Wyrok TK z dnia 7 października 2014 r., sygn. K 9/13

Obligatoryjna zamiana grzywny na zastępczą karę aresztu

WYROK

z dnia 7 października 2014 r.

Sygn. akt K 9/13

W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Leon Kieres - przewodniczący

Marek Kotlinowski

Małgorzata Pyziak-Szafnicka

Stanisław Rymar

Andrzej Rzepliński - sprawozdawca,

protokolant: Grażyna Szałygo,

po rozpoznaniu, z udziałem wnioskodawcy oraz Sejmu, na rozprawie w dniu 7 października 2014 r., wniosku Prokuratora Generalnego o zbadanie zgodności:

art. 25 § 2 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. - Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2010 r. Nr 46, poz. 275, ze zm.) przez to, że ustanawia obligatoryjną zamianę grzywny na zastępczą karę aresztu, z art. 10 w związku z art. 173 i w związku z art. 175 ust. 1 oraz w związku z art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

orzeka:

Art. 25 § 2 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. - Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2013 r. poz. 482, ze zm.) w zakresie, w jakim ustanawia obligatoryjną zamianę grzywny na zastępczą karę aresztu, jest zgodny z art. 10 w związku z art. 173 i w związku z art. 175 ust. 1 oraz w związku z art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Uzasadnienie

I

1. Prokurator Generalny 18 marca 2013 r. przedstawił Trybunałowi wniosek (sygn. PG VIII TKw 10/13) o zbadanie zgodności art. 25 § 2 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. - Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2010 r. Nr 46, poz. 275, ze zm.; dalej: k.w.) przez to, że ustanawia obligatoryjną zamianę grzywny na zastępczą karę aresztu, z art. 10 w związku z art. 173 i w związku z art. 175 ust. 1 oraz w związku z art. 45 ust. 1 Konstytucji.

1.1. Wnioskodawca zauważył, że orzekanie przez sąd o skierowaniu ukaranego do wykonania pracy społecznie użytecznej lub o wykonaniu zastępczej kary aresztu, jeżeli egzekucja grzywny okazała się bezskuteczna lub z okoliczności sprawy wynika, że byłaby ona bezskuteczna, stanowi element wymiaru sprawiedliwości.

1.1.1. Kwestionowany przepis nie daje jednak sądowi praktycznej możliwości wymierzenia sprawiedliwej kary zastępczej, odpowiadającej charakterowi i okolicznościom czynu, jak również właściwościom osobistym sprawcy. Z tego powodu nie może być mowy o zachowaniu minimum wyłączności kompetencyjnej wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych lub sprawach o wykroczenia. Art. 25 § 2 k.w. stanowi, że zamiana przez sąd grzywny na zastępczą karę aresztu ma charakter obligatoryjny. Zamianę taką ustawodawca uzależnił jedynie od okoliczności, że grzywna nie została zamieniona na pracę społecznie użyteczną lub po dokonaniu takiej zamiany ukarany uchyla się od wykonania owej pracy. Innych okoliczności sprawy sąd po prostu nie może wziąć pod uwagę. W szczególności, sąd jest obowiązany zarządzić wykonanie zastępczej kary aresztu nawet wtedy, gdy uznałby takie rozstrzygnięcie za niecelowe.