Opinia rzecznika generalnego Bobek przedstawiona w dniu 21 czerwca 2018 r., sygn. rzecznika generalnego Bobek przedstawiona w dniu 21 czerwca 2018 r

OPINIA RZECZNIKA GENERALNEGO

MICHALA BOBEKA

przedstawiona w dniu 21 czerwca 2018 r.(1)

Sprawa C337/17

Feniks sp. z o.o.

przeciwko

Azteca Products & Services SL

[wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Sąd Okręgowy w Szczecinie (Polska)]

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym Przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości Jurysdykcja w sprawach cywilnych i handlowych Jurysdykcja szczególna Sprawy dotyczące umowy Skarga pauliańska

I.      Wprowadzenie

1.        We wczesnym okresie historii Rzymu każdy cudzoziemiec był wrogiem państwa. Nie mógł korzystać z żadnych praw ani z żadnej ochrony na mocy ius civile, które to korzyści i prawa były zarezerwowane wyłącznie dla obywateli Rzymu(2). W późniejszym okresie, szczególnie w okresie imperium, dopuszczono pewien stopień pluralizmu prawnego, w szczególności w rozrastających się prowincjach Cesarstwa Rzymskiego. Ponadto stosowanie ius civile względem osób niebędących obywatelami rzymskimi stawało się stopniowo możliwe za sprawą różnych konstrukcji prawnych, takich jak fikcja obywatelstwa(3), w taki oto sposób opisana przez Gaiusa: […] takoż fikcyjnie przyjmuje się, że cudzoziemiec jest obywatelem rzymskim, ilekroć wszczynałby on spór albo wszczynano by spór z nim w oparciu o powództwo ustanowione przez nasze ustawy, jeżeli tylko słuszne będzie, aby do wytoczenia tego powództwa uprawnieni byli również cudzoziemcy […](4).

        Powództwo takie w każdym przypadku byłoby rozpoznawane przez instytucje lub w ramach instytucji szeroko rozumianego Cesarstwa Rzymskiego. Politycznie rzecz ujmując w Cesarstwie Rzymskim nie istniały suwerenne państwa, między którymi mogłaby zachodzić kolizja prawa we współczesnym tego pojęcia znaczeniu (kolizja równie suwerennych porządków prawnych). Zatem gdy około 150125 r. p.n.e. pretor Paulus najwidoczniej jako pierwszy dopuścił powództwo umożliwiające wierzycielowi zaskarżenie czynności, których dokonał na jego szkodę dłużnik działający z zamiarem jego pokrzywdzenia, a więc powództwo, które stało się znane pod nazwą actio pauliana skargi pauliańskiej(), problem jurysdykcji w odniesieniu do tego rodzaju powództwa zwyczajnie nie zaistniał.