Opinia rzecznika generalnego Poiares Maduro przedstawiona w dniu 30 września 2009 r. - José Manuel Blanco Pérez i María del Pilar Chao Gómez przeciwko Consejería de Salud y Servicios Sanitarios (C-570/07) i Principado de Asturias (C-571/07). - Sprawy połączone C-570/07 oraz C-571/07., sygn. C-570/07 oraz C-571/07

OPINIA RZECZNIKA GENERALNEGO

M. POIARESA MADURA

przedstawiona w dniu 30 września 2009 r.(1)

Sprawy połączone C‑570/07 i C‑571/07

José Manuel Blanco Pérez

i

María del Pilar Chao Gómez

[wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Tribunal Superior de Justicia de Asturias (Hiszpania)]

1.        Obawa, że farmaceuci potrzebujący pieniędzy mogą narazić na szwank swoje zobowiązania zawodowe, nie należy do nowości. Jest to sprawa wzbudzająca obawy co najmniej od czasów, gdy szekspirowski Romeo przekonał poniższymi kwestiami „tchórzliwego nędzarza” będącego aptekarzem, aby sprzedał mu truciznę:

„…głód masz wyryty na twarzy,

z oczu zagłodzona wyziera nędza;

na plecach żebracze łachmany!

Świat nie jest ci przyjacielem;

ani prawo świata;

Świat nie daje ci prawa, żebyś się stał bogatym,

więc nie bądź przynajmniej biednym,

Weź to -

I pluń na prawo!(2)”.

        Idąc tropem kwestii Szekspira, można rzec, że sednem niniejszej sprawy jest to, w jakich granicach zagwarantowanie jakości opieki farmaceutycznej wymaga wzbogacenia niektórych farmaceutów. Zresztą władze Asturii, jak również innych państw członkowskich mających podobne przepisy, uzasadniają przepisy ograniczające możliwość otwierania nowych aptek głównie w oparciu o konieczność zachowania właściwych zachęt finansowych na rzecz możliwie najszerszego i najlepszego świadczenia opieki farmaceutycznej. Z ich punktu widzenia wymaga to z jednej strony ochrony istniejących aptek przed „niebezpieczeństwem” konkurencji, a z drugiej strony przyciągnięcia farmaceutów do mniej opłacalnych rejonów poprzez ograniczenie dostępu do bardziej intratnych rejonów. Nie mam żadnych wątpliwości, że warunki finansowe, w jakich dana usługa jest świadczona, mogą wywierać wpływ na świadczenie tejże usługi. Słuszne jest opieranie przez państwa swoich regulacji na takich względach, jeżeli są one pomocne przy zapewnieniu realizacji celu publicznego, np. ochrony zdrowia publicznego. Nie wystarczy natomiast, aby państwa po prostu powołały się na taki ewentualny związek na uzasadnienie jakichkolwiek rozwiązań prawnych. Przepisy, które przyznają szczególną przewagę finansową niektórym podmiotom gospodarczym nad innymi podmiotami, muszą zostać poddane należytej kontroli. Nie ma prostej odpowiedzi na pytanie postawione w niniejszej sprawie. Z jednej strony ochrona zdrowia ludzkiego jest sprawą nadrzędnej wagi, a Trybunał musi uszanować ocenę państw członkowskich w tej złożonej dziedzinie. Z drugiej strony obowiązkiem Trybunału jest zaradzenie sytuacjom, w których lokalne mechanizmy polityczne zawłaszcza się w celu przyznania lukratywnych korzyści istniejącym wcześniej miejscowym podmiotom kosztem między innymi obywateli innych państw członkowskich. Nie można uchylić się od tego obowiązku tylko z tej przyczyny, że sprawa porusza zagadnienia zdrowia publicznego. Zapotrzebowanie na bezstronnego arbitra jest bowiem największe, gdy sporne zagadnienia dotyczą nie tylko korzyści finansowych, ale zdrowia ludzkiego. W konsekwencji, ustosunkowując się do zagadnień podniesionych w niniejszej sprawie, będę dążył do wyważenia konkurujących ze sobą interesów, z uszanowaniem woli państw członkowskich w zakresie ich wyboru rozwiązań politycznych, jak również wnikliwie badając systemy wprowadzania ich w życie, pod kątem przejawów „politycznego zawłaszczenia”, w świetle wymogów spójności i konsekwencji wypracowanych w orzecznictwie Trybunału w przedmiocie przepisów krajowych utrudniających swobodny przepływ.