Wyrok SN z dnia 28 marca 2018 r., sygn. V CSK 398/17

Przelew wierzytelności jako taki nie powoduje zmiany zobowiązania. Każdorazowo o zakresie jego skutków prawnych decyduje stosunek wewnętrzny zobowiązania stanowiący przyczynę prawną przelewu (causa cavendi). Skutek rozporządzający umowy cesji wierzytelności przyszłych nie następuje z chwilą zawarcia umowy cesji, tylko wystąpienia zdarzenia objętego ryzykiem ubezpieczeniowym lub powstania innych okoliczności skutkujących obowiązkiem świadczenia. Skoro czynność przelewu dokonanego na zabezpieczenie ma charakter powierniczy, obejmuje przeniesienie przyszłych wierzytelności a nie obowiązków z polisy, to przed wstąpieniem wypadku ubezpieczeniowego (lub innej przyczyny skutkującej powstaniem obowiązku świadczenia przez ubezpieczyciela), cesja nie jest definitywna, a obie strony w pewnym zakresie były nadal współuprawnione. Z tych względów przyjmuje się, że ubezpieczony - jako strona umowy ubezpieczenia nadal ma legitymację materialno-prawną, przelew dokonany przed wystąpieniem zdarzenia objętego ochroną ubezpieczeniową nie wygasza obowiązków ubezpieczyciela wobec ubezpieczonego, który jako materialnie legitymowany może dochodzić równolegle wierzytelności.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący)

SSN Anna Owczarek (sprawozdawca)

SSN Agnieszka Piotrowska

w sprawie z powództwa J. O. przeciwko V. Ubezpieczeń [...] I. w W. (poprzednio S.[...] Towarzystwo Ubezpieczeń Spółka Akcyjna w W. ) o zapłatę, po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 28 marca 2018 r., skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Okręgowego w K. z dnia 24 marca 2017 r., sygn. akt IV Ca ."/17,

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w K., pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Powód J. O. wniósł o zasądzenie od pozwanego S. Towarzystwo Ubezpieczeniowego S.A. (następnie: V. Towarzystw Ubezpieczeń [...]) kwoty 55.119,08 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 17 kwietnia 2014 r., odpowiadającej różnicy pomiędzy kwotą stanowiącą "część bazową rachunku", a kwotą stanowiącą "określony procent części bazowej rachunku", zgodnie z terminologią umowy ubezpieczenia "Ubezpieczenie na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym ze składką regularną - M." łączącej go z pozwanym. Wskazał, że postanowienie umowy w zakresie określającym wysokość świadczenia przysługującego po rozwiązaniu umowy, w szczególności zastrzegającym wyliczanie szeroko pojętej opłaty likwidacyjnej poprzez zatrzymanie większości wpłaconych kwot przez zakład ubezpieczeń, było nieważne, gdyż stanowiło klauzulę niedozwoloną, tożsamą z wpisaną już do Rejestru Klauzul Niedozwolonych, prowadzonego przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.