Postanowienie SN z dnia 9 kwietnia 2019 r., sygn. V CSK 51/18

1. Rozstrzygając, czy uzyskanie posiadania służebności przesyłu (lub służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu) nastąpiło w złej wierze, należy mieć na względzie całokształt okoliczności poprzedzających i towarzyszących uzyskaniu posiadania służebności, a domniemanie dobrej wiary jest obalone, gdy z całokształtu okoliczności wynika, że przedsiębiorca przesyłowy w chwili uzyskania posiadania wiedział lub powinien wiedzieć przy zachowaniu wymaganej staranności, że do nieruchomości, na której zlokalizowane są urządzenia przesyłowe, nie przysługuje mu prawo o treści odpowiadającej służebności przesyłu.

2. Przedsiębiorstwo państwowe, które nabyło z mocy prawa na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. własność urządzeń przesyłowych posadowionych na nieruchomości Skarbu Państwa może być uznane za posiadacza tej nieruchomości w zakresie służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu w dobrej wierze.

3. Jeżeli w wyniku uwłaszczenia określone składniki majątku stanowiącego własność Skarbu Państwa przechodziły z mocy prawa do majątku przedsiębiorstwa państwowego, będącego państwową osobą prawną, w ramach ogólnych przemian ustrojowych, nie tylko o wymiarze politycznym, ale także gospodarczym i społecznym, których realizowanym dopiero celem było odejście od jednolitej własności państwowej, usamodzielnienie przedsiębiorstw i zmiana zasad gospodarowania, uzasadnione było stosowanie liberalnych kryteriów oceny dobrej wiary, uwzględniające dotychczasowe doświadczenia i realia gospodarcze, jako czynnik wyznaczający postrzeganie rzeczywistości i ocenę skutków poszczególnych przemian. Przedsiębiorstwa energetycznego nie sposób kwalifikować w tym czasie jako podmiot rzutki, wyspecjalizowany w prawnej ocenie konsekwencji przemian i świadom wszelkich prawnych aspektów nabycia własności składników majątkowych położonych na cudzych nieruchomościach. Szczególnie w odniesieniu do majątku usytuowanego na nieruchomościach stanowiących własność Skarbu Państwa trudno było oczekiwać powzięcia przez przedsiębiorstwo przesyłowe podejrzeń, że będąc przedsiębiorstwem państwowym mogło nie uzyskać wraz z tymi urządzeniami uprawnień do korzystania z państwowego gruntu w sposób konieczny do ich eksploatacji.