Uchwała SN z dnia 26 lutego 2021 r., sygn. III CZP 22/20

Zażalenie na postanowienie sądu pierwszej instancji co do nadania klauzuli wykonalności (art. 795 § 1 k.p.c.), wniesione po wejściu w życie ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1469 ze zm.), rozpoznaje sąd, który wydał zaskarżone postanowienie, w składzie trzech sędziów (art. 767⁴ § 1¹ k.p.c.).

Teza urzędowa

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Władysław Pawlak (przewodniczący, sprawozdawca)

SSN Krzysztof Pietrzykowski

SSN Roman Trzaskowski

w sprawie z wniosku wierzycielki J. Z. przy uczestnictwie dłużnika M. Z. o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu, po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu niejawnym w dniu 26 lutego 2021 r., zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Rejonowy w Ł. postanowieniem z dnia 24 lutego 2020 r., sygn. akt II 1 Co (...),

"Czy postanowienie sądu co do nadania klauzuli wykonalności jest postanowieniem kończącym postępowanie w sprawie w rozumieniu art. 394 § 1 w brzmieniu obowiązującym od dnia 7 listopada 2019 r. w zw. z art. 795 § 1 i art. 13 § 2 k.p.c.?"

podjął uchwałę:

Zażalenie na postanowienie sądu pierwszej instancji co do nadania klauzuli wykonalności (art. 795 § 1 k.p.c.), wniesione po wejściu w życie ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1469 ze zm.), rozpoznaje sąd, który wydał zaskarżone postanowienie, w składzie trzech sędziów (art. 767⁴ § 1¹ k.p.c.).

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 18 listopada 2019 r. Sąd Rejonowy w Ł. oddalił wniosek wierzycielki J. Z. o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu, które zaskarżyła zażaleniem wierzycielka, kierując je do innego składu Sądu Rejonowego w Ł..

Sąd Rejonowy w Ł. rozpoznając zażalenie powziął wątpliwości, które wyraził w przedstawionym do rozstrzygnięcia zagadnieniu prawnym. W uzasadnieniu wskazał, iż problem dotyczy ustalenia sądu właściwego do rozpoznania zażalenia i należytej obsady sądu po nowelizacji kodeksu cywilnego ustawą z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r., poz. 1469, ze zm.; dalej „ustawa z dnia 4 lipca 2019 r.”). Artykuł 795 § 1 k.p.c. reguluje zażalenie na postanowienie sądu co do nadania klauzuli wykonalności, ale nie rozstrzyga o charakterze tego zażalenia, zaś zarówno w orzecznictwie, jak i doktrynie nie ma jednolitości poglądów, czy tego rodzaju orzeczenie sądu pierwszej instancji jest orzeczeniem kończącym postępowanie w sprawie. Zwrócił też uwagę, że wprowadzony do kodeksu postępowania cywilnego art. 394¹ § 1, przewidujący właściwość sądu pierwszej instancji do rozpoznania zażalenia w innym składzie na postanowienia tego sądu, wśród enumeratywnie wskazanych spraw, nie wymienia postanowienia co do nadania klauzuli wykonalności. Wprawdzie według art. 764 § 1 k.p.c. zażalenie rozpoznaje sąd, który wydał postanowienie w składzie trzech sędziów, ale przepis ten dotyczy przede wszystkim zażaleń w toku właściwego postępowania egzekucyjnego. Przyjęcie, że postanowienie w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności nie jest postanowieniem kończącym postępowanie w sprawie mogłoby ewentualnie uzasadniać zastosowanie analogii z przepisów normujących zażalenie do innego składu sądu pierwszej instancji w najbardziej zbliżonych sprawach, jak np. art. 394 § 1 pkt 3 k.p.c. (tj. co do rygoru natychmiastowej wykonalności), względnie z powołanego art. 764 § 1 k.p.c.