Wyrok SN z dnia 28 września 2018 r., sygn. I CSK 179/18

1. Zastrzeżenie przez przedsiębiorcę prawa do potrącenia całości sumy składki podstawowej w razie rozwiązania umowy przed upływem dwóch lat od jej zawarcia, wskutek zaprzestania opłacania tej składki oraz jej znacznej części, w sytuacji rozwiązania w ten sposób umowy po upływie dwóch lat, jest niewątpliwie sprzeczne z dobrymi obyczajami.

2. Za nieuczciwą praktykę rynkową należy uznać brak poinformowania konsumenta o ryzyku, jakie spowoduje rozwiązanie umowy wskutek zaprzestania opłacania składki ubezpieczeniowej, przeznaczanej do inwestowania, czyli o utracie całości zainwestowanych środków lub ich znacznej części.

3. Zakwalifikowanie określonych zachowań przedsiębiorcy jako nieuczciwych praktyk rynkowych stwarza dla konsumenta, którego interes został zagrożony lub naruszony, ze względu na charakter powództwa opartego na przepisach ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, uprawnienie do zgłoszenia roszczeń zmierzających do znacznie szerszej ochrony prawnej, aniżeli w razie przesłankowego stwierdzenia abuzywności konkretnych zapisów umownych.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Władysław Pawlak (przewodniczący, sprawozdawca)

SSN Anna Kozłowska

SSN Marta Romańska

w sprawie z powództwa J. S. przeciwko [...] Towarzystwo Ubezpieczeń S.A. w W. z udziałem zainteresowanych Funduszu Ochrony Konsumentów, Instytutu Edukacji Konsumentów na Rynku Kapitałowym w W., Ogólnopolskiej Korporacji Konsumentów w W. o zapłatę, ustalenie i zobowiązanie, po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 28 września 2018 r., skarg kasacyjnych powoda i strony pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego w [...] z dnia 28 września 2016 r., sygn. akt VI ACa [...],

1. oddala obie skargi kasacyjne;

2. zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 1800 (jeden tysiąc osiemset) zł, tytułem kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Powód J. S. w pozwie skierowanym przeciwko [...] Towarzystwu Ubezpieczeń S.A. w W. domagał się: zasądzenia kwoty 10 568,39 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 1 maja 2010 r. do dnia zapłaty; unieważnienia zawartej przez strony umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi Plan Inwestycyjny [...], potwierdzonej polisą nr 3219813, na podstawie wniosku powoda nr [...] z dnia 10 kwietnia 2008 r., z uwagi na stosowanie nieuczciwej praktyki rynkowej, albo uznania, że postanowienia zamieszczone w § 44 (opłata likwidacyjna) Ogólnych Warunków Ubezpieczenia oraz pkt 11 (opłata likwidacyjna) Tabeli Opłat i Limitów stanowiących integralne części tej umowy nie wiążą stron, gdyż postanowienia te nie zostały uzgodnione indywidualnie z powodem - konsumentem, a przy tym kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy; wydanie orzeczenia zakazującego stronie pozwanej stosowania nieuczciwych praktyk rynkowych polegających na nieinformowaniu konsumentów o zamieszczaniu we wzorcach umownych postanowień umożliwiających pozwanemu jednostronne rozwiązanie takich umów oraz zajęcia 100% składek zgromadzonych przez konsumenta; zobowiązania strony pozwanej do zmiany wzorca "Ogólnych warunków ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi ze składką podstawową opłacaną regularnie Plan Inwestycyjny [...] nr [...]" oraz "Tabeli Opłat i Limitów do umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi ze składką podstawową opłacaną regularnie Plan inwestycyjny [...] nr [...]", załączonych do umów ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym "Plan Inwestycyjny [...]" opartych na wzorcu umowy zawartej między stronami, przez wykreślenie § 44 Ogólnych Warunków Ubezpieczenia (opłata likwidacyjna) oraz pkt 11 (opłata likwidacyjna) Tabeli Opłat i Limitów w celu usunięcia skutków nieuczciwej praktyki rynkowej polegającej na stosowaniu wobec konsumentów niedozwolonych klauzul umownych wpisanych do rejestru niedozwolonych klauzul umownych; zobowiązania strony pozwanej do złożenia na jej koszt pięciokrotnego oświadczenia na jednej z trzech pierwszych stron dziennika "G.", "P.", "R." oraz "B.", a także zasądzenia kwoty 1 000 zł na rzecz Federacji Konsumentów.