Postanowienie SN z dnia 21 września 2018 r., sygn. V CSK 561/17

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Paweł Grzegorczyk (przewodniczący, sprawozdawca)

SSN Monika Koba

SSN Krzysztof Strzelczyk

w sprawie z powództwa D. B. przeciwko Międzyzakładowej Organizacji Związkowej (...) z siedzibą w W. o ustalenie, po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 21 września 2018 r., skargi kasacyjnej powódki od postanowienia Sądu Apelacyjnego w (...) z dnia 28 lutego 2017 r., sygn. akt l ACz (...),

uchyla zaskarżone postanowienie i poprzedzające je postanowienie Sądu Okręgowego w Ś. z dnia 6 grudnia 2016 r., sygn. akt I C (...) oraz przekazuje sprawę temu Sądowi do rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego, w tym kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu w postępowaniu kasacyjnym.

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 6 grudnia 2016 r. Sąd Okręgowy w Ś. odrzucił pozew D. B. przeciwko Międzyzakładowej Organizacji (...) w W. o ustalenie stosunku prawnego z powodu niedopuszczalności drogi sądowej (art. 199 § 1 pkt 1 k.p.c).

Sąd uznał, że ocena zasadności żądania powódki, opartego o przepis art. 189 k.p.c, sprowadzałaby się do oceny skuteczności podjętej w dniu 19 stycznia 2010 r. przez Komisję Międzyzakładową (...) decyzji o skreśleniu powódki z listy członków związku z powodu nieopłacania składek. Ze względu na szeroką autonomię związków zawodowych i ich szczególną pozycję prawną gwarantowaną przepisami prawa krajowego i międzynarodowego, zdaniem Sądu, żądanie ustalenia, czy powódka jest członkiem związku zawodowego, a co za tym idzie zbadania zasadności decyzji organu związku zawodowego, dotyczącej skreślenia jej z listy członków, nie jest sprawą cywilną.

Sąd wywiódł, że zgodność działalności związku zawodowego ze statutem nie podlega ocenie sądu, który nie może ingerować w wewnętrzne sprawy związku zawodowego. Podkreślił, że zasada wolności związkowej i niezależności związków zawodowych od pracodawców, administracji państwowej, samorządu terytorialnego oraz od innych organów znalazła wyraz w art. 12 Konstytucji RP i art. 3 Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy nr 87 z dnia 9 lipca 1948 r. dotyczącej wolności związkowej i ochrony praw związkowych (Dz. U. z 1958 r., nr 29, poz. 125, dalej -"Konwencja MOP nr 87"). W art. 3 Konwencji MOP nr 87 stwierdza się, że organizacje pracowników i pracodawców mają prawo opracowywania swoich statutów i regulaminów wewnętrznych, swobodnego wybierania swych przedstawicieli, powoływania swego zarządu, działalności oraz układania swego programu działania. Władze publiczne powinny powstrzymać się od wszelkiej ingerencji, która by ograniczała to prawo, lub przeszkadzała w jego wykonywaniu zgodnie z prawem.