Wyrok SN z dnia 21 lipca 2016 r., sygn. II CSK 644/15

1. Art. 599 § 2 k.c. dotyczy wyłącznie umowy sprzedaży i nie ma zastosowania do umowy przedwstępnej, a więc brak w tej umowie zastrzeżenia prawa pierwokupu na rzecz Agencji Nieruchomości Rolnych nie powoduje nieważności umowy.

2. W sprawie o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli z umowy przedwstępnej sąd ustala treść tej umowy nie tylko na podstawie postanowień w niej zawartych, ale również obowiązującego stanu prawnego i zasad współżycia społecznego. Zachowania stron, z uwzględnieniem obowiązującego stanu prawnego, określa dopiero umowa przyrzeczona, możliwe jest więc uwzględnienie w treści oświadczenia zastrzeżenia o prawie pierwokupu.

3. Roszczenie o przeniesienie własności, wpisane do księgi wieczystej na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 2 u.k.w.h. uzyskuje po jego ujawnieniu skuteczność względem praw nabytych przez współwłaściciela nieruchomości na podstawie umowy darowizny, w tym również prawa pierwokupu, który powstaje z mocy prawa, lecz jego źródło leży w tej umowie. Skoro taki współwłaściciel jest z mocy ustawy zobowiązany do zadośćuczynienia roszczeniu o przeniesienie własności, nie może powoływać się na prawo pierwokupu nieruchomości.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Agnieszka Piotrowska (przewodniczący)

SSN Jan Górowski

SSN Maria Szulc (sprawozdawca)

w sprawie z powództwa W. K. przeciwko A. S. o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 21 lipca 2016 r., skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 23 kwietnia 2015 r.,

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Apelacyjny zmienił wyrok Sądu Okręgowego w K. uwzględniający powództwo o nakazanie pozwanemu złożenia oświadczenia woli o sprzedaży udziału % części w nieruchomości rolnej zabudowanej o powierzchni 16,0295 ha położonej w G., w skład której wchodzą działki nr 17, 104, 106/3, 110/17, 110/35, 1018, 1019, 1020 i 1021, dla której prowadzona jest oznaczona księga wieczysta, za cenę 100000 zł, która została już uiszczona, pod warunkiem, że Agencja Nieruchomości Rolnych nie skorzysta z prawa pierwokupu, w ten sposób, że powództwo oddalił.