Informacja o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego z dnia 22.04.2004, sygn. PP 443-56/49/04, Urząd Skarbowy Wrocław-Krzyki, sygn. PP 443-56/49/04

Rada wierzycieli w procesie upadłościowym Spółki przyjęła na wniosek syndyka uchwałę, w której wierzycieli pragnących przejąć za posiadane wierzytelności lokale mieszkalne, zobowiązuje do uiszczenia na rzecz masy upadłości tzw. "dobrowolnego świadczenia", którego wysokość zależy od wielkości przejmowanego mieszkania. Syndyk Spółki w upadłości w związku z takim zapisem oświadczył, iż świadczenie to nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i w związku z powyższym odmówił wystawienia faktur VAT. Czy postępowanie Syndyka w tym przypadku jest prawidłowe?

Z przedstawionego w piśmie stanu faktycznego wynika, że Rada Wierzycieli Spółki z o.o. w upadłości podjęła uchwałę, zgodnie z którą Rada Wierzycieli udzieliła zezwolenia Syndykowi, w myśl art. 131 § 1 pkt 4 w zw. z art. 121 § 3 rozporządzenia Prawo upadłościowe, na zawarcie z wierzycielami upadłego, zamieszczonymi na liście wierzytelności, umów, na mocy których wierzyciele upadłego przejmą na poczet swych wierzytelności prawo własności należących do masy nieruchomości w postaci lokali mieszkaniowych wraz z udziałem we współwłasności części wspólnych budynku i gruntu - za cenę odpowiadającą dwóm trzecim wysokości ceny oszacowania.Wierzyciele zobowiązani są w treści umów przenoszących własność, w trybie określonym w niniejszej uchwale, zrzec się roszczeń wynikających z części przysługujących im wierzytelności, nie objętych zaliczeniem na poczet ceny przy przyjęciu nieruchomościnależących do masy upadłości. Rada Wierzycieli zezwoliła ponadto Syndykowi na zawarcie przedmiotowej umowy w pierwszej kolejności z wierzycielami, którzy zawarli z upadłym umowę przyrzeczenia kupna-sprzedaży lub umowę przedwstępną nabycia tegoż lokalu mieszkalnego i znajdują się w posiadaniu tego lokalu - pod warunkiem uiszczenia przez tychże wierzycieli całości ceny, wynikającej z umowy przyrzeczenia kupna-sprzedaży lub umowy przedwstępnej nabycia lokalu mieszkalnego oraz nie posiadanie w stosunku do masy upadłości jakichkolwiek zobowiązań finansowych. Jednocześnie w myśl omawianej uchwały wierzyciele zobowiązani są - przed datą zawarcia umowy, uiścić na rzecz masy upadłości dobrowolne świadczenie, którego wysokość zależy od wielkości przejętego lokalu mieszkalnego. Jak wynika z wyjaśnień złożonych w uzupełnieniu przedmiotowego zapytania, od uiszczenia powyższej kwoty uzależnione jest otrzymanie przez wierzycieli aktów notarialnych. Ponadto z przedmiotowego zapytania wynika, iż Syndyk odmawia wystawienia na rzecz wierzycieli faktur VAT dokumentujących wyżej wymienione wpłaty.Mając na uwadze wyżej opisany stan faktyczny organ podatkowy stwierdza, co następuje:Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usługoraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11 poz. 50 ze zm.) opodatkowaniu podlega sprzedaż towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.Podstawą opodatkowania, w myśl art. 15 ust. 1 ustawy, jest obrót. Obrotem, z zastrzeżeniem art. 16 i 17, jest kwota należna z tytułu sprzedaży towarów, pomniejszona o kwotę należnego podatku. W przypadku gdy pobrano zaliczki, zadatki, przedpłaty lub raty, o których mowa w art. 6 ust. 8, obrotem jest również kwota otrzymanych zaliczek, zadatków, przedpłat lub rat, pomniejszona o przypadającą od nich kwotę podatku. Jeżeli należność określona jest w naturze, podstawą opodatkowania jest wartość świadczenia obliczona na podstawie przeciętnych cen stosowanych w danej miejscowości lub na danym rynku w dniu wykonania świadczenia, zmniejszonych o podatek. