Uchwała SN z dnia 22 kwietnia 2021 r., sygn. I DI 18/21

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Adam Roch

protokolant starszy sekretarz sądowy Anna Tarasiuk

po rozpoznaniu na posiedzeniu w dniach 21 i 22 kwietnia 2021 roku wniosku prokuratora z Prokuratury Krajowej z dnia 15 marca 2021 roku o wyrażenie zgody na zatrzymanie i doprowadzenie sędziego Sądu Okręgowego w W. I. T.,

na podstawie art. 80 § 1 a contrario ustawy z dnia 27 lipca 2001 roku Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz art. 98 § 2 k.p.k.

uchwalił:

1. odmówić wyrażenia zgody na zatrzymanie i doprowadzenie sędziego Sądu Okręgowego w W. I. T. w związku z zarzucanym mu przestępstwem z art. 241 § 1 k.k.;

2. z uwagi na zawiłość sprawy odroczyć sporządzenie uzasadnienia na okres do 7 dni;

3. kosztami postępowania obciążyć Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dn. 15 marca 2021 roku, sygn. akt PK XIV Ds (...), prokurator z Prokuratury Krajowej wniósł o podjęcie uchwały w przedmiocie zezwolenia na zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie sędziego Sądu Okręgowego w W. I. T. celem ogłoszenia mu postanowienia o przedstawieniu zarzutu o przestępstwo z art. 241 § 1 k.k. i przesłuchania w charakterze podejrzanego.

Wcześniej, uchwałą z dn. 18 listopada 2020 roku, wydaną w sprawie o sygn. akt II DO 74/20, Sąd Najwyższy zezwolił na pociągnięcie sędziego I. T. do odpowiedzialności karnej za to, że w dniu 18 grudnia 2017 roku w W., jako przewodniczący jednoosobowego składu orzekającego Sądu Okręgowego w W., podczas posiedzenia w sprawie VIII Kp (...), podając ustnie powody rozstrzygnięcia, bez zezwolenia rozpowszechnił publicznie – poprzez środki masowego przekazu – wiadomości z postępowania przygotowawczego Prokuratury Okręgowej w W. o sygn. akt PO I Ds (...), zanim zostały ujawnione w postępowaniu sądowym, tj. o przestępstwo z art. 241 § 1 k.k. Sąd Najwyższy wywiódł, że publiczne rozpowszechnianie wiadomości z postępowania przygotowawczego jest, w wypadku braku zezwolenia właściwego organu, karalne do momentu prawomocnego zakończenia postępowania przygotowawczego. Zachowanie sędziego I. T. objęte wnioskiem o zezwolenie na pociągnięcie go do odpowiedzialności karnej miało miejsce po wydaniu postanowienia, którym uchylono nieprawomocną decyzję o umorzeniu postępowania i skierowano sprawę do dalszego prowadzenia w postępowaniu przygotowawczym. Sąd Najwyższy podkreślił, że występek z art. 241 § 1 k.k. jest przestępstwem powszechnym, a zatem może je popełnić każdy obywatel, w tym każdy funkcjonariusz publiczny, również sędzia. Zarządzenie zaś jawności posiedzenia nie jest decyzją dowolną, lecz musi uwzględniać okoliczności danej sprawy, w tym charakter posiedzenia i etap postępowania, na którym zostało wydane. W omawianym przypadku, charakter i cele postępowania przygotowawczego, w tym dobro postępowania chronione przepisem art. 241 § 1 k.k., poprzez możliwość określoną w art. 95b § 1 k.p.k. nie może dobra tego unicestwiać. Sąd Najwyższy stwierdził, że wzgląd na przepis art. 241 § 1 k.k., w zależności od okoliczności konkretnej sprawy, może wyeliminować w ogóle możliwość zarządzenia jawności posiedzenia albo ją w istotny sposób ograniczać, w tym w zakresie zezwolenia przedstawicielom środków masowego przekazu na utrwalanie obrazu i dźwięku z jego przebiegu. Sąd Okręgowy decydując się na zarządzenie jawności posiedzenia (co jest domniemaniem wynikającym z zezwolenia na utrwalanie obrazu i dźwięku z przebiegu posiedzenia, gdyż w protokole posiedzenia nie odnotowano wydania postanowienia w trybie art. 95b § 1 k.p.k.), powinien był zatem rozważyć czy zezwolenie na utrwalanie przez przedstawicieli środków masowego przekazu jest w realiach sprawy o sygn. akt VIII Kp (...) w ogóle dopuszczalne. Skoro zaś uznał, że odpowiednio stosując przepisy dotyczące rozprawy tak, to powinien był przeprowadzić czynności w inny sposób, niż to uczynił, tj. w taki, aby nie doszło do popełnienia przestępstwa z art. 241 § 1 k.k. Sąd Najwyższy wskazał, że sędzia powinien był uzasadnić ustnie podjęte rozstrzygnięcie w sposób na tyle ogólny, aby nie dawać podstaw do stwierdzenia uzasadnionego podejrzenia, że popełnił przestępstwo z art. 241 § 1 k.p.k., tym bardziej, że zobowiązany był jedynie do podania ustnie najważniejszych powodów rozstrzygnięcia. Szczegółową analizę przeprowadzonych dowodów mógł przedstawić w dostępnym z zasady wyłącznie dla stron pisemnym uzasadnieniu postanowienia. Zdaniem Sądu Najwyższego uprawnienie do zarządzenia jawności posiedzenia, na którym ma być rozpoznawane zażalenie na postanowienie o umorzeniu śledztwa i zezwolenia na utrwalanie obrazu i dźwięku z jego przebiegu, nie implikuje uprawnienia sędziego do publicznego rozpowszechniania wiadomości z postępowania przygotowawczego, chyba, że sędzia uzyskał stosowne zezwolenie albo toczy się już postępowanie sądowe, czyli takie, które zostało zainicjowane wniesieniem aktu oskarżenia albo innego równoważnego aktowi oskarżenia pisma procesowego.