Wyrok SN z dnia 8 stycznia 2020 r., sygn. II PK 173/19

1. Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, to pracownik jako twórca wynalazku ma prawo do wynagrodzenia za korzystanie z wynalazku niezależnie od ochrony patentowej uzyskanej na wynalazek przez przedsiębiorcę (art. 22 w związku z art. 8 ust. 1 pkt 2 i art. 11 ust. 3 ustawy z 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej).

2. Patent może zwiększać wartość wynalazku, dlatego pracownik w ramach stosunku zobowiązaniowego z punktu 1 może wykazywać brak wymaganej staranności przedsiębiorcy w uzyskaniu ochrony patentowej (art. 11 ust. 3 ustawy z 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej w związku z art. 354 k.c.), jeżeli od tego zależałoby jego wynagrodzenie za korzystanie z wynalazku.

Biuletyn SN Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych nr 3-4/2020

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący)

‎SSN Zbigniew Korzeniowski (sprawozdawca)

SSN Andrzej Wróbel

w sprawie z powództwa L. S. ‎przeciwko A. SA w P. o zapłatę, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 8 stycznia 2020 r., skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Apelacyjnego w (...) z dnia 19 marca 2018 r., sygn. akt I ACa (...), I WSC (...),

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Apelacyjnemu w (...) do ponownego rozpoznania oraz orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Sąd Apelacyjny w (...) wyrokiem z 19 marca 2018 r. uwzględnił apelację pozwanego pracodawcy A. S.A. w P. i zmienił wyrok wstępny Sądu Okręgowego w P. z 6 kwietnia 2017 r. w ten sposób, że oddalił powództwo L. S. o wynagrodzenie za korzystanie z jego wynalazku. Sąd Okręgowy uznał roszczenie o zapłatę za usprawiedliwione co do zasady. Ustalił, że powód w okresie pracy u pozwanego dokonał licznych wynalazków i wzorów użytkowych, w tym razem z B. Z. wynalazku pt. „Korpus przepływomierza (...)”, który 21 listopada 2002 r. został zgłoszony przez pozwanego do Urzędu Patentowego RP pod numerem (...). Urząd 2 lutego 2009 r. zawiadomił zgłaszającego (pozwanego), że przedmiot zgłoszenia patentowego nie spełnia wymogów nowości stosownie do art. 24 i art. 25 ustawy z 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej. Jako dowód braku nowości wynalazku Urząd wskazał opis wzoru użytkowego nr (...) pt. „Korpus przepływomierza (...)”, zgłoszonego przez pozwanego 22 stycznia 2001 r., współtwórcami którego były te same osoby, co późniejszego wynalazku, czyli powód i B. Z., a opracowującym oba zgłoszenia był ten sam rzecznik patentowy A. C. Pozwany po otrzymaniu zawiadomienia o przeszkodach w udzieleniu patentu na wynalazek (...) odłożył je do akt, nie informując o tym fakcie współtwórców wynalazku ani rzecznika patentowego. W związku z taką postawą zgłaszającego wynalazek (pozwanego), Urząd Patentowy, zgodnie z procedurą, decyzją z 25 marca 2009 r., odmówił udzielenia patentu na wynalazek (...), przytaczając te same argumenty co w zawiadomieniu z 2 lutego 2009 r. Powód o odmowie udzielenia patentu dowiedział się w grudniu 2009 r., przeglądając stronę internetową Urzędu Patentowego, kiedy to z uwagi na upływ czasu było już za późno na zakwestionowanie decyzji w postępowaniu przed Urzędem. Pismem z 7 stycznia 2010 r. powód wystąpił do pozwanego z prośbą o przekazanie mu decyzji Urzędu, zastrzegając sobie prawo do dochodzenia ewentualnych odszkodowań. Pozwany przekazał powodowi zawiadomienie i decyzję Urzędu oraz poinformował go, że po otrzymaniu dokumentów żadna korespondencja nie była przez niego z Urzędem prowadzona. Powód zwrócił się do rzecznika patentowego A. C. i do (...) Klubu (...) w P. o wydanie opinii na temat zasadności stanowiska Urzędu. Rzecznik patentowy stwierdził, że zastrzeżenia Urzędu są bezzasadne. (...) Klub (...) w P. opracował ekspertyzę, w której w sposób kompleksowy wyjaśnił, iż uwagi Urzędu i odmowa udzielenia patentu na wynalazek nr (...) były bezzasadne. Wynalazek (...) jest stosowany w wodomierzach (...) o średnicy 80 i 100 mm. Prezes Głównego Urzędu Miar decyzją z 24 maja 2006 r. zatwierdził do produkcji typy wodomierzy (...), w tym (...) 80 i (...) 100. Udział powoda w wynalazku wynosi 50%. Zgodnie z opinią biegłego sądowego w dziedzinie ochrony własności przemysłowej – rzecznika patentowego A. G. rozwiązanie stanowiące przedmiot zgłoszenia do Urzędu Patentowego nr (...) pt. „Korpus przepływomierza (...)”, którego powód był współtwórcą, było w dacie przekazania go pozwanemu, a następnie zgłoszenia do Urzędu Patentowego, rozwiązaniem nowatorskim i oryginalnym w dziedzinie wodomierzy. Biegły stwierdził, że istota zgłoszenia jest całkowicie odmienna od istoty rozwiązania ujawnionego we wcześniejszym opisie wzoru użytkowego Ru.(...), przeciwstawionego przez Urząd Patentowy jako przeszkoda do udzielenia patentu. Oznacza to, że rozwiązanie w postaci „Korpusu przepływomierza (...)” objęte zgłoszeniem (...) spełniło kryteria warunkujące udzielenie patentu. Rozwiązanie to jest stosowane od 2008 r. przez pozwanego w produkcji wodomierzy (...) 80 i (...) 100 i pozwany uzyskuje efekt techniczny i ekonomiczny w postaci wyeliminowania konieczności wytwarzania oddzielnych organów pomiarowych dla tych wielkości wodomierzy, dzięki czemu osiąga oszczędności materiałowe i zmniejszenie kosztów wytwarzania.