 30. 1. Organ likwidacyjny może powierzyć zniszczenie towarów podmiotowi wyspecjalizowanemu w niszczeniu towarów określonego rodzaju.

2. Procedury zniszczenia towarów, tryb sprawowania dozoru celnego, sposób dokumentowania tych czynności oraz wysokość i warunki regulowania płatności za świadczoną usługę, powinny zostać ustalone w umowie zawartej pomiędzy organem likwidacyjnym a podmiotem, o którym mowa w ust. 1.

§ 31. Protokół zniszczenia podpisywany jest przez członków komisji do spraw zniszczenia towarów. Protokół powinien określać w szczególności sposób zniszczenia towarów oraz opis pozostałości pochodzących ze zniszczenia.

§ 32. 1. Organ likwidacyjny, który dokonał zniszczenia towaru, powinien podjąć próbę sprzedaży pozostałości pochodzących ze zniszczenia, a w przypadku, gdy ich sprzedaż jest niemożliwa lub znaczenie utrudniona powinien dokonać ostatecznego powtórnego ich zniszczenia.

2. W przypadku, gdy organ likwidacyjny oceni, że zarówno sprzedaż, jak i zniszczenie pozostałości pochodzących ze zniszczenia są niemożliwe lub znacznie

utrudnione, przekazuje sprawę do naczelnika urzędu celnego, w celu nadania pozostałościom dopuszczalnego przeznaczenia celnego.

3. Naczelnik urzędu celnego wydaje decyzję o dopuszczeniu pozostałości do obrotu i określeniu kwoty należności celnych i podatkowych oraz innych opłat należnych z tytułu importu.

¹⁾ Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 765, z 2008 r. Nr 66, poz. 410, Nr 215, poz. 1355 i Nr 237, poz. 1651 oraz z 2009 r. Nr 3, poz. 11 i Nr 8, poz. 39.

²⁾ Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2008 r. Nr 209, poz. 1320 i Nr 215, poz. 1355.