Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 27 stycznia 2011 r., sygn. KIO/UZP 82/11

1) Zamówienie z wolnej ręki stanowi odstępstwo nie tylko od zasady udzielania zamówienia w trybach podstawowych, ale stanowi jedyny tryb, w którym w żaden sposób nie jest realizowana zasada konkurencyjności, gdyż ze swej istoty powoduje eliminację dostępności zamówienia dla wszystkich wykonawców funkcjonujących na rynku zamówień publicznych, z wyjątkiem tego jednego wykonawcy, którego wybór leży w gestii zamawiającego. Z tego względu możliwość wyboru tego trybu ograniczona jest do okoliczności enumeratywnie wyliczonych w ustawie pzp, kiedy udzielenie zamówienia w innych trybach jest niemożliwe lub zupełnie niecelowe, opisanych w art. 67 w postaci przesłanek, które nie podlegają wykładni rozszerzającej. 

2) Jedną z przesłanek dotyczących niemożności udzielenia zamówienia w innym trybie, wskazaną w przepisie art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. a jest okoliczność, iż dostawy, usługi lub roboty budowlane mogą być świadczone tylko przez jednego wykonawcę z przyczyn technicznych o obiektywnym charakterze. Przesłanka ta składa się z dwóch elementów które muszą wystąpić łącznie: muszą istnieć szczególne przyczyny techniczne dotyczące przedmiotu zamówienia, powodujące obiektywną możliwość udzielenia zamówienia wyłącznie jednemu wykonawcy. Z kompetencją do wskazania tego jedynego wykonawcy przez zamawiającego skorelowany jest ciążący na nim obowiązek wykazania zajścia przesłanki udzielenia zamówienia z wolnej ręki.

3) W przypadku zawarcia umowy Izba jest uprawniona na podstawie przepisu art. 190 ust. 8 ustawy pzp do przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w celu ustalenia przesłanek jej unieważnienia, nałożenia kary finansowej albo skrócenia okresu jej obowiązywania.

4) Jedną z przesłanek podlegania przez umowę unieważnieniu wskazaną w przepisie art. 146 ust. 1 pzp jest zastosowanie przez zamawiającego z naruszeniem przepisów ustawy pzp trybu negocjacji bez ogłoszenia lub zamówienia z wolnej ręki. 

Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie: Przewodniczący: Piotr Kozłowski