Opinia rzecznika generalnego M. Szpunara przedstawiona w dniu 2 maja 2019 r., sygn. C-28/18

Wydanie tymczasowe

OPINIA RZECZNIKA GENERALNEGO

MACIEJA SZPUNARA

przedstawiona w dniu 2 maja 2019 r.(1)

Sprawa C28/18

Verein für Konsumenteninformation

przeciwko

Deutsche Bahn AG

[wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Oberster Gerichtshof (sąd najwyższy, Austria)]

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym Rozporządzenie (UE) nr 260/2012 Artykuł 9 ust. 2 Wymogi techniczne i handlowe w odniesieniu do poleceń przelewu i poleceń zapłaty w euro Dostępność płatności Płatność poleceniem zapłaty w ramach SEPA (jednolitego obszaru płatności w euro) Warunki ogólne wymagające od płatnika posiadania miejsca zamieszkania lub siedziby w tym samym państwie członkowskim co odbiorca

 Wprowadzenie

1.        Jest rzeczą powszechnie wiadomą, że podstawowe wolności tworzące rynek wewnętrzny nie znoszą dobrze wymogów związanych z miejscem zamieszkania lub siedzibą. W świetle podstawowych wolności eliminowanie przeszkód wynikających z wymogów dotyczących miejsca zamieszkania lub siedziby pozostaje nadal, tak jak wcześniej, przedmiotem zainteresowania zarówno unijnego prawodawcy(2), jak i Trybunału. W związku z powyższym Trybunał niejednokrotnie orzekał, że przepisy krajowe przewidujące rozróżnienie ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę mogą być niekorzystne głównie dla obywateli innych państw członkowskich, ponieważ osoby niezamieszkałe lub nieposiadające siedziby na terytorium danego państwa są w większości przypadków cudzoziemcami(3). Z uwagi na fakt, iż kwestią podstawowych wolności zajmują się przede wszystkim państwa członkowskie, sprawy przed Trybunałem dotyczą głównie stosowanych przez państwo środków przewidujących wymóg dotyczący posiadania miejsca zamieszkania lub siedziby (na danym terytorium).

        Zdecydowanie mniej wiadomo na temat sytuacji, w których osoba prywatna wymaga od innej osoby prywatnej, by ta miała miejsce zamieszkania lub siedzibę w konkretnym miejscu. W świetle prawa Unii można stwierdzić, że dominuje niejasność. Czy zgodne z prawem jest to, że w wielu przypadkach praktycznie niemożliwe jest uzyskanie kredytu hipotecznego przez klienta, który nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w państwie członkowskim, w którym siedzibę ma bank? Czy ubezpieczyciel może odmówić ochrony ubezpieczeniowej potencjalnemu klientowi posiadającemu miejsce zamieszkania lub siedzibę w innym państwie członkowskim? Dla laika takie sytuacje co najmniej trudno jest pogodzić z celem przyświecającym rynkowi wewnętrznemu. Chociaż według niektórych tego rodzaju praktyk nie da się pogodzić z logiką rynku wewnętrznego, w którym jest zapewniony swobodny przepływ towarów, osób, usług i kapitału, zgodnie z postanowieniami Traktatów(), inni zwróciliby uwagę na rzekomo fundamentalną różnicę między działalnością podmiotów publicznych i prywatnych oraz fakt, iż w świetle leżącej u podstaw logiki działalność publiczna przynajmniej początkowo miała być regulowana podstawowymi wolnościami, a działalność prywatna przepisami prawa konkurencji. Resztę pozostawia się samemu rynkowi.