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. W myśl art. 90 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. Prawo upadłościowe (Dz. U. z 1934 r. Nr 93 poz. 834 ze zm.) Syndyk obejmuje z samego prawa majątek upadłego, zarządza tym majątkiem i przeprowadza jego likwidację. Likwidacja następuje, zgodnie z art. 112 wyżej wymienionego rozporządzenia, przez sprzedaż ruchomości i nieruchomości, przez ściągnięcie wierzytelności od dłużników upadłego i zrealizowanie innych jego praw majątkowych, wchodzących w skład masy upadłości. Nieruchomości Syndyk sprzedaje (art. 118 § 1 rozporządzenia) przez licytację publiczna według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. Jednak za zezwoleniem rady wierzycieli udzielonym na podstawie art. 131 § 1 pkt 4 rozporządzenia, syndyk może sprzedać nieruchomość z wolnej ręki.Umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta(zgodnie z art. 158 Kodeksu cywilnego) w formie aktu notarialnego. Nie zachowanie tejszczególnej formy powoduje nieważność umowy z mocy prawa.W związku z powyższym warunek dokonania wpłaty określonej kwoty, której wysokość uzależniona jest od powierzchni lokalu mieszkalnego, stanowiący przesłankę do sporządzenia aktu notarialnego jest, zdaniem organu podatkowego, faktycznie częścią kwoty należnej z tytułu sprzedaży tegoż towaru. Kwota należna jak wynika z wcześniej cytowanego art. 15 ust. 1 ustawy, obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Pojęcie "kwoty należnej" z tytułu sprzedaży łączy się ściśle z pojęciem "wynagrodzenia", o którym można mówić w momencie gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towaru (która w przypadku sprzedaży nieruchomości nabiera mocy prawnej z chwilą sporządzenia aktu notarialnego) a otrzymanym wynagrodzeniem będącym świadczeniem wzajemnym, które najczęściej wyrażone jest w formie ceny.W myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 5 lipca 2001 r. o cenach (Dz. U. Nr 97 poz. 1050 ze zm.) cenę stanowi wartość wyrażona w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jestobowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę. W cenie uwzględnia się podatek odtowarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedażtowaru (usługi) podlega obciążeniu podatkiem od towarów i usług oraz podatkiemakcyzowym. Wobec powyższego nie ulega wątpliwości, że kwota tzw. "dobrowolnego świadczenia" stanowi część świadczenia należnego od nabywcy z tytułu sprzedaży nieruchomości dokonywanej przez Syndyka w imieniu upadłego będącego podatnikiem od towarów i usług i winna wejść w podstawę opodatkowania jako element kalkulacyjny ceny. Zatem Syndyk dokonujący sprzedaży nieruchomości upadłego (posiadającego statuspodatnika od towarów i usług) wykonuje czynności określone w art. 2 ustawy o PTU, którewinny być opodatkowane podatkiem od towarów i usług według właściwej dla danego towaru stawki podatku. Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy o PTU podatnicy, z zastrzeżeniem ust. 2, obowiązani są wystawiać fakturę stwierdzającą w szczególności sprzedaż towarów, jej datę, cenę jednostkową bez podatku, wartość sprzedaży, kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy. Podatnicy świadczący usługi, w tym również w zakresie handlu i gastronomii, nie mają obowiązku (w myśl art. 32 ust. 2 ustawy) wystawiania faktur, o których mowa w ust. 1, osobom fizycznym, nieprowadzącym działalności gospodarczej. Jednakże na żądanie tych osób podatnicy są obowiązani do wystawiania faktury. Zatem organ podatkowy podziela opinię zawartą w przedmiotowym piśmie, iż tzw. "dobrowolne świadczenie" na rzecz masy upadłości ma charakter dopłaty do lokali mieszkalnych (stanowiącej część należności z tytułu umowy sprzedaży), która winna być opodatkowana podatkiem od towarów i usług i na wyraźne żądanie nabywcy będącego osobą fizyczną nie prowadzącą działalności gospodarczej, udokumentowana fakturą VAT.