Wyrok SN z dnia 7 października 2015 r., sygn. I CSK 929/14

Skarb Państwa co do zasady nie ponosi odpowiedzialności za oszustwa testamentowe. Odpowiedzialność taka spoczywa na tym, kto się posłużył przed sądem sfałszowanym dokumentem.

Gazeta Prawna nr 202/2015

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Barbara Myszka (przewodniczący)

SSN Wojciech Katner

SSN Anna Kozłowska (sprawozdawca)

Protokolant Ewa Krentzel

w sprawie z powództwa K. C. przeciwko Skarbowi Państwa - Prezesowi Sądu Okręgowego w W. o odszkodowanie, po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 7 października 2015 r., skargi kasacyjnej powódki od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 12 lutego 2014 r.,

oddala skargę kasacyjną i nie obciąża powódki kosztami postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Powódka w pozwie z 14 października 2003 r., skierowanym przeciwko Skarbowi Państwa - Prezesowi Sądu Okręgowego w W. oraz przeciwko I. K. i J. M. domagała się zasądzenia in solidum: a) od Skarbu Państwa kwoty 600.000 zł tytułem odszkodowania za szkodę jakiej doznała na skutek wadliwego prowadzenia postępowania w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku po H. Z. to jest zaniechania wezwania do udziału w sprawie spadkobierców przez ogłoszenie, b) od pozwanej J. M., a następnie jej spadkobiercy W. M. kwoty 600.000 zł oraz c) kwoty 300.000 zł od pozwanej I. K. spadkobierczyni R. K., za szkody jakich doznała na skutek sprzedaży przez pozwane należącej do spadku nieruchomości. W toku postępowania w stosunku do tych pozwanych powódka cofnęła powództwo i zrzekła się roszczenia.

Wyrokiem z dnia 21 grudnia 2012 r. Sąd Okręgowy w W. umorzył postępowanie w stosunku do I. K. i W. M. spadkobiercy pozwanej J. M., oddalił powództwo w pozostałej części i orzekł o kosztach procesu. W motywach rozstrzygnięcia Sąd Okręgowy ustalił, że dziadek powódki, H. Z., zmarł 9 listopada 1995 r. W dniu 22 listopada 1995 r. powódka złożyła w sądzie spadku, to jest Sądzie Rejonowym w W., wniosek o stwierdzenie nabycia spadku po H. Z., wskazując, że jest jego spadkobierczynią na podstawie testamentu notarialnego z dnia 23 października 1991 r. W dniu 15 marca 1999 r. w sądzie spadku został złożony przez J. M. wniosek o stwierdzenie nabycia spadku po H. Z., na podstawie testamentu własnoręcznego z dnia 26 stycznia 1993 r. powołującego do spadku ją i R. K., w częściach równych. Sprawa toczyła się pod sygn. I Ns .../99. W tej sprawie, postanowieniem z dnia 22 września 1999 r. Sąd spadku orzekł, że spadek po H. Z., na podstawie testamentu własnoręcznego nabyły J. M. i R. K., po 1/2 części. W toku tego postępowania Sąd wezwał do udziału w sprawie w charakterze uczestnika Skarb państwa - Izbę Skarbową. Uczestnik wniósł o zobowiązanie wnioskodawczyni do złożenia przynajmniej jednego dokumentu urzędowego sporządzonego własnoręcznie przez spadkodawcę, bądź dokumentu z jego podpisem. Zdaniem uczestnika dokumenty te były niezbędne dla dokonania oceny czy testament pochodzi z ręki H. Z. Wnioskodawczyni poinformowała Sąd, że takimi dokumentami nie dysponuje, jednakże została przez Sąd zobowiązana do ich złożenia. Złożyła wydaną przez Oficynę K. kartkę świąteczną z życzeniami, datowaną na 18.XII.1989 r., bez symboli pocztowych, twierdząc, że została przysłana w kopercie, a ta zaginęła. Ostatecznie uczestnik oświadczył, że nie kwestionuje testamentu H. Z. Testament ten co do formy i treści odpowiadał wymogom ustawowym; został przez sąd spadku otwarty i ogłoszony. Zapewnienie spadkowe, po pouczeniu o treści art. 671 § 3 k.p.c. złożyła J. M. Zapewniła, że H. Z. w chwili śmierci był rozwiedziony, nie miał dzieci, nie miał rodzeństwa, a rodzice zmarli przed nim, oraz, że pozostawił testament własnoręczny, o którym była wyżej mowa.