Opinia rzecznika generalnego - 19 grudnia 2013 r. - 4finance - Sprawa C-515/12

OPINIA RZECZNIKA GENERALNEGO

ELEANORY SHARPSTON

przedstawiona w dniu 19 grudnia 2013 r.(1)

Sprawa C‑515/12

UAB „4finance”

przeciwko

Valstybinė vartotojų teisių apsaugos tarnyba

i

Valstybinė mokesčių inspekcija prie Lietuvos Respublikos finansų ministerijos

[wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Najwyższy Sąd Administracyjny (Litwa)]

Ochrona konsumentów - Nieuczciwe praktyki handlowe stosowane przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów - System typu „piramida” - Czy konsument musi wykonać świadczenie w celu przystąpienia do systemu typu „piramida” - Czy istnieje związek pomiędzy świadczeniem wykonywanym przez nowo przystępujących członków a wynagrodzeniem na rzecz obecnych członków - Czy kwota świadczenia ma znaczenie

1.      Dyrektywa 2005/29/WE (zwana dalej „dyrektywą o nieuczciwych praktykach handlowych lub „dyrektywą”)(2) zakazuje m.in. systemów promocyjnych typu „piramida” (dalej zwanych także systemami typu „piramida”). Lietuvos vyriausiasis administracinis teismas (Najwyższy Sąd Administracyjny) (Litwa) przedstawił trzy pytania prejudycjalne w przedmiocie wykładni przepisów dyrektywy odnoszących się do powyższych systemów. Sąd ten chciałby uzyskać odpowiedź na pytanie, czy zastosowanie przepisów dyrektywy do systemów typu „piramida” uzależnione jest od wykonania przez konsumenta świadczenia. Jeśli tak - czy należy ustalić, że rozważany system jest finansowany przez takie świadczenia i czy kwota, którą należy wpłacić, aby przystąpić do systemu jest okolicznością, która ma tu istotne znaczenie?

 Stan prawny

 Dyrektywa

        W motywach od 2 do 6 preambuły do dyrektywy wyjaśniono, że jej podstawowym celem jest ustanowienie jednolitych zasad, które poprawią funkcjonowanie rynku wewnętrznego. Motywy 7 i 8 stanowią odpowiednio, że dyrektywa „odnosi się do praktyk handlowych bezpośrednio związanych z wywieraniem wpływu na decyzje dotyczące transakcji podejmowane przez konsumentów względem produktów” oraz „chroni bezpośrednio interesy gospodarcze konsumentów przed nieuczciwymi praktykami handlowymi stosowanymi wobec nich przez przedsiębiorstwa”. Zgodnie z motywem 11 dyrektywa „zapewnia wysoki wspólny poziom ochrony konsumentów” poprzez ustanowienie „jednego ogólnego zakazu stosowania tych spośród nieuczciwych praktyk handlowych, które zniekształcają zachowanie gospodarcze konsumentów”. Motyw 12 stanowi: „Harmonizacja przepisów w istotny sposób zwiększy pewność prawną zarówno konsumentów, jak i przedsiębiorstw. Zarówno konsumenci, jak i przedsiębiorstwa będą mogli polegać na jednolitych ramach regulacyjnych, opartych na jasno zdefiniowanych pojęciach prawnych, regulujących wszystkie aspekty nieuczciwych praktyk handlowych w całej Unii Europejskiej. Efektem tych działań będzie wyeliminowanie barier wynikających z rozdrobnienia przepisów w zakresie nieuczciwych praktyk handlowych szkodzących interesom gospodarczym konsumentów oraz umożliwienie powstania wewnętrznego rynku na tym obszarze”. Motyw 17 stanowi: „W celu zapewnienia większej pewności prawnej wskazane jest zidentyfikowanie tych praktyk handlowych, które są nieuczciwe w każdych okolicznościach. W związku z tym załącznik I zawiera pełen wykaz tego typu praktyk. Są to jedyne praktyki handlowe, które można uznać za nieuczciwe bez konieczności oceny konkretnego przypadku w świetle przepisów art. 5-9. Wykaz ten może być zmodyfikowany wyłącznie poprzez poddanie niniejszej dyrektywy przeglądowi”.