Wyrok SN z dnia 18 grudnia 2018 r., sygn. II UK 433/17

1. Pod pojęciem „decyzja w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji” należy rozumieć nie tylko decyzję organu rentowego odmawiającą stwierdzenia nieważności innej decyzji tego organu oraz decyzję stwierdzającą nieważność takiej decyzji, ale także postanowienie (decyzję) organu rentowego odmawiające wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji.

2. Istotą sprawy w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji organu rentowego zobowiązującej do zapłaty odsetek od nienależnie pobranego świadczenia z ubezpieczenia społecznego nie jest sprawa legalności postanowienia (decyzji) organu rentowego odmawiającego wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności tej decyzji, lecz ocena prawna zasadności nałożenia na stronę obowiązku zapłaty odsetek.

3. Nierozpoznanie istoty sprawy uzasadnia uchylenie przez Sąd drugiej instancji zaskarżonego apelacją orzeczenia Sądu pierwszej instancji i przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania.

Biuletyn SN Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych nr 1-2/2019

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący)

SSN Beata Gudowska

SSN Andrzej Wróbel (sprawozdawca)

w sprawie z wniosku K. S. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w W. o stwierdzenie nieważności decyzji, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 18 grudnia 2018 r., skargi kasacyjnej wnioskodawczyni od wyroku Sądu Apelacyjnego w [...] z dnia 16 marca 2017 r., sygn. akt III AUa [...],

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu w [...] do ponownego rozpoznania.

Uzasadnienie

Wnioskodawczyni K. S. pismem z dnia 8 czerwca 2015 r. wniosła o stwierdzenie nieważności decyzji z dnia 22 października 2003 r. w części dotyczącej obowiązku wnioskodawczyni zapłaty odsetek za okres od 2 grudnia 2000 r. do 22 października 2003 r.

Postanowieniem z dnia 28 lipca 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W. (dalej: ZUS) odmówił wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji z dnia 22 października 2003 r., zobowiązującej wnioskodawczynię do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń wraz z odsetkami. Rozstrzygnięcie wydał na podstawie art. 61 a § 1 k.p.a., art. 124 ustawy o emeryturach i rentach, art. 83 ust. 2, art. 83a ust. 4 i art. 123 ustawy systemowej oraz art. 180 k.p.a. Organ rentowy stwierdził m.in., że art. 83 ust. 2 ustawy systemowej uregulował stwierdzenie nieważności odmiennie niż uczynił to k.p.a., a tym samym wyłączył możliwość stosowania przepisów "ją statuujących" w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. W sprawach ustalenia uprawnień do emerytur i rent oraz ich wysokości art. 83a ust. 4 wyłącza możliwość stosowania art. 83a ust. 2 ustawy systemowej, co oznacza "całkowite wyłączenie" możliwości stwierdzenia nieważności decyzji w sprawach emerytur i rent.