Wyrok SN z dnia 29 kwietnia 2015 r., sygn. V CSK 415/14

Zabezpieczenie interesów przez poczynienie zastrzeżenia umownego nie może polegać na takich klauzulach umownych, które są sprzeczne z bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa cywilnego, a zatem między innymi w wypadkach umieszczenia warunku rozwiązującego w umowie mającej wywołać skutki rzeczowe sprzedaży nieruchomości, tj. zastrzeżeniu w niej umownego prawa odstąpienia.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący)

SSN Irena Gromska-Szuster

SSN Wojciech Katner (sprawozdawca)

Protokolant Izabella Janke

w sprawie z powództwa "E." Spółki z o.o. z siedzibą we W. przeciwko "S." Spółce z o.o. z siedzibą w P. o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 29 kwietnia 2015 r., skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego we W. z dnia 31 stycznia 2014 r.,

oddala skargę kasacyjną i zasądza od pozwanego na rzecz strony powodowej kwotę 5400,- ( pięć tysięcy czterysta ) złotych z tytułu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 18 lipca 2013 r. Sąd Rejonowy we W. oddalił w całości połączone powództwa E. sp. z o.o. we W. przeciwko S. sp. z o.o. w P. o nakazanie wykreślenia - z oznaczonej księgi wieczystej - pozwanego jako użytkownika wieczystego gruntu i posadowionych na nich budynków oraz wpisania w niej powoda, a także wykreślenia z drugiej księgi wieczystej, pozwanego jako właściciela i wpisania do niej powoda. Ponadto Sąd rozstrzygnął o kosztach postępowania. Przyczyną oddalenia powództwa było uznanie za ważną umowy zawartej między stronami dnia 11 grudnia 2008 r., w której powodowa Spółka sprzedała pozwanej wspomniane prawo użytkowania wieczystego oraz własności gruntów i budynków z klauzulą umowną stanowiącą o tym, że jeżeli w terminie jednego roku od dnia zawarcia przyrzeczonej umowy sprzedaży nie zajdą przesłanki do wypłaty przez bank kwoty 19 460 000 złotych na rzecz E.sp. z o.o. (sprzedawcy), wobec nie przedłożenia bankowi wymaganych dokumentów, S. sp. z o.o. ma prawo w tym terminie odstąpić od umowy sprzedaży wszystkich nabywanych od sprzedawcy nieruchomości i zażądać od banku zwrotu całej kwoty wpłaconej na rachunek powierniczy wraz z odsetkami wynikającymi z umowy rachunku bankowego. Według umowy odstąpienie od niej miało nastąpić przez złożenie oświadczenia przez uprawnionego. Przedmiotem sporu między stronami była kwestia ważności zastrzeżenia umownego prawa odstąpienia od umowy, dotycząca rozporządzenia nieruchomością. Uznanie nieważności umowy między stronami jako skutek niedopuszczalnego zastrzeżenia w umowie mającej doprowadzić do przeniesienia prawa użytkowania wieczystego oraz własności byłoby, zdaniem Sądu pierwszej instancji niesłuszne i niesprawiedliwe, a na przeszkodzie temu nie stał art. 157 w związku z art. 234 k.c. oraz nie zachodziła sankcja bezwzględnej nieważności i działania z mocy prawa art. 58 § 3 k.c.