Postanowienie SN z dnia 12 grudnia 2018 r., sygn. III UK 56/18

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Bohdan Bieniek

w sprawie z odwołania D. W. i N. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L.
‎od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.
‎o ustalenie istnienia obowiązku ubezpieczenia społecznego,
‎na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 12 grudnia 2018 r.,
‎na skutek skargi kasacyjnej odwołujących się od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
‎z dnia 25 października 2017 r., sygn. akt III AUa […],

1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,

2. zasądza od skarżących na rzecz pozwanego kwoty po 240 (dwieście czterdzieści) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

Sąd Apelacyjny w […] wyrokiem z dnia 25 października 2017 r. oddalił apelację D. W. i N. Spółki z o.o. w L. od wyroku Sądu Okręgowego w L. z dnia 4 lipca 2017 r., mocą którego oddalono odwołania D. W. oraz N. Spółki z o.o. w L. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. z dnia 22 lipca 2013 r. stwierdzającej, że D. W. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika N. Spółki z o.o. w L. nie podlega od dnia 18 lutego 2003 r. ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu.

Sąd Apelacyjny podzielił ustalenia faktyczne i ostateczną konstatację Sądu Okręgowego, że od dnia 18 lutego 2003 r. ubezpieczony D. W. nie wykonywał pracy na rzecz N. Spółki z o.o. w L. na stanowisku prezesa zarządu i w konsekwencji od powyższej daty nie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym jako pracownik. N. Spółka z o.o. z siedzibą w L. zawiązana została w dniu 13 września 1999 r. przez X. W. (żonę ubezpieczonego) oraz R. R., przy czym w Krajowym Rejestrze Sądowym zarejestrowana została w dniu 23 lutego 2001 r. W dacie zawiązania spółki oraz w dacie zawarcia umowy o pracę między spółką jako pracodawcą a ubezpieczonym jako pracownikiem (1 marca 2000 r.), X. W. i R. R. posiadali po 5 udziałów w kapitale zakładowym wynoszącym 10.000 zł, dzielącym się na 10 udziałów po 1.000 zł każdy. W takim stanie własnościowym i równowadze wspólników dysponujących równą ilością udziałów o takiej samej wartości, umowa o pracę zawarta między ubezpieczonym a spółką mogła być i była realizowana w warunkach podporządkowania. Od dnia 18 lutego 2003 r. nastąpiła zmiana w składzie osobowym spółki i w jej stosunkach własnościowych. Mocą uchwał Zgromadzenia Wspólników Spółki N. (X. W. i R. R.) doszło do wyboru ubezpieczonego na stanowisko prezesa zarządu spółki w miejsce dotychczasowego prezesa – P. S., a także do zezwolenia na sprzedaż pięciu udziałów przysługujących R. R. na rzecz ubezpieczonego. Uchwały te zostały zrealizowane przez zawarcie umowy sprzedaży udziałów między R. R. a ubezpieczonym oraz między ubezpieczonym a spółką, na mocy której zmieniono warunki umowy o pracę zawartej z ubezpieczonym w dniu 1 marca 2000 r. w ten sposób, że powierzono mu stanowisko prezesa zarządu – w miejsce dyrektora ds. handlowych oraz zmieniono warunki płacy. Od tej chwili wyłącznymi wspólnikami byli małżonkowie X. W. i ubezpieczony D. W.. W dniu 18 lutego 2003 r. na skutek podwyższenia kapitału zakładowego ilość udziałów zwiększyła się z 10 do 210 (205 przysługiwało żonie ubezpieczonego X. W.). W konsekwencji podjętych działań, ubezpieczony, przestał wykonywać pracę na rzecz spółki w ramach podporządkowania pracowniczego, tj. pod kierownictwem pracodawcy oraz w czasie i miejscu przez pracodawcę wskazanym. Wykonywał ją poza kontrolą i nadzorem ze strony spółki. Świadczą o tym też dalsze działania. W dniu 10 sierpnia 2004 r. Zgromadzenie Wspólników Spółki N. w osobach ubezpieczonego i jego żony X. W. zadecydowało o podwyższeniu kapitału zakładowego spółki z 210 do 810 udziałów o łącznej wartości 810.000 zł. Nowe udziały w ilości 600 o wartości 600.000 zł objął sam ubezpieczony uzyskując od tego momentu 605 udziałów na 810 udziałów w Spółce N., pozostałe 205 udziałów zachowała natomiast żona ubezpieczonego X. W.. W wyniku dalszego podnoszenia kapitału zakładowego spółki, ubezpieczony skupił w swoim ręku zdecydowaną większość 705 udziałów na ogólną liczbę 910 udziałów. Od tego momentu, jak ustaliły Sądy a meriti doszło do skrzyżowania kompetencji większościowego wspólnika i pracownika. Nie jest bowiem możliwe, aby ta sama osoba wykonywała pracę jako pracownik podporządkowany pracodawcy i jednocześnie jako większościowy właściciel kapitału spółki, uosabiała w istocie tego pracodawcę. Oceny takiej nie zmienia przy tym fakt formalnego istnienia umowy o pracę między takim wspólnikiem spółki z o.o. a samą spółką, zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego, wypłacanie wynagrodzenia oraz opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne. W kolejnych latach następowały dalsze przesunięcia udziałów w Spółce N., w zamkniętym gronie wspólników – członków najbliższej rodziny, tj. ubezpieczonego, jego żony X. W. oraz ich córki Y. W., z których większość była dokonywana pod tytułem darmym.