Postanowienie SN z dnia 10 lipca 2019 r., sygn. V CSK 228/18

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący)

SSN Józef Frąckowiak

SSN Wojciech Katner (sprawozdawca)

w sprawie z wniosku A. M. przy uczestnictwie (...) o dział spadku po W. M., po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 10 lipca 2019 r., skarg kasacyjnych uczestników: P. M., J. W. i J. M. oraz uczestników B. P. i G. K. od postanowienia Sądu Okręgowego w G. z dnia 12 października 2017 r., sygn. akt III Ca (...),

1) oddala obie skargi kasacyjne

2) orzeka, że każdy uczestnik postępowania ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie.

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 19 września 2013 r. Sąd Rejonowy w R., po rozpoznaniu sprawy z wniosku A. M. o dział spadku po W. M. postanowił ustalić, że w skład spadku po W. M. - po którym prawa do spadku zostały stwierdzone prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego w R. z dnia 23 kwietnia 2003 r. sygn. akt II Ns (...) - wchodzą jako składniki (pkt 1): a) przedsiębiorstwo "P." w W. wraz z budynkiem restauracji "C", położonym w W. z prawem użytkowania wieczystego gruntu, mającym urządzoną księgę wieczystą oraz mieszkanie w W., też mające urządzoną księgę wieczystą, które zgodnie z postanowieniem Sądu

Rejonowego w R. z dnia 29 kwietnia 2005 r., prawomocnym z dniem 12 września 2007 r. stanowią przedmiot zapisu na rzecz wnioskodawcy; b) korzyści uzyskane z tytułu posiadania wymienionych składników spadku przez wnioskodawcę w okresie od 12 sierpnia 1998 r. do 12 września 2007 r. w kwocie 1 581 000 złotych. Tytułem spłaty z korzyści uzyskanych z majątku spadkowego Sąd zasądził od wnioskodawcy A. M. na rzecz trzynastu uczestników postępowania wskazane w pkt 2 postanowienia kwoty, w tym dla P. M., J. W. oraz J. M. po 225 857,20 złotych, a dla B. P. i G. K. po 112 928,60 złotych. Sąd orzekł także o kosztach postępowania.

Podejmując rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy wskazał, że spór pomiędzy uczestnikami postępowania dotyczył kwestii, czy w wyniku działu spadku podlegają podziałowi korzyści z tytułu władania częścią masy spadkowej w okresie, w którym istniały wątpliwości prawne co do istnienia zapisu na rzecz A. M. oraz co do przedmiotów, które obejmował ten zapis. Sąd uznał, że w okresie między datą otwarcia spadku, tj. 11 sierpnia 1998 r. a datą uprawomocnienia się postanowienia rozstrzygającego o tym, co stanowi przedmiot zapisu, tj. 12 września 2007 r. występował stan niepewności odnośnie do samego zapisu i jego przedmiotu. W tym okresie spadkobiercy mogli się uważać za właścicieli wszystkich składników masy spadkowej, a więc także tych, które ostatecznie nie weszły do spadku ze względu na zapis. Niepewność ta dotyczyła też wnioskodawcy, skoro wniósł o ustalenie przedmiotu zapisu.