Postanowienie w sprawie interpretacji prawa podatkowego z dnia 28.06.2005, sygn. US.PP-443/1/21/2/2005, Urząd Skarbowy w Zgorzelcu, sygn. US.PP-443/1/21/2/2005

Pytanie podatnika dotyczy obowiązku wystawienia na jego rzecz faktury VAT dokumentującej wypłaconą byłej współmałżonce - w następstwie wyroku sądowego - kwotę stanowiącą równowartość hipotetycznych czynszów z tytułu korzystania przez podatnika z lokalu stanowiącego uprzednio współwłasność małżonków.

POSTANOWIENIE

Naczelnik Urzędu Skarbowego w Zgorzelcu działając na podstawie art. 14a § 1 i § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60), stwierdza, że stanowisko podatnika przedstawione we wniosku z dnia 11.05.2005 r., który wpłynął do tutejszego Urzędu Skarbowego w dniu 11.05.2005 r. o udzielenie interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej obowiązku wystawienia faktury dokumentującej wypłaconą drugiemu współwłaścicielowi nieruchomości lokalowej kwotę zasądzoną przez Sąd Okręgowy - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 11.05.2005 r. do Naczelnika Urzędu Skarbowego w Zgorzelcu wpłynął wniosek o udzielenie interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego. Pismem Nr US.PP-443/21/1/2005 z dnia 02.06.2005 r. tutejszy organ podatkowy wezwał jednostkę do uzupełnienia braków formalnych wniosku. Pismem z dnia 14.06.2005 r. podatnik uzupełnił braki formalne wniosku. Jak stanowi art. 14a § 1 ustawy Ordynacja podatkowa stosownie do swojej właściwości naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celnego lub wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta albo marszałek województwa na pisemny wniosek podatnika, płatnika lub inkasenta mają obowiązek udzielić pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w ich indywidualnych sprawach, w których nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym. W myśl art. 14a § 4 cytowanej ustawy, udzielenie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego, o której mowa w § 1, następuje w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie. Zgodnie z przedstawionym - w złożonym wniosku - stanem faktycznym, od dnia 18.06.1990 r. prowadzi Pan działalność gospodarczą w zakresie usług fryzjersko-kosmetycznych w lokalu znajdującym się w miejscowości X. Od 2000 r. jest Pan podatnikiem podatku od towarów i usług. W dniu 31.03.1995 r. wraz z małżonką nabył Pan prawo własności wymienionego wyżej lokalu użytkowego. Wyrokiem sądu z dniem 01.03.1999 r. rozwiązane zostało Pana małżeństwo z Panią Y. W latach 1999-2003 Sąd Rejonowy w Zgorzelcu dokonał podziału majątku wspólnego małżonków, w skład którego wchodził również przedmiotowy lokal. Na mocy orzeczenia sądu nieruchomość ta przyznana została Panu, z jednoczesnym obowiązkiem spłaty na rzecz byłej żony połowy jej wartości. W lokalu tym prowadzi Pan działalność gospodarczą. W związku z dokonanym po ustaniu małżeństwa sądowym podziałem majątku wspólnego małżonków, Pani Y. wystąpiła do Sądu Rejonowego w Zgorzelcu o zwrot pożytków z tytułu prawa własności lokalu, które - jej zdaniem - miały w okresie od ustania małżeństwa w całości przypaść Panu. Sąd Rejonowy w Zgorzelcu roszczenia powyższego nie uwzględnił. Pani Y. wniosła apelację od powyższego rozstrzygnięcia. Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze wyrokiem z dnia 16.12.2003 r. zasądził od Pana na rzecz byłej małżonki kwotę x zł, stanowiącą równowartość hipotetycznych czynszów za okres od ustania małżeństwa do 31.08.2003 r. wraz z ustawowymi odsetkami tytułem zwrotu, jako współwłaścicielce nieruchomości, pożytków z lokalu. Od powyższego wyroku Sądu Okręgowego wniósł Pan kasację do Sądu Najwyższego, który jednakże utrzymał to orzeczenie w mocy. Zasądzoną na rzecz Pani Y. kwotę wraz z należnymi odsetkami zapłacił Pan w lutym 2005 r. Ponadto wyjaśnił Pan, że Pani Y. od dnia 01.10.1999 r. prowadzi indywidualną działalność gospodarczą w zakrsie usług kosmetycznych.W zaistniałej sytuacji, zwrócił się Pan z pytaniem czy Pani Y. - właścicielka firmy kosmetycznej - ma obowiązek wystawienia faktury VAT dokumentującej otrzymaną w lutym 2005 r., w następstwie wyroku sądowego, kwotę stanowiącą równowartość hipotetycznych czynszów z tytułu korzystania przez Pana z lokalu stanowiącego uprzednio współwłasność?Zdaniem Pana zapłacona kwota jest wyraźnym wynagrodzeniem dla współwłaściciela lokalu za wynajm jego połowy i wynikła z dochodu uzyskanego z prawa współwłasności. Dlatego też Pani Y., jako osoba prowadząca działalność gospodarczą, zobowiązana jest do wystawienia faktury Vat za już zapłacone czynsze na otrzymaną kwotę, a tym samym może Pan wystąpić z żądaniem wystawienia takiego dokumentu.Ogólne zasady dotyczące wystawiania faktur uregulowane zostały w art. 106 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 50, poz. 535 ze zm.). W świetle zawartych tam regulacji podatnicy podatku od towarów i usług obowiązani są wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy. Faktury wystawiają jedynie podatnicy podatku od towarów i usług na udokumentowanie czynności objętych zakresem przedmiotowym ustawy o podatku od towarów i usług, a więc - za wyjątkiem przypadków określonych w powołanym wyżej art. 106 ustawy - podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zawiera art. 5 ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z ust. 1 pkt 1 tego artykułu ustawy opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez odpłatne świadczenie usług, w myśl art. 8 ust. 1 tego aktu prawnego, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa. Najem lub dzierżawa lokalu jest usługą w rozumieniu powołanego art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług i będąc ze swej istoty czynnością odpłatną podlega w świetle przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 tego aktu prawnego opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.W ocenie tutejszego organu podatkowego w przedstawionym we wniosku stanie faktycznym nie można jednakże uznać, że zasądzona wyrokiem Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze i wypłacona byłej żonie kwota x zł stanowiła należność za świadczone na rzecz Pana usługi najmu lub dzierżawy lokalu. Przez umowę najmu, zgodnie z przepisem art. 659 ust. 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zmian.) wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Z kolei przez umowę dzierżawy, w myśl art. 693 ust. 1 tego aktu prawnego, wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz. W ocenie tutejszego organu podatkowego, opisana we wniosku kwota wypłacona Pani Y. nie wynikała z istniejącej umowy najmu lub dzierżawy, o których mowa w art. 659 ust. 1 lub art. 693 ust. 1 Kodeksu cywilnego. Jak wynika bowiem z przestawionego stanu faktycznego kwota powyższa dotyczy okresu od ustania małżeństwa do dnia sądowego podziału wspólnego majątku byłych współmałżonków. W okresie tym przedmiotowy lokal stanowił własność Pana i byłej żony w częściach ułamkowych. Zgodnie z przepisem art. 206 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zmian.) każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli. Z kolei art. 207 tego aktu prawnego stanowi, że pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów; w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną. W Pana przypadku, Sąd Okręgowy zasądzając wymienioną wyżej kwotę na rzecz byłej współmałżonki, uznał, że prawo własności lokalu przynosiło określony dochód, który z racji wyłącznego korzystania z nieruchomości przypadł w całości Panu. Wobec powyższego Sąd uznał, że drugiemu ze współwłaścicieli przysługiwało roszczenie o część tego dochodu w wysokości przypadającej na wielkość jego udziału w prawie własności lokalu. Zauważyć należy również, iż za podstawę wyliczenia wartości zasądzonej kwoty Sąd przyjął hipotetyczną wysokość czynszu, jaki mógłby być osiągnięty gdyby lokal ten był wynajmowany. W świetle powyższego wypłacona Pani Y. kwota nie stanowiła należności za świadczoną usługę najmu lub dzierżawy nieruchomości, a jedynie zwrot należnych jej z tytułu prawa własności lokalu dochodów.Czynności takiej nie można uznać za usługę w rozumieniu powołanego wyżej art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Nie jest ona wymieniona także pośród innych czynności wymienionych w art. 5 tego aktu prawnego, w związku z czym nie podlega ona opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W opisanym przypadku Pani Y. nie występowała również w charakterze podatnika podatku od towarów i usług. Zgodnie bowiem z przepisem art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług podatnikiem tego podatku są osoby fizyczne, jeżeli wykonują samodzielnie działalność gospodarczą zdefiniowaną w ust. 2 tego artykułu ustawy. W ocenie tutejszego organu podatkowego, w przedstawionej we wniosku sytuacji nie sposób uznać, że wykonywane przez Panią Y. czynności stanowiły samodzielnie prowadzoną działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, wobec czego nie można uznać, że w przedmiotowej sprawie osoba ta występowała w charakterze podatnika podatku od towarów i usług. W związku z powyższym opisane we wniosku czynności nie powinny być dokumentowane fakturą.Zauważyć należy również, że powyższe stwierdzenie aktualne jest również w stanie prawnym obowiązującym w okresie od dnia ustania Pana małżeństwa do dnia 31.08.2003 r., tj w okresie, którego dotyczy zasądzona przez Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze kwota. W świetle bowiem regulacji prawnych zawartych w art. 32 obowiązującej w tym okresie ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) obowiązkiem wystawiania faktur objęci byli podatnicy podatku od towarów i usług w stosunku do wykonywanych czynności wchodzących w zakres przedmiotowy ustawy o podatku od towarów i usług, a więc podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Natomiast w oparciu o opisane powyżej okoliczności, nie sposób uznać, że Pani Y. - otrzymując na mocy wyroku sądowego zwrot należnych jej z tytułu prawa własności lokalu dochodów - świadczyła usługi w rozumieniu przepisu art. 4 pkt 2 tej ustawy, lub wykonywała inne czynności opodatkowane podatkiem od towarów i usług, wymienione w art. 2 tego aktu prawnego, zwierającym katalog czynności opodatkowanych tym podatkiem. W związku z powyższym, także w stanie prawnym obowiązującym na gruncie wymienionej wyżej ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, opisane we wniosku czynności nie powinny być dokumentowane fakturą.Czynności tych nie należy także dokumentować rachunkami, o których mowa w przepisach rozdziału 12 ustawy Ordynacja podatkowa. Zgodnie bowiem z art. 87 § 1 tego aktu prawnego rachunki wystawiane są przez podatników prowadzących działalność gospodarczą, niezobowiązanych do wystawiania faktur, przy czym jedynie w zakresie realizowanej sprzedaży lub wykonywanej usługi. W opisywanym przypadku nie wystąpiła natomiast ani sprzedaż towaru, ani świadczenie usługi.W oparciu zatem o powołane wyżej regulacje prawne, za nieprawidłowe należy uznać Pana stanowisko wyrażone w złożonym wniosku, że zapłacona w następstwie wyroku sądowego byłej małżonce kwota x zł stanowiła wynagrodzenie dla współwłaściciela lokalu za wynajm jego połowy i powinna zostać udokumentowana fakturą VAT. Zgodnie z art. 14a § 2 ustawy Ordynacja podatkowa, niniejsza interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę oraz stanu prawnego obowiązującego w dacie złożenia wniosku.Jak stanowi art. 14b § 1 i § 2 ustawy Ordynacja podatkowa, interpretacja nie jest wiążąca dla wnioskodawcy, wiąże natomiast właściwe dla wnioskodawcy organy podatkowe i organy kontroli skarbowej do czasu jej zmiany lub uchylenia